Ο εμβολιασμός βρίσκεται στο αρχικό στάδιο στην Ελλάδα και αναμένεται μέχρι το καλοκαίρι να εμβολιασθεί η πλειοψηφία του πληθυσμού.
Οι εκστρατείες εμβολίων είναι δυναμικές σε πολλές χώρες της Ευρώπης και σε όλο τον κόσμο και το κοινό ερώτημα πολλών είναι: Υπάρχει πιθανότητα να επιλέξω το είδος του εμβολίου που θα κάνω και εάν ναι, ποιο εμβόλιο πρέπει να επιλέξω όταν έρθει η ώρα;
Τουλάχιστον στην αρχική διάθεση των εμβολίων, η πιθανότητα των περισσότερων ατόμων να είναι σε θέση να διαλέξουν το ένα ή το άλλο είναι ελάχιστες, αλλά δεν γνωρίζουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον αφού αναμένεται να εγκριθούν και άλλα εμβόλια.
Για να κάνουμε τη σωστή επιλογή θα πρέπει να γνωρίζουμε τις διαφορές μεταξύ των τριών κύριων εμβολίων που έχουν ήδη εγκριθεί και είναι τα πιο προηγμένα παγκοσμίως και τα οποία παρέχονται από την AstraZeneca, τη Moderna και τις Pfizer / BioNTech.
Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνονται επιγραμματικά οι διαφορές μεταξύ των τριών εμβολίων, οι οποίες αναλύονται στη συνέχεια.
Τύπος εμβολίου
Τα εμβόλια Moderna και Pfizer είναι πολύ παρόμοια, καθώς και τα δύο χρησιμοποιούν την τεχνολογία Messenger RNA, η οποία διδάσκει στα κύτταρα μας πώς να παράγουν μια πρωτεΐνη, κάτι που κάνει το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιδρά.
Όσον αφορά το εμβόλιο της AstraZeneca, είναι ένα εμβόλιο που χρησιμοποιεί μια εξασθενημένη αβλαβή έκδοση του ιού, η οποία ως Δούρειος ίππος εισέρχεται στο σώμα μας για να επιτεθεί και για να το αναγκάσει να αμυνθεί και στη συνέχεια να δημιουργήσει ανοσολογική αντίδραση.
Αποτελεσματικότητα εμβολίου
Το εμβόλιο της Pfizer ήταν 95% αποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσου covid-19 μεταξύ των συμμετεχόντων στην κλινική δοκιμή και η αποτελεσματικότητα του Moderna 14 ημέρες μετά τη 2η δόση ήταν 94,1%.
Η AstraZeneca έκανε δύο μελέτες για την αποτελεσματικότητα. Το εμβόλιο είχε αποτελεσματικότητα 62% όταν χορηγήθηκε μία πλήρης δόση ακολουθούμενη από άλλη πλήρη δόση, αλλά όταν δόθηκε μισή δόση ακολουθούμενη από πλήρη δόση τουλάχιστον ένα μήνα αργότερα, η αποτελεσματικότητά του αυξήθηκε στο 90%. Η μέση αποτελεσματικότητα της AstraZeneca ήταν 70% από την πρώτη δόση του εμβολίου.
Η αποτελεσματικότητα όμως των κλινικών δοκιμών δεν πρέπει να είναι το μοναδικό κριτήριο, αφού η δοκιμασμένη πλέον αποτελεσματικότητα του εμβολίου της γρίπης είναι παγκοσμίως από 40% μέχρι 60%.
Δοσοληψία
Για να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός και τα τρία εμβόλια χορηγούνται με μία σειρά δύο δόσεων. Η 2η δόση του εμβολίου Pfizer είναι 21 ημέρες μετά την 1η, η 2η δόση του Moderna χορηγείται ένα μήνα μετά την 1η και η 2η δόση του AstraZeneca ποικίλει από 4 έως 12 εβδομάδες μετά την 1η.
Διάρκεια προστασίας
Για τα εμβόλια Moderna και Pfizer δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί προς το παρόν η παρατεταμένη αποτελεσματικότητα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από 2 μήνες, μετά την ολοκλήρωση της 2ης δόσης.
Για το εμβόλιο AstraZeneca τα κλινικά αποτελέσματα έδειξαν ότι η πρώτη δόση παρείχε προστατευτική ανοσία τουλάχιστον έως 12 εβδομάδες και η μέση διάρκεια παρακολούθησης και προστασίας μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου ήταν ελαφρώς μεγαλύτερη από 2 μήνες.
Για ποιες ηλικίες συνιστώνται
Το εμβόλιο Phizer συνιστάται για άτομα άνω των 16 ετών, ενώ τα εμβόλια Moderna και AstraZeneca συνιστώνται για άτομα άνω των 18 ετών.
Αποθήκευση εμβολίου
Το μεγάλο μειονέκτημα των εμβολίων Pfizer είναι ότι πρέπει να αποθηκευτούν σε υπερβολικό κρύο, σε θερμοκρασίες από -70 έως -80 βαθμούς Κελσίου. Τα εμβόλια Moderna μπορούν να παραμείνουν σταθερά για 30 ημέρες σε θερμοκρασία μεταξύ 2 και 8 βαθμών Κελσίου, αλλά για μεγαλύτερες περιόδους θα πρέπει να καταψυχθούν στους -20 βαθμούς. Τα εμβόλια AstraZeneca μπορούν να αποθηκευτούν έως και έξι μήνες σε ένα μέσο ψυγείο, μεταξύ 2 και 8 βαθμών Κελσίου.
Τιμές εμβολίων
Το πιο φθηνό εμβόλιο είναι της AstraZeneca με κόστος περίπου 2,5 € ανά δόση, το κόστος του Pfizer είναι 16 € περίπου ανά δόση και το πιο ακριβό από τα τρία εμβόλια είναι το Moderna με κόστος περίπου 21 € ανά δόση.
Διεθνείς απόψεις επιστημόνων
Οι απόψεις των επιστημόνων διεθνώς συγκλίνουν στο ότι τα εμβόλια Moderna και Pfizer είναι πιθανό να έχουν προτεραιότητα για άτομα με υψηλότερο κίνδυνο και για την πρόληψη των πιο ακραίων περιπτώσεων και το εμβόλιο AstraZeneca, που έχει την ικανότητα να προστατεύει γρήγορα έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, είναι πιθανό να έχει προτεραιότητα για όλους τους άλλους και η καλύτερη στρατηγική είναι ο συνδυασμός και των τριών ανάλογα με τη διαθεσιμότητα.
Ο Νίκος Καρδούλας είναι Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός του Ε.Μ.Π., MSc στην Αγγλία, πρώην καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Συνταγματάρχης ε.α.