Χαρά Ζήκα – Ο Έρωτας σήμερα

Τα τελευταία χρόνια με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας και τις καινοτόμες μεθόδους που αναπτύχθηκαν δόθηκε η δυνατότητα για επιστημονική έρευνα των συναισθημάτων γενικά και του έρωτα ειδικότερα.

Τα τελευταία χρόνια με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας και τις καινοτόμες μεθόδους που αναπτύχθηκαν δόθηκε η δυνατότητα για επιστημονική έρευνα των συναισθημάτων γενικά και του έρωτα ειδικότερα.

Μέσα σε νευροχημικά εργαστήρια τα ερωτικά συναισθήματα παρατηρήθηκαν, αναλύθηκαν και αποκωδικοποιήθηκαν. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πρόκειται για μια καθαρά εγκεφαλική λειτουργία και εντοπίστηκαν οι ορμόνες και οι χημικές ουσίες που είναι υπεύθυνες για τα εκρηκτικά συναισθήματα του έρωτα.

Τα όργανα που χρησιμοποιούνται σ’ αυτού του είδους την έρευνα είναι: α) ο ηλεκτροεγκεφαλογράφος (EEG), ο οποίος δίνει μετρήσεις εγκεφαλικών κυμάτων από επιφανειακά στρώματα του εγκεφάλου. Αυτό γίνεται με αισθητήρες που τοποθετούνται στο κρανίο και φαίνεται κανείς σα να φοράει σκουφάκι πισίνας από το οποίο προεξέχουν πολλά λεπτά καλώδια. β) Ο λειτουργικός μαγνητικός τομογράφος (fMRI) απεικονίζει σε βίντεο με κάθε λεπτομέρεια τις διάφορες δομές του εγκεφάλου καταγράφοντας διαρκώς τον τρόπο που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αλλά και πώς μεταβάλλουν τη δραστηριότητά τους κατά τη διάρκεια μιας νοητικής λειτουργίας. γ) Ο τομογράφος ακτινοβολίας ποζιτρονίων (PET) ανιχνεύει τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, μέσω ανίχνευσης ραδιενεργών χρωστικών και μπορούμε να γνωρίζουμε ποιος νευροδιαβιβαστής εμπλέκεται σε μια συγκεκριμένη νοητική λειτουργία.

Με τις παραπάνω μεθόδους βρέθηκε ότι η ντοπαμίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής που σχετίζεται άμεσα με το πάθος αλλά και με τον πόθο, ένα συναίσθημα που διέπεται από τον εθισμό. Για παράδειγμα ένας ναρκομανής που παίρνει τη δόση του σε συγκεκριμένο χώρο με τα ίδια σύνεργα κάθε φορά, η θέα και μόνο του εξοπλισμού αυτού μπορεί να προκαλέσει στον εγκέφαλό του τις αλλαγές που θα προκαλούσε το ίδιο το ναρκωτικό. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και όταν βιώνουμε έντονη επιθυμία για αυτόν με τον οποίο είμαστε ερωτευμένοι.

Η τεχνολογία δεν αποχρωματίζει τον έρωτα ούτε μειώνει την έκσταση που νιώθουμε αλλά μάλλον βοηθά να τον κατανοήσουμε, να τον θερμάνουμε και να τον αυξήσουμε. Σήμερα λόγου χάρη δε θα βιαστούμε να χαρακτηρίσουμε ψεύτη τον εραστή που μας υποσχέθηκε αιώνιο έρωτα και μας παράτησε μετά από δύο χρόνια. Την υπόσχεση την έδωσε υπό την επήρεια χημικών ουσιών που απελευθερώθηκαν στον εγκέφαλό του λόγω του έρωτά του για μας. Όταν το είπε έτσι ένιωθε πραγματικά, το πίστευε. Η επιστήμη όμως επιβεβαιώνει ότι ο έρωτας δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα. Ο εγκέφαλος δεν αντέχει να βρίσκεται για πολλά χρόνια κάτω από την δυναμική επίδραση των ουσιών που εκκρίνονται όταν είμαστε ερωτευμένοι. Απλουστεύοντας ακόμη περισσότερο τα πράγματα ας πούμε ότι το νευρικό σύστημα συνηθίζει αυτές τις ουσίες και με την πάροδο του χρόνου δε δρουν με την αρχική ένταση.

Έχοντας βέβαια τη γνώση αυτή πολλοί είναι εκείνοι που θα απογοητευτούν. Αλλά αυτή είναι η αλήθεια και καλό είναι να την αποδεχτούμε: το πάθος θα εξασθενήσει. Μπορούν όμως να αναπτυχθούν άλλα πολύ πιο όμορφα συναισθήματα, να δημιουργηθεί μια συντροφική σχέση για πολλά χρόνια με τρυφερότητα και ζεστασιά. Αυτό οφείλεται στην ουσία ωκυτοκίνη που είναι υπεύθυνη για το συναισθηματικό δέσιμο. Με τη συχνή επαφή (όχι απαραίτητα το σεξ), με τα χάδια, τα αγγίγματα, τα φιλιά και τις αγκαλιές η ωκυτοκίνη πλημμυρίζει το σώμα μας και έτσι μπορεί να αντέξει η σχέση στο χρόνο.

Με τις σύγχρονες μεθόδους μπορούμε να έχουμε μια μηχανιστική αντίληψη του σώματός μας και να γνωρίζουμε τις ουσίες που εκκρίνονται ή τις περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται σε κάθε φάση της ερωτικής σχέσης. Αυτό όμως δε μειώνει καθόλου τη μαγεία του έρωτα γιατί αυτό που δεν μπορούμε να ξέρουμε είναι τι γίνεται στο νου κάθε ερωτευμένου και ποιες εικόνες ανακαλούνται μέσα του ζώντας το ερωτικό πάθος. Και σίγουρα όλοι θα συνεχίσουμε να ζωγραφίζουμε καρδούλες με βέλη όταν νιώθουμε ερωτευμένοι παρόλο που ξέρουμε ότι τόσο για την αρχή όσο και για το τέλος του έρωτα ευθύνεται ο εγκέφαλός μας.

Χαρά Ζήκα – Χημικός Δρ. Φαρμακευτικής – e-mail: harazi0@yahoo.com

Τα κείμενα είναι αποσπάσματα από το υπό έκδοση βιβλίο με τίτλο «Έρωτας – Χημεία και SEX” Εκδόσεις «Ιανός».