Τον τελευταίο καιρό στη σχολική κοινότητα υπάρχει ζωηρή συζήτηση τι κάνουμε με την αξιολόγηση των μαθητών και μαθητριών μας.
Ευφυή θέματα παρουσιάζονται, κουίζ, ερωτησο-παιγνίδια!, ερωτησο-ψηφοφορίες (polling), ερωτήσεις, που περισσότερο παραπέμπουν σε παιγνίδια της τηλεόρασης ψάχνοντας να βρει ο διδάσκων τον «αδύναμο κρίκο».
Προς τους νομολάγνους ας υπενθυμίσουμε ότι υπάρχει επαρκές πλαίσιο για την αξιολόγηση των μαθητών και μαθητριών και ο νομοθέτης έχει μεριμνήσει και για τυχόν αντιξοότητες που θα μπορούσαν να συμβούν, οπότε και παράταση του τετραμήνου σε λογικά πλαίσια θα μπορεί να γίνει, με αιτιολογημένη απόφαση Συλλόγου, αλλά και η γραπτή αξιολόγηση να πραγματοποιηθεί στο 2ο τετράμηνο με αντίστοιχη μεταφορά του βαθμού και στο 1ο.
Όμως διάφοροι θεσμικοί παράγοντες «βασιλικότεροι του βασιλέως» με το «εντέλεσθαι» να καραδοκεί, εξασκούν πιέσεις στα όρια του εκφοβισμού για την υλοποίηση των τηλε-αξιολογήσεων.
Αγνοούν ηθελημένα ότι με την αξιολόγηση εκτιμώνται (βλ. Κέντρο Eκπαιδευτικής ΄Ερευνας και Παιδαγωγικό Ινστιτούτο) :
- Η συμμετοχή στο διάλογο μέσα στην τάξη – αλήθεια που βρίσκεται αυτή ?
- Η φαντασία και η δημιουργικότητα – που αποτυπώνεται στην καθημερινή διδασκαλία? στο polling ?
- Η γλωσσική έκφραση, η ακρίβεια στο λόγο και η χρήση επιχειρημάτων – κύριε δεν σας ακούω, δεν μπορώ να στείλω το κείμενο!
- Η διάθεση για αναζήτηση και μεθοδικότητα – στον αόρατο τοίχο !
- Ο βαθμός ανάπτυξης της κριτικής σκέψης – στη σύνδεση εντός τριών λεπτών ανά μαθητή ή μέσω του chat !
- Η συνεργασία με τους συμμαθητές – πικρό ανέκδοτο !
Σε ποιες αρχές στηρίζεται η προτεινόμενη αξιολόγηση? (βλ. Κασσωτάκη 1999, Δημητρόπουλο 1989, Κωνσταντίνου 2000). Στην εγκυρότητα?, την αξιοπιστία?, την αντικειμενικότητα?
Υπάρχει εγκυρότητα? Προφανώς όχι αφού στον ελάχιστο χρόνο που έχει ο εξεταζόμενος δεν επαρκεί ο χρόνος κάλυψης και εξέτασης ενός μεγάλου εύρους ύλης. Οι δυσκολίες δε πολλαπλασιάζονται, αφού οι μαθητές μας κατά πλειοψηφία χρησιμοποιούν κινητά στην εξ αποστάσεως διδασκαλία.
Υπάρχει αξιοπιστία? Προφανώς όχι, αφού ο κάθε εξεταζόμενος ξεκινά από διαφορετική αφετηρία και διαγωνίζεται σε διαφορετικό στίβο και όχι στον κοινό στίβο της τάξης. Σπίτια που έχουν ησυχία με σπίτια που τα μικρά αδελφάκια τρέχουν πέρα δώθε, σπίτια ζεστά με σπίτια κρύα, σπίτια με γρήγορο internet με σπίτια που το δίκτυο σέρνεται. Κάθε φορά οι συνθήκες θα μεταβάλλονται με ανάλογα έωλα και διαβλητά αποτελέσματα.
Υπάρχει αντικειμενικότητα? Προφανώς όχι , αφού τα εργαλεία βοηθείας που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο εξεταζόμενος ανά πάσα στιγμή είναι πολλά και ο νοών νοείτω!
Πιθανόν με όλα αυτά που θα συμβούν ο Bloom, ως φάντασμα θα πλανάται μεταξύ Υπ. παιδείας και ΙΕΠ. Οι προτείνοντες τον γνωρίζουν?
Τελικά οι Ξωχέλλης 1982 και Ηλιού 1984 είναι και σήμερα επίκαιροι καθώς υποστήριζαν ότι η αξιολόγηση «έχει μετατραπεί σκόπιμα στα χέρια της άρχουσας τάξης σε μέσο διατήρησης των κοινωνικών ανισοτήτων … με διακρίσεις σε βάρος των κοινωνικά αδύνατων μαθητών, με ταξινόμησή τους σε καλούς και κακούς» ώστε οι τελευταίοι να εξωθηθούν να εγκαταλείψουν το σχολείο. Κάτι για το οποίο θα τους ακολουθεί «σε ολόκληρη τη ζωή τους», Γκότοβος 1996, ώστε ο «υδραυλικός στο Περιστέρι» και να θέλει να μην του δίνεται η δυνατότητα. Θα έχει φροντίσει το ΙΕΠ γι’ αυτό!
Οι Σύλλογοι Διδασκόντων οφείλουν ως Λειτουργοί της εκπαίδευσης να βρουν όλα εκείνα τα εργαλεία (ο νόμος τα παρέχει) και με βασανιστικές συνεδριάσεις να βρουν πως, πότε και με τι εργαλεία θα συνεχίσουν να στηρίζουν πρωτίστως τους μαθητές τους αλλά και να τους αξιολογήσουν με ανθρώπινα και αξιόπιστα παιδαγωγικά εργαλεία εντός της σχολικής κοινότητας.
Βασίλειος Παππάς, φυσικός – Καλαμπάκα