Υπάρχει ελπίδα; Προτάσεις οικονομικο – κοινωνικής ανάκαμψης – Γράφει η Ιωάννα Χαρμπέα

Κρίση οικονομική, κοινωνική ηθική και κρίση αξιών μαστίζει το κοινωνικό οικοδόμημα που κάθε μέρα ακροβατεί επικίνδυνα σε τεντωμένο σχοινί παράνοιας. Γιατί είναι παράλογο να θες να σκοτώσεις την κρίση επιβάλλοντας νέα μέτρα, να θες να σώσεις κάποιον εξουθενώνοτας τον. Οι πόροι για τα δάνεια δεν πρέπει να αναζητώνται στο ήδη φτωχό λαό, στον απολυθέντα εργαζόμενο, στον ηλικιωμένο συνταξιούχο, στον άρρωστο , στον καρκινοπαθή. Πηγή εισροής πόρων πρέπει να αναζητηθεί στην ίδια πηγή εκροής τους. Οι φόροι να είναι πάντα αναλογικοί του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Δεν είναι δυνατόν να θέλουμε να σώσουμε ανθρώπους βυθίζοντας τους στα χρέη.

Πώς θα ανακάμψει μια οικονομία όταν μειώνουμε το εργατικό δυναμικό της; Όταν απαιτούμε από ανέργους ,ευπαθείς κοινωνικές κατηγορίες να πληρώνουν δυσβάσταχτους φόρους; Καλείται να πληρώσει τα λάθη ετών εκείνος που δε φταίει. Και οι υπαίτιοι δε χρωστάνε τίποτα;

Λύσεις έχουμε ποιός θα τις ακούσει και πολύ περισσότερο ποιος θα είναι εκείνος που θα τις εφαρμόσει; Ποιος θα ταχθεί κατά των ισχυρών συμφερόντων; Η λειτουργία κοινωνίας είναι μια κατασκευή από ανθρώπους. Για να είναι εύρυθμη η λειτουργία της πρέπει πρώτα από όλα να συνεργάζονται όλα τα μέλη της αρμονικά. Όταν μικρά κομμάτια της κοινωνίας μας ,κομμάτια της μηχανής της καλούνται να δώσουν ώθηση , να στηρίξουν , να δώσουν ώθηση να λειτουργήσει ολόκληρη η κοινωνική μηχανή, όταν αυτά τα μικρά κομμάτια δεν έχουν λάδι για να μην τρίζουν τότε δε δουλεύουν σωστά δυσκολεύονται να βοηθήσουν το σύστημα. Πόσο μάλλον αν αφαιρέσουμε κάποια κομμάτια αυτής της μηχανής. Απαιτείται λοιπόν:

Διαγραφή χρεών ευπαθών κοινωνικά ομάδων με κριτήρια κοινωνικά και υγείας αδυναμίας εξόφλησης τους.

Στήριξη αυτών των ομάδων μέσω κοινωνικών εθελοντικών δικτύων, πχ συσσίτια που θα οργανωθούν τοπικά με πρωτοβουλία τοπικών συλλόγων και θα λειτουργούν έστω και άτυπα( τοπικά διότι ο καθένας μας στις τοπικές κοινωνίες ξέρει καλά ποιος διπλανός του υποφέρει) έτσι θα αποφύγουμε γραφειοκρατικές διαδικασίες και θα δώσουμε μια άμεση ανακούφιση σε ομάδες ατόμων που πραγματικά στερούνται τα βασικά.

Ανάπτυξη ευρηματικών ιδεών των τοπικών παραγόντων για αξιοποίηση πηγών που ευδοκιμούν στην εκάστοτε τοπική κοινότητα και μπορούν να αποφέρουν όφελος στους πάσχοντες ή να αποφέρουν και κέρδος αν πωλούνται με μικρό κόστος σε τοπικές αγορές, πάλι για τον ίδιο λόγο για να αποφύγουμε γραφειοκρατικές διαδικασίες και την αποφυγή του κόστους μεταφοράς.

Καταγραφή των ατόμων που πραγματικά υποφέρουν  από υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα της συγκεκριμένης περιοχής, δημοσιοποίηση των δράσεων για να προσέλθουν ακόμη και οι κοινωνικά αποκλεισμένοι που δε γνωρίζουν ή που δεν τολμούν να ψάξουν τι δικαιούνται φοβούμενοι το τέρας της γραφειοκρατίας.

Στράτευση των καλλιτεχνών , τραγουδοποιών για οργάνωση συναυλιών π.χ με σκοπό την εξεύρεση χρημάτων για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Σε μια κοινωνία που νοσεί η θεραπεία πολλές φορές έρχεται από την τέχνη, γιατί η τέχνη είναι εκείνη που υμνεί την ανθρωπιά και τα τραγούδια υμνούν την αγάπη.

Διαφάνεια των εσόδων και εξόδων του καθένας μας, μηδενός εξαιρουμένου, το μαύρο χρήμα να γίνει λευκό επιτέλους, δραστηριότητες και έσοδα που κρύβονται να βγουν στο φως. Δεν γίνεται οι νόμοι να τηρούνται μόνο από κάποιους. Διαφάνεια λοιπόν και πρόστιμα για τους φοροφυγάδες.

Ατομικά ο καθένας να βοηθά όποιον πραγματικά γνωρίζει ότι έχει την ανάγκη του, η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο είναι αδιαφορία για εμάς τους ίδιους γιατί κανένας μας δεν γνωρίζει το μέλλον του. 

Επικέντρωσα την προσοχή μου σε τοπικό επίπεδο γιατί από εκεί πρέπει να αρχίσει να αναγεννάται η κοινωνία μας. Το κάθε χωριό, η κάθε κοινότητα , η μικρή πόλη και τέλος η μεγαλούπολη φτιάχνουν το κράτος. Όταν εσύ που ζεις σε ένα χωριό και βλέπεις το διπλανό σου να υποφέρει και δε βοηθάς, πώς περιμένεις να νοιαστούν οι ψυχρές δυνάμεις του κοινωνικού συστήματος; Δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο χρειαζόμαστε άμεσες , απλές πρακτικές λύσεις. Όταν οι άνθρωποι γίνουν πραγματικά άνθρωποι και ενωθούν μπορούν να πετύχουν πολλά, μπορούν να αλλάξουν αυτό που λέμε ανέφικτο.

Μην περιμένουμε να ανακαλύψουν οι κρατικοί μηχανισμοί τα νοσηρά και τα κακώς δρώμενα. Οι κρατικοί μηχανισμοί είναι σαν μια μάνα που έχει λίγα τρόφιμα και πολλά παιδιά να ταΐσει. Θα δώσει προτεραιότητα σε εκείνα που ξέρει που είναι κοντά της και τα βλέπει να κλαίνε… τα άλλα θα περιμένουν. Ας  αναλάβουν λοιπόν δράση Τοπικοί φορείς οποιαδήποτε τύπου. Ας ενισχύσουμε τα ανταλλακτικά παζάρια, τα κοινωνικά φαρμακεία, παντοπωλεία, ας αυξήσουμε την ανθρωπιά μας και ας γίνουμε εθελοντές δίνοντας λίγο χρόνο από τη ζωή μας σε δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα.

Όλοι μαζί μπορούμε! Μπορούμε  να αναστήσουμε ανθρώπους που είναι κοινωνικοοικονομικά  νεκροί. Το βοήθεια στο σπίτι ιδιαίτερα είναι κατεξοχήν ένα πρόγραμμα που γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τις ανάγκες των ατόμων στις τοπικές κοινωνίες. Τα πολλά χρόνια λειτουργίας  του και η συνάντηση ειδικού προσωπικού στο προσωπικό χώρο του εξυπηρετούμενου το βοηθά να γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τις ανάγκες των ατόμων. Είναι η μοναδική υπηρεσία που μπαίνει στον χώρο του ωφελούμενου, που μπαίνει στην καρδιά του προβλήματος και προσπαθεί να δώσει λύσεις. Είναι εύκολο να παίρνονται αποφάσεις  ερήμην του ενδιαφερόμενου από την καρέκλα ενός γραφείου, αλλά είναι αποφάσεις ασυνάρτητες με τη φύση του προβλήματος. Η διάγνωση του προβλήματος γίνεται μόνο από κοντά και η σωστή  καταγραφή  και διάγνωση οδηγεί στη σωστή επίλυση του. Τα προγράμματα των βοήθεια στο σπίτι όλης της χώρας μπορούν λοιπόν να λειτουργήσουν ως έγκυροι πληροφοριοδότες των κοινωνικών προβλημάτων ή ακόμα να κληθούν και τα ίδια προγράμματα να τα επιλύσουν επιτόπου με την οργάνωση τοπικών δικτύων εθελοντισμού.

Με λίγα λόγια θέλω να επισημάνω την αξία που έχει η επιτόπια έρευνα των κοινωνιών , η καταγραφή και κοινωνική προσφορά συνανθρώπων που έχουν μια άνεση ακόμη σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς. Τα προβλήματα λοιπόν τα επιλύουν καλύτερα άνθρωποι που τα γνωρίζουν και όχι εκείνοι που τα βλέπουν μόνο στα χαρτιά. Γι αυτό κατά την ταπεινή μου γνώμη οι λύσεις θα πρέπει να αναζητούνται εκεί όπου προκύπτουν και όχι να εφαρμόζονται μέτρα άλλων χωρών, άλλων περιοχών. Η κάθε χώρα ,  ο κάθε τόπος είναι διαφορετικός και έχει διαφορετικές ανάγκες ή διαθέτει διαφορετικά μέσα επίλυσης των ζητημάτων που προκύπτουν.

Δεν βυθίζουμε λοιπόν μια χώρα σε βαθύτερη κρίση προσπαθώντας να τη βγάλουμε από αυτή. Ο τρόπος της αλύπητης φοροεισπρακτικής πολιτικής μόνο τη απάνθρωπη λιτότητα δε θεραπεύει. Πώς ζητάμε και αναμένουμε ανάκαμψη αν τα άτομα ενός νοικοκυριού διαθέτουν όλα τα χρήματα που απαιτούνται για να πληρώνουν χαράτσια, με τι υπόλοιπο θα ξοδέψουν για φαγητό , ένδυση, διασκέδαση, πώς θα κινήσουν τα γρανάζια της οικονομικής τροχιάς αν σκέφτονται ακόμα και το λάδι που ρίχνουν στο φαγητό τους; Αν συνεχίσουμε έτσι προβλέπω ότι θα καταλήξουμε στις εμπράγματες οικονομίες και στις οικονομίες αυτοκατανάλωσης. Θέλουμε να δώσουμε ανάσα, να δώσουμε ώθηση στην οικονομία και όχι να ξεζουμίσουμε τα κατατρεγμένα ήδη από χρέη νοικοκυριά. Οι φόροι να απευθύνονται στα πραγματικά είδη πολυτελείας, στα άψυχα και αυτό το λέω διότι το τρίτο παιδί είναι χαρά θεού σε μια χώρα που πλήττεται από υπογεννητικότητα και δεν αποτελεί φορολογήσιμο είδος.

Οι εύρωστες κοινωνικές ομάδες να φορολογούνται αναλογικά όσων διαθέτουν και όχι να ρίχνουμε το βάρος στον άρρωστο ηλικιωμένο συνταξιούχο που μια πενιχρή σύνταξη ζει. Να δώσει κίνητρα στους νέους να ανοίξουν δικές δουλειές και να ξεριζώσει επιτέλους τη νοοτροπία του εύκολου χρήματος. Να μη συντηρεί επιδόματα ανεργίας. Χίλιες φορές καλύτερα θα αντικατασταθεί το επίδομα ανεργίας από επίδομα εργασίας να μάθει έτσι ο νέος να είναι σε εγρήγορση και να μην κάθεται… Να επιδοκιμάζεται κοινωνικά η εθελοντική εργασία ή σε μπόνους για ανεύρεση εργασίας η  να επικροτείται , αναγνωρίζεται κοινωνικά.

Να δημιουργηθεί θεσμός δημοσίων συνελεύσεων όπου θα υπάρχουν θέματα από προβλήματα και θα προτείνονται λύσεις. Καλοί είναι και οι αιρετοί άρχοντες αλλά καλό είναι να συμμετέχουν και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι , όλοι εμείς. Εμείς απουσιάζουμε στις αποφάσεις της τύχης μας, γι αυτό φτάσαμε όπου φτάσαμε. Στην εποχή εξάλλου της κοινωνίας της πληροφορίας μπορούν να δημιουργηθούν τοπικά   sites όπου θα αναρτώνται προβλήματα από τη μια μεριά και από την άλλη πιθανές συζητήσιμες λύσεις. Όλοι να αποφασίζουμε λοιπόν για τις τύχες μας έστω και έμμεσα.

Δε θα μπω στη λογική να αναφέρω τι μπορεί να εφαρμοστεί πανελλαδικά. Όλοι γνωρίζουμε τις πηγές πλούτου της Ελλάδας μας , ορυκτός πλούτος , πετρέλαιο, μαγευτική ελληνική φύση που συνδυάζει ατελείωτες ομορφιές. Ρίχνω όμως το βάρος της ανάλυσης σε λύσεις άμεσα , εφαρμόσιμες τοπικές που δεν απαιτούν χρόνο, δεν απαιτούν αλλά αποφέρουν χρήμα και οφέλη. Δίνω έμφαση σε λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν από εμάς τους ίδιους με μια απλή συγκατάθεση αιρετών.

Μας απέμεινε λίγος χρόνος, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με την πλήρη καταστροφή αν δεν προνοήσουμε έστω και τώρα. Τα σημάδια δείχνουν δυσοίωνο  μέλλον και μαγικό ραβδί δεν υπάρχει. Το μαγικό ραβδί είναι οι σκέψεις μας οι ιδέες το μεράκι και η θέληση να αποφύγουμε το μοιραίο αν δεν κινηθούμε εγκαίρως. Ξέρω δεν είναι ευχάριστο καλοκαιριάτικά να σας παιδεύω με κοινωνιολογικές αναλύσεις. Όμως το καλοκαίρι θα τελειώσει και θα πάρει μαζί του τα παλάτια που χτίσαμε στην άμμο… λίγες καραμέλες μας απέμειναν και πρέπει να τις καταναλώσουμε με σύνεση και πολλή σκέψη. Δεν πρέπει να τις σπαταλήσουμε ανούσια. Το μαγικό ραβδί είμαι Εγώ , εσύ αυτός , είμαστε όλοι εμείς που αν ενώσουμε τα διαφορετικά μεράκια, τις διαφορετικές ειδικότητες και ιδιότητες θα κεντήσουμε βελονιά  -βελονιά, χωριό -χωριό, πόλη – πόλη το κέντημα της κοινωνίας. Γιατί κέντημα είναι η κοινωνία ένα κέντημα όμως που πρέπει όλοι να βάλουν την τέχνη τους τη βελονιά τους να δώσουν κομμάτια του εαυτού τους και της ψυχής τους.

Ας κεντήσουμε λοιπόν ας διαμορφώσουμε το μέλλον μας και ας μην  περιμένουμε μόνο, ας λάβουμε και εμείς μέρος στο έργο της ζωής μας μη μένουμε θεατές. Ας επηρεάσουμε το τέλος του έργου να ευχάριστο και όμορφο σαν κέντημα!

Η εφαρμόζουσα συνεχής καταβολή φόρων και χαρατσιών από αδύναμες ομάδες μόνο ώθηση δε δίνει. Βυθιζόμαστε όλα και πιο πολύ στο τέλμα της κρίσης, συντηρούμε παθολογικές καταστάσεις και υπογράφουμε την καταδίκη συνανθρώπων μας ποιος ξέρει ίσως και τη δική μας; Έχουμε καεί ή όχι ακόμη; Και ναι όντως έχουμε καεί πως θα ξαναγεννηθούμε μέσα από τις στάχτες μας; Υπάρχει ελπίδα .Υπάρχει τρόπος.

Γράφει η κα. Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγος/εγκληματολόγος/συγγραφέας  υποψήφια στο Δ.Μετεώρων με την παράταξη του Σ. Παπαχρήστου.