Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: «Ζώντας με την Σχιζοφρένεια» – Γράφει ο Γιώργος Τσίγκας

«Ζώντας με την Σχιζοφρένεια» είναι το θέμα που επιλέχθηκε για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2014. Εορτάζεται δε σε όλο τον κόσμο στις 10 Οκτωβρίου.

«Ζώντας με την Σχιζοφρένεια» είναι το θέμα που επιλέχθηκε για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2014. Εορτάζεται δε σε όλο τον κόσμο στις 10 Οκτωβρίου.

Το θέμα αυτό είναι σημαντικό και επίκαιρο.

Είναι σημαντικό εξ’ αιτίας των σοβαρών και οδυνηρών επιπτώσεων που συνεπάγεται αυτή η διαταραχή για την οικογένεια, τους φροντιστές, την κοινωνία αλλά κυρίως για τον ίδιο τον ασθενή. Μέτρο της οδύνης του ασθενούς είναι η αυτοκτονικότητα, μια πραγματικότητα που πολλοί θέλουν να αγνοούν.

Είναι επίσης επίκαιρο επειδή αυτή τη χρονική περίοδο διεθνώς αλλά και στη χώρα μας βρισκόμαστε σε μια φάση μετάβασης από την ασυλιακή στην κοινοτική φροντίδα. Η οικονομική κρίση σαφώς έχει αρνητικές επιπτώσεις στη διαδικασία αυτή. Πρέπει λοιπόν να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της κρίσης στους ασθενείς με σχιζοφρένεια και τους συγγενείς τους και να κοινοποιηθούν τα αποτελέσματα στους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων. Θα ήταν καταστροφικό αν αυτοί που «ζουν με τη Σχιζοφρένεια» εξακολουθήσουν να ζουν πίσω από τις βαριές πόρτες του ασύλου ή (ακόμη χειρότερα) αν ξαναγυρίσουν σε αυτό.

Το θέμα «Ζώντας με τη Σχιζοφρένεια» μπορεί να προσεγγισθεί από διάφορες οπτικές. Ποιοι είναι αυτοί που ζουν με τη σχιζοφρένεια; Πρωτίστως είναι οι ίδιοι οι ασθενείς. Η βιωματική εμπειρία της σχιζοφρένειας είναι μια έντονη, μακρόχρονη και συχνά ανυπόφορη οδύνη που συνοδεύεται από μια αίσθηση κοινωνικής απομόνωσης εξ’ αιτίας των προκαταλήψεων και των διακρίσεων που συνοδεύουν αυτή την πάθηση.

Πέρα όμως από τους ασθενείς και οι οικογένειές τους ζουν και αυτές με τη σχιζοφρένεια. Το ίδιο ισχύει και για τους ψυχιάτρους και τους άλλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, τους υποστηρικτές, τους συνηγόρους και την κοινωνία στο σύνολό της.

Οι κοινωνικές επιπτώσεις της Σχιζοφρένειας είναι σοβαρές και εκπτύσσονται σε μεγάλο βάθος χρόνου. Η οικονομική παράμετρος των επιπτώσεων αυτών ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις κυβερνήσεις. Πράγματι, η αντιμετώπιση της Σχιζοφρένειας έχει κόστος, όμως ακόμη μεγαλύτερο κόστος έχει η μη αντιμετώπισή της και αυτό έχει καταδειχθεί από πολλές και αξιόπιστες μελέτες. Η θεραπεία και η πρόληψη στοιχίζουν λιγότερο από τη μη θεραπεία και τη μη πρόληψη.

Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια δεν χαίρουν της ίδιας φροντίδας με τους μη πάσχοντες .Ευτυχώς ,από το 1950, η σημαντική πρόοδο στη βιολογική ψυχιατρική σε συνδυασμό, με μια νέα ψυχοκοινωνική οπτική ,που επικεντρώνεται στη κοινοτική φροντίδα ,αύξησε τις θεραπευτικές δυνατότητες των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, καθώς και τη δυνατότητα στους πάσχοντες να επιτύχουν μεγαλύτερη αυτονομία .

Επιπρόσθετα, να επισημανθούν οι δυνητικώς καταστροφικές συνέπειες της επιβολής περικοπών στις υπηρεσίες που εξυπηρετούν τους πάσχοντες από ψυχικά νοσήματα, δηλαδή τους ανθρώπους που λόγω της οικονομικής κρίσης έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για φροντίδα.

Τέλος να τονιστεί το γεγονός ότι υπάρχουν περιθώρια για την αποκατάσταση των ασθενών που πάσχουν από τη νόσο, ώστε να μπορούν να ζουν με παραγωγικό τρόπο και καλή ποιότητα ζωής.

Η αλληλεγγύη και η κατανόηση δεν είναι αρκετή. Πρέπει επίσης να υπάρξει διαχείριση των ασθενών που υποφέρουν από αυτή και η διαχείριση αυτή θα πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και να είναι προσωποκεντρική. Να θυμόμαστε τη ρήση του Ιπποκράτη πως πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους ασθενείς και όχι τις ασθένειες.
Σχετικά με τη σχιζοφρένεια

Η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια, σοβαρή ψυχική νόσος, η οποία επηρεάζει σε σοβαρό βαθμό την ικανότητα ενός ατόμου να λειτουργεί παραγωγικά. Στα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνονται διαταραχές της σκέψης, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις και αποδιοργανωμένος λόγος ή συμπεριφορά, καθώς και τα λεγόμενα «αρνητικά» συμπτώματα (αδιαφορία, κλείσιμο στον εαυτό κ.λπ.).

Περίπου 26 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν αυτή τη στιγμή με σχιζοφρένεια. Περίπου το 1% του πληθυσμού θα αρρωστήσει από αυτή . Οι πάσχοντες πεθαίνουν 15 έως 20 χρόνια πιο νωρίς από τους μη πάσχοντες, έχουν 6-7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι άνεργοι σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, ενώ είναι πολύ συχνά άστεγοι. 50% εξ αυτών επιχειρούν να αυτοκτονήσουν και 5-10% αυτοκτονούν. Η συγκεκριμένη νόσος είναι μια από τις 10 συχνότερες αιτίες αναπηρίας στον κόσμο και οι πάσχοντες είναι συχνά θύματα δολοφονίας.
Οι συγγενείς των ασθενών (που σε ποσοστό 68% είναι οι γονείς τους) συχνά υποφέρουν από στρες, έχουν προβλήματα σωματικής υγείας, δεν φροντίζουν τον εαυτό τους (γιατί δεν έχουν τον χρόνο να το πράξουν) και η κύρια έγνοια τους είναι τι θα γίνει το παιδί τους όταν οι ίδιοι φύγουν από τη ζωή.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία. Η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελεί κρίσιμο στόχο της θεραπείας.

Γεώργιος Τσίγκας
Ψυχίατρος – Αντιπεριφερειάρχης δημόσιας υγείας