Παναγιώτης Στραπάτσας: Άρθρο για την Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας για την εγρήγορση κατά της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας,

Με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας για την εγρήγορση κατά της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας,  η οποία φέτος είναι η 15η Νοεμβρίου, οι Πνευμονολόγοι των Τρικάλων ετοίμασαν ένα κείμενο για τη νόσο.

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΧΑΠ είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση των ατόμων που πάσχουν από : 1-χρόνια βρογχίτιδα, 2-πνευμονικό εμφύσημα (που δεν πρέπει να το συγχέουμε με φυσήματα της καρδιάς), 3-συνδυασμό και των 2 προηγουμένων.
Είναι λοιπόν μια ομάδα πνευμονικών παθήσεων,οι οποίες έχουν κοινό χαρακτηριστικό τη στένωση των βρόγχων (δηλ. των αεραγωγών),με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ροή του αέρα-δηλαδή αδειάζουν πιο δύσκολα οι πνεύμονες από τον αέρα που περιέχουν.Αυτό εκλαμβάνεται από τον ασθενή με αίσθημα δύσπνοιας,εύκολης κόπωσης και «λαχανιάσματος».
Είναι σίγουρα μια διαφορετική πάθηση από το βρογχικό άσθμα αν και κάποιες φορές είναι δύσκολο να την ξεχωρίσουμε από το χρόνιο άσθμα.

ΑΙΤΙΑ
Από τι προκαλείται όμως η ΧΑΠ;

Το κύριο αίτιο είναι το κάπνισμα (ενεργητικό και παθητικό) κι εξίσου σημαντική είναι και η έκθεση του ασθενούς σε άλλους βλαπτικούς παράγοντες του περιβάλλοντος (π.χ. εισπνοή καπνού από καύση ξύλου-κάρβουνου κλπ.).
Η χρόνια επίδραση του καπνού στους βρόγχους οδηγεί σε μείωση του αριθμού των κροσσών (μικρών τριχιδίων που βοηθούν στο καθάρισμα από τη βλέννη,που φυσιολογικά παράγεται σε μικρή ποσότητα),αλλά και σε αύξηση της παραγωγής της βλέννης από τους αδένες των βρόγχων.Μ’αυτόν τον τρόπο εσωτερικά στους βρόγχους έχουμε μια υπερσυγκέντρωση βλέννης,από την οποία αργούν να καθαρίσουν με την απόχρεμψη (τα γνωστά ‘φλέγματα’),οπότε εκεί δημιουργούνται συνθήκες ανάπτυξης μικροβίων σε μεγάλο αριθμό και οι ασθενείς υποφέρουν πολύ συχνά από τις λοιμώξεις που προκαλούνται απ’αυτά.Η υπερσυγκέντρωση αυτή της βλέννης,επιπρόσθετα,στενεύει και τη διάμετρο των αυλών των βρόγχων.Ο καπνός που εισπνέεται προκαλεί αντιδραστικά και βρογχόσπασμο (με περαιτέρω στένωση των αεραγωγών) και ο οποίος μαζί με τη στένωση που προκαλείται από τη βλέννη,οδηγεί σε δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια) που χαρακτηρίζει τη ΧΑΠ.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Η ΧΑΠ είναι πολύ συχνή ασθένεια- υπολογίζεται πως πάσχει πάνω από το 10% του παγκόσμιου (και του ελληνικού) πληθυσμού.Από αυτούς οι μισοί περίπου ασθενείς ,δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ τον Πνευμονολόγο,παραμένουν αδιάγνωστοι και δε λαμβάνουν την κατάλληλη αγωγή.

Αποτελεί ήδη την 3η συχνότερη αιτία θανάτου,ενώ αυτή η άνοδός της από την 4η στην 3η θέση αυτής της θλιβερής κατάταξης,αναμενόταν να γίνει μετά το 2020! Η νόσος εμφανίζει,όπως καταλαβαίνουμε,μεγάλη οικονομική επίπτωση (με άμεσο κι έμμεσο κόστος) για τον ασθενή αλλά και το σύστημα υγείας της χώρας μας.

Προσβάλλει ΣΧΕΔΟΝ αποκλειστικά καπνιστές μέσης ηλικίας (δηλ. άνω των 40 ετών,αν και είναι πιθανόν το ηλικιακό αυτό όριο να μειωθεί κι άλλο τα επόμενα χρόνια).Παραπάνω από τους μισούς καπνιστές θα προσβληθούν από τη ΧΑΠ.Δυστυχώς,όμως, δεν υπάρχουν μέθοδοι ή εξετάσεις που να μπορούν να προβλέψουν ποιοι από τους καπνιστές θα νοσήσουν!Και να μην ξεχνάμε βέβαια και κάποιους ΜΗ καπνιστές που όμως προσβάλλονται από τη νόσο!Αυτοί συνήθως είναι άνθρωποι που εκτίθενται στους υπόλοιπους επιβαρυντικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες (παθητικοί καπνιστές,εργαζόμενοι σε χώρους που καπνίζουν άλλοι,σε χώρους με καύση ξύλου,χημικών ουσιών ή άλλου είδους επαγγελματική ρύπανση).

ΣΥΝΗΘΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Ο βήχας είναι το πρώτο και το πιο συχνό σύμπτωμα,το οποίο γίνεται ολοένα και πιο επίμονο.Πολλές φορές μάλιστα παρερμηνεύεται με το ‘βήχα του καπνιστή’ ή αλλιώς εκφραζόμενο από τους ίδιους τους καπνιστές ως ‘τσιγαρόβηχα’,ιδίως στα αρχικά στάδια της νόσου.
Η δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή,λαχάνιασμα,εύκολη κόπωση) εμφανίζεται ακόμη και στις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. καθάρισμα του σπιτιού,ανέβασμα της σκάλας,ακόμη και με πολύ λίγα σκαλοπάτια) και πρερμηνεύεται τις περισσότερες φορές με την κόπωση που εμφανίζεται λόγω κακής φυσικής κατάστασης ή του πρόσφατα αυξημένου βάρους.
Η αυξημένη ποσότητα απόχρεμψης (φλέγματα) η οποία αρχίζει και χρωματίζεται διαφορετικά από το σύνηθες λευκό.
Συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος (με ή και χωρίς πυρετό) με συνοδό βρογχόσπασμο (το κοινώς γνωστό ‘σφύριγμα’ ή ‘νιαούρισμα’ κατά την αναπνοή).
Τόσο ο ‘τσιγαρόβηχας’ όσο και η αυξημένη απόχρεμψη με το αίσθημα δύσπνοιας κι εύκολης κούρασης,ΔΕΝ είναι τόσο αθώα συμπτώματα,αλλά είναι δυνατό ν’αποτελούν τα πρώιμα σημάδια της νόσου.

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Όταν εμφανιστούν ένα ή και περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα,καλό θα είναι ν’αναζητήσουμε τη βοήθεια του ειδικού ιατρού,του Πνευμονολόγου!
Η μόνη εξέταση που θα επιβεβαιώσει ή θ’ αποκλείσει τη ΧΑΠ είναι η σπιρομέτρηση,η οποία μετρά όγκους αέρα και ταχύτητα ροής-χρόνο που χρειάζεται ο αέρας κατά την αναπνοή.
Η ακτινογραφία θώρακος είναι,επίσης, απαραίτητη για τον αποκλεισμό άλλων αιτίων των συμπτωμάτων.
Το ίδιο ισχύει και για την αξονική τομογραφία θώρακος,η οποία βέβαια απεικονίζει με πολύ υψηλότερη ακρίβεια τους πνεύμονες και τις άλλες δομές του θώρακα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Πρέπει να σημειώσουμε πως η ΧΑΠ δε θεραπεύεται 100%.Με τα νέα όμως φαρμακευτικά σκευάσματα που αναπτύσσονται και κυκλοφορούν,μπορούμε να πούμε πως καθυστερούμε σε μεγάλο βαθμό την περαιτέρω εξέλιξή της κι επιτυγχάνουμε τη μείωση των ενοχλητικών για τον ασθενή αλλά και τους γύρω του,συμπτωμάτων.
Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι η διακοπή του καπνίσματος (ή η αποφυγή εισπνοής οποιασδήποτε άλλης βλαπτικής ουσίας).
Από τη στιγμή ,όμως,που θα τεθεί από τον Πνευμονολόγο η διάγνωση της ΧΑΠ,αυτό που μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση της κατάλληλης εισπνεόμενης αγωγής ,είναι η σταθεροποίηση της νόσου και η ελάττωση των συμπτωμάτων της!
Με τη διακοπή του καπνίσματος, θα βοηθήσει σημαντικά στο να μην επιδεινωθεί περαιτέρω η νόσος (κάτι που δυστυχώς είναι απολύτως βέβαιο χωρίς την κατάλληλη θεραπεία!) και στο να βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό η ποιότητα ζωής του ασθενούς,αλλά και της οικογένειάς του.
Συμπερασματικά κρατείστε πως πρόκειται για πολύ συχνή νόσο,άμεσα συσχετισμένη με το κάπνισμα κυρίως,με πολύ σοβαρά χρόνια συμπτώματα (τα οποία πολλές φορές παρερμηνεύουμε ως ‘τσιγαρόβηχα’ ή εύκολη κούραση λόγω αύξησης του σωματικού βάρους) και πως η επίσκεψη στον ειδικό ιατρό, τον Πνευμονολόγο , με τη σπιρομέτρηση για τη διάγνωση και τη χρήση της κατάλληλης αγωγής μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα και αύξηση του χρόνου ζωής των ασθενών.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΡΑΠΑΤΣΑΣ
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ-ΦΥΜΑΤΙΟΛΟΓΟΣ
ΤΡΙΚΑΛΑ

Για το κείμενο συνεργάστηκαν και προσυπογράφουν οι ιδιώτες Πνευμονολόγοι των Τρικάλων

Γάκη Ελένη
Καρακάση Ευρυδίκη
Καραγιώργος Δημήτριος
Κατσένης Ιγνάτιος
Μπαταβάνης Γεώργιος
Ψιλούτσικου Μαρία