Νίκος Καρδούλας: Ανάρτηση Δασικών Χαρτών στο Νομό Τρικάλων – Χρήσιμες οδηγίες προς τους πολίτες

Έχει ήδη αναρτηθεί στον ειδικό διαδικτυακό τόπο ανάρτησης Δασικών Χαρτών και υποβολής αντιρρήσεων της ιστοσελίδας ktimanet.gr, ο Δασικός Χάρτης του συνόλου περιοχής αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Δασών Τρικάλων. Η ημερομηνία έναρξης των αντιρρήσεων είναι η 6η Ιουλίου 2018, ημέρα Παρασκευή και λήξης η 18η Οκτωβρίου 2018, ημέρα Πέμπτη.

Η κατάρτιση των δασικών χαρτών αποτελεί ένα σημαντικό έργο, η αξία του οποίου και η συμβολή του στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας είναι κοινά αποδεκτή και θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί εδώ και χρόνια. Ωστόσο, η σημερινή ανάρτησή τους προκαλεί πολλά προβλήματα, καθώς η αποτύπωση δεν χαρακτηρίζεται από αξιοπιστία και ορθότητα. Αυτό έχει ως πιθανό αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες να οδηγηθούν αναιτίως και αδίκως στην διαδικασία υποβολής αντιρρήσεων με δυσβάσταχτο κόστος, σε μια δύσκολη οικονομικά συγκυρία και όπως έχουν αναρτηθεί ουδόλως υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και το δίκαιο του πολίτη.

Στην παρούσα ανάλυση περιγράφονται οι ισχύουσες διατάξεις, η διαδικασία υποβολής αντιρρήσεων και χρήσιμες οδηγίες προς τους πολίτες – ιδιοκτήτες που έχουν έννομο συμφέρον.

Ισχύουσες Διατάξεις

Ο χαρακτήρας μιας έκτασης καθορίζεται κυρίως από τη μορφή που είχε το 1945 ή το 1960 και σε κάποιες περιπτώσεις και από τη μορφή που απέκτησε αργότερα.

Μια έκταση δασικής μορφής στο παρελθόν και καθαρή σήμερα, είναι προφανές ότι αποτελεί δασικού χαρακτήρα έκταση.

Αντίστοιχα μια έκταση αγροτική παλαιότερα και δασική σήμερα, αν δεν εμπίπτει στις ισχύουσες ευνοϊκές διατάξεις περί δασωθέντων αγρών (ΦΕΚ Β’ 767/22-03-2016), μπορεί να χαρακτηρίζεται ως δασική. Οι σχετικές διατάξεις περί δασωθέντων αγρών είναι:

• Εκτάσεις που φαίνονται ως αγροτικές στις αεροφωτογραφίες (Α/Φ) του 1945 ή εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς του έτους 1960 και δασώθηκαν μεταγενέστερα λόγω εγκατάλειψης, εμφανίζουν σήμερα δασική μορφή και υπάρχουν για τις εκτάσεις αυτές τίτλοι ιδιοκτησίας προ της 23/2/1946, χαρακτηρίζονται ως ιδιωτικές και δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας
• Εκτάσεις που φαίνονται με αγροτική μορφή στις Α/Φ του 1945 ή εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς του έτους 1960 και δασώθηκαν μεταγενέστερα λόγω εγκατάλειψης, αλλά έχουν τίτλους ιδιοκτησίας μετά την 23/2/1946 και πριν την 8/8/2004, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση και δεν επιτρέπεται σε αυτές η δόμηση.

Για τις εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις ισχύουν τα παρακάτω, όσον αφορά την εξαγορά:

• Για τις εκτάσεις προ του 1975 προβλέπεται ότι το τίμημα εξαγοράς ισούται με το 1/4 της αντικειμενικής αξίας και η δυνατότητα καταβολής του τιμήματος εξαγοράς σε μηνιαίες δόσεις μη δυνάμενες να υπερβούν τον αριθμό των 100 και υπό την προϋπόθεση ότι το ύψος εκάστης δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 30 ευρώ. Επίσης δίδεται η δυνατότητα στους καλλιεργητές των ως άνω εκτάσεων, εφόσον δεν επιθυμούν την εξαγορά τους, να υποβάλουν αίτημα για έκδοση απόφασης έγκρισης επέμβασης. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν να συνεχίσουν την καλλιέργεια της έκτασης χωρίς να επιβαρύνονται με την καταβολή του τιμήματος που ορίζεται για την εξαγορά της, καταβάλλοντας μόνο το αντάλλαγμα χρήσης, αλλά δεν θα έχουν τίτλους ιδιοκτησίας.
• Το αντάλλαγμα χρήσης για τις εκτάσεις δασικού χαρακτήρα που καλλιεργούνται γεωργικά και των οποίων η μορφή άλλαξε από δάσος σε αγρό έως το 2007, για τις δημόσιες εκτάσεις θα ανέρχεται στο 20% της αξίας του δάσους, τις ιδιωτικές 12,5% και τις χορτολιβαδικές 15%. Το τίμημα αυτό μπορεί να καταβάλλεται σε μηνιαίες δόσεις, μη δυνάμενες να υπερβούν τον αριθμό των 100 και υπό την προϋπόθεση ότι το ύψος εκάστης δόσης δεν είναι μικρότερο των 30 ευρώ.
• Για τις εκτάσεις που άλλαξαν χρήση από δάσος σε αγρό από το 1975 έως το 2007, υπάρχει πρόσθετη επιβάρυνση 10% της αξίας δάσους, που θα καλύπτει τη δαπάνη αναδάσωσης και τα ποσοστά για τις παραπάνω κατηγορίες εκτάσεων διαμορφώνονται σε 30%, 22,5% και 25% αντίστοιχα. Για τις παραπάνω εκτάσεις μπορεί να δοθεί άδεια δεντροκομικής ή γεωργικής καλλιέργειας, με την καταβολή μόνο χρηματικού ανταλλάγματος, αλλά δεν δίδεται τίτλος ιδιοκτησίας.
• Για τις εκτάσεις προ του 1975 δεν απαιτείται δαπάνη αναδάσωσης.
• Οι παραπάνω εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιούνται για αγροτική και δενδροκομική καλλιέργεια, χωρίς όμως να υπάρχει το δικαίωμα δόμησης. Επιτρέπονται όμως κατασκευές που εξυπηρετούν την ίδια γεωργική καλλιέργεια όπως δεξαμενές νερού, γεωτρήσεις, μετρητές Δ.Ε.Η. και υπόστεγα οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία τους. Δεν απαιτείται επίσης έκδοση πράξης χαρακτηρισμού αλλά αρκεί η διαπίστωση από την δασική υπηρεσία της μορφής που είχε η έκταση πριν από την εκχέρσωση. Τέλος δεν απαιτείται υποβολή οικονομοτεχνικής μελέτης για τις εκτάσεις που εκχερσώθηκαν μεταξύ 1975-2007, εφόσον αυτές είναι ενταγμένες στο ΟΣΔΕ.
• Για τις παραπάνω εκτάσεις δεν απαιτείται η υποβολή αντίρρησης.

Το γεγονός αναγνώρισης μιας έκτασης ως ιδιωτικής, μέσω της διαδικασίας Κτηματογράφησης, δεν έρχεται σε αντίθεση με τον τυχόν δασικό χαρακτήρα της έκτασης. Δηλαδή αν μια έκταση αναγνωρίστηκε ως ιδιωτική κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης, πριν την ανάρτηση των δασικών χαρτών, αυτή ουσιαστικά αναγνωρίσθηκε ως προς το ιδιοκτησιακό και όχι ως προς το δασικό ή όχι χαρακτήρα της.

Σχεδόν σε όλο τον Ελλαδικό χώρο, με εξαίρεση Κυκλάδες, Κρήτη, Ιόνια και Δωδεκάνησα, κάθε έκταση που είναι δασική αυτομάτως θεωρείται και δημόσια, εκτός και αν ο ιδιοκτήτης αποδείξει ότι η έκταση του είναι ιδιωτική, σύμφωνα με αναγνωρισμένους τίτλους που ανάγονται στο 1885 ή σύμφωνα με τις αναφερθείσες παραπάνω προϋποθέσεις.

Διαδικασία Υποβολής Αντιρρήσεων

Κατά του περιεχομένου τού δασικού χάρτη που αναρτήθηκε στο Νομό Τρικάλων, επιτρέπεται η υποβολή αντιρρήσεων μέχρι τις 18 Οκτωβρίου 2018 και μέχρι τις 7 Νοεμβρίου 2018 για όσους κατοικούν μόνιμα ή διαμένουν στην αλλοδαπή.

Για την υποβολή των αντιρρήσεων καταβάλλεται ειδικό τέλος, το ύψος του οποίου για κάθε υποβαλλόμενη αντίρρηση και ανάλογα με το εμβαδόν τής έκτασης της οποίας αμφισβητείται ο χαρακτήρας, καθορίζεται ως εξής:

• Για εμβαδόν έκτασης έως και 100 τ.μ., 10 €.
• Για εμβαδόν έκτασης, έως και 1.000 τ.μ., 40 €.
• Για εμβαδόν έκτασης πάνω από 1.000 τ.μ. έως και 5.000 τ.μ., 90 €.
• Για εμβαδόν έκτασης πάνω από 5.000 τ.μ. έως και 10.000 τ.μ., 180 €.
• Για εμβαδόν έκτασης πάνω από 10.000 τ.μ. έως και 20.000 τ.μ., 350 €.
• Για εμβαδόν έκτασης πάνω από 20.000 τ.μ. έως και 100.000 τ.μ., 700 €.
• Για εμβαδόν έκτασης πάνω από 100.000 τ.μ. έως και 300.000 τ.μ., 1.400 €.
• Για εμβαδόν έκτασης μεγαλύτερης των 300.000 τ.μ., 3.300 €.

Από την καταβολή τού ειδικού τέλους άσκησης αντιρρήσεων εξαιρούνται:

• Αντιρρήσεις που αφορούν περιοχές που έχουν συμπεριληφθεί στο δασικό χάρτη, λόγω μη αποτύπωσης τού περιγράμματος που αφορά εγκεκριμένες πολεοδομικές μελέτες και σχέδια πόλεως ή πράξεις οριοθέτησης οικισμών.
• Αντιρρήσεις που αφορούν σε περιοχές που εμφανίζονται ως δασικές στη φωτοερμηνεία της παλαιότερης αεροφωτογράφησης, αλλά περιλαμβάνονται σε διανομές (κληροτεμάχια) τού εποικισμού.
• Αντιρρήσεις που αφορούν περιοχές που εμφανίζονται ως χορτολιβαδικές ή βραχώδεις ή πετρώδεις είτε κατά την παλαιότερη είτε κατά την πρόσφατη αεροφωτογράφιση, αλλά περιλαμβάνονται σε περιοχές τού εποικισμού.
• Αντιρρήσεις που αφορούν περιοχές για τις οποίες έχουν εκδοθεί τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού, οι οποίες δεν απεικονίζονται στους αναρτημένους δασικούς χάρτες.
• Αντιρρήσεις κατά το τμήμα που αφορούν σε εκκρεμείς αιτήσεις και υποθέσεις.

Στις αντιρρήσεις, οι οποίες υποβάλλονται ηλεκτρονικά (υπάρχει στην ιστοσελίδα αναλυτικό εγχειρίδιο οδηγιών), αναγράφονται οι γεωγραφικές συντεταμένες των κορυφών του πολυγώνου (ΕΓΣΑ87) που περικλείει την αμφισβητούμενη έκταση, σύμφωνα με τον αναρτηθέντα δασικό χάρτη.

Ο φάκελος υποβολής αντίρρησης που κατατίθεται στα Σημεία Υποστήριξης Ανάρτησης Δασικών Χαρτών (ΣΥΑΔΧ), πρέπει να περιλαμβάνει τα παρακάτω στοιχεία και δικαιολογητικά σε έντυπη μορφή:

• Υπογεγραμμένο το αντίγραφο της αντίρρησής, όπως αυτό παράγεται με χρήση της διαδικτυακής εφαρμογής υποβολής αντιρρήσεων, αφού λάβει αριθμό πρωτοκόλλου.
• Τα Αποδεικτικά που θεμελιώνουν το Έννομο συμφέρον (υπό μορφή απλών φωτοαντιγράφων).
• Αντίγραφο του Αποδεικτικού Πληρωμής του αναλογούντος ειδικού τέλους, που εκτυπώνεται με χρήση της διαδικτυακής εφαρμογής υποβολής αντιρρήσεων (όταν πληρώσω με πιστωτική κάρτα).
• Οποιοδήποτε στοιχείο κρίνει ο ενδιαφερόμενος ότι αποδεικνύει ή υποστηρίζει τους ισχυρισμούς του, για το δασικό / χορτολιβαδικό ή μη χαρακτήρα της έκτασης (διοικητικές πράξεις, βεβαιώσεις αρμοδίων υπηρεσιών, αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, οικοδομική άδεια, φωτοερμηνείες, τεχνικές εκθέσεις κ.λπ.), τον οποίο αμφισβητεί.
• Τα έγγραφα που πιστοποιούν και τεκμηριώνουν τα προσωπικά μας στοιχεία, όπως απλό φωτοαντίγραφο ταυτότητας ή διαβατηρίου και αποδεικτικό ΑΦΜ.
• Φωτοαντίγραφο του παραστατικού που πιστοποιεί την καταβολή του αναλογούντος ειδικού τέλους σε περίπτωση πληρωμής σε τραπεζικό κατάστημα.
• Αντίγραφο του εντύπου Ε9 και της δήλωσης στοιχείων ακινήτων, εφόσον από αυτά προκύπτει η ταυτότητα του ακινήτου.
• Κτηματολογικό απόσπασμα ακινήτου την περίπτωση που ο δασικός χάρτης αφορά περιοχή στην οποία έχει περαιωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργεί κτηματολόγιο.

Με τις αντιρρήσεις προβάλλονται λόγοι που αφορούν αποκλειστικά και μόνο την αμφισβήτηση του χαρακτήρα ή της μορφής των εμφανιζόμενων στον δασικό χάρτη εκτάσεων και ο ενδιαφερόμενος δηλώνει αν επιθυμεί να εκπροσωπηθεί από τεχνικό σύμβουλο κατά την εξέτασή τους.

Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης των αντιρρήσεων αναρτάται στον ειδικό δικτυακό τόπο, συνοπτικός κατάλογος με τις αποφάσεις των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων ΕΠ.Ε.Α. επί του συνόλου των υποβληθεισών αντιρρήσεων, ο οποίος αναφέρει τουλάχιστον τον αριθμό πρωτοκόλλου των αντιρρήσεων και το αποτέλεσμα της απόφασης της Επιτροπής.

Τέλος, κατά των πράξεων κύρωσης δασικών χαρτών επιτρέπεται η άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Χρήσιμες Συμβουλές

Οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες – πολίτες εκτάσεων γης εκτός σχεδίου πόλης για να διασφαλίσουν τα νόμιμα περιουσιακά δικαιώματά τους, πρέπει να γνωρίζουν:

• Λόγω της σημερινής οικονομικής κατάστασης και με σκοπό την αποφυγή άσκοπης οικονομικής επιβάρυνσής τους, καλό θα ήταν οι πολίτες να αξιολογήσουν πρώτα πολύ καλά όλα τα δεδομένα σχετικά με τη μορφή της εκτάσεως τους, πριν προβούν σε οποιαδήποτε άσκηση αντιρρήσεων.
• Εάν οι φερόμενοι ιδιοκτήτες εκτάσεων γνωρίζουν ότι οι ιδιοκτησίες τους ήταν και είναι δασικές να μην προβούν στην άσκηση αντιρρήσεων, δεδομένου ότι τέτοιου είδους εκτάσεις δεν έχουν καμιά ελπίδα να τους αποδοθεί άλλος χαρακτήρας πέραν του δασικού. Όσον αφορά τις λοιπές εκτάσεις οι ενδιαφερόμενοι πριν την άσκηση αντιρρήσεων, πρέπει πρώτα να ενημερωθούν υπεύθυνα από τεχνικούς και νομικούς σύμβουλους, όπως δασολόγους και τοπογράφους μηχανικούς εξιδεικευμένους στη φωτοερμηνεία και δικηγόρους, ώστε να γνωρίζουν έγκυρα, υπεύθυνα και τεκμηριωμένα την αλήθεια για την πραγματική κατάσταση της μορφής της εκτάσεώς τους και στη συνέχεια να προβαίνουν στις απαιτούμενες ενέργειες, όπως τυχόν σύνταξη έκθεσης φωτοερμηνείας και υποβολή αντιρρήσεων.
• Όπως προκύπτει από την ισχύουσα νομοθεσία, σε περίπτωση μη άσκησης αντιρρήσεων, ο χαρακτήρας μιας έκτασης είναι οριστικός και ο χάρτης κυρώνεται χωρίς να υπάρχει δυνατότητα αλλαγής του αποδιδόμενου χαρακτήρα με καμία άλλη ρύθμιση και τροπολογία.
• Τέλος, ο κυρωμένος δασικός χάρτης καθίσταται στο σύνολό του οριστικός από την ημερομηνία δημοσίευσής του. Μετά την κύρωση κάθε μεταβίβαση, σύσταση, αλλοίωση και γενικά κάθε μεταβολή των εμπραγμάτων δικαιωμάτων στις δασικές εν γένει εκτάσεις είναι άκυρη και ανίσχυρη, αν δεν συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό του οικείου κτηματολογικού γραφείου ή της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Διεύθυνσης Δασών, αν η περιοχή δεν έχει κτηματογραφηθεί, με το οποίο βεβαιώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης.

Σε προσεχή δημοσίευσή μου θα δοθούν απαντήσεις σε ερωτήσεις πολιτών, από την προηγούμενη εμπειρία μου ως εισηγητής, στις ημερίδες για την ανάρτηση των δασικών χαρτών που διοργάνωσαν οι Δήμοι του Νομού Λάρισας για την ενημέρωση των πολιτών.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΔΟΥΛΑΣ

Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

MSc Τηλεπισκόπισης – GIS_UK

Σχης ε.α. – Πρώην Διευθυντής ΓΥΣ