Μετέωροι Πολίτες – ( Μέρος 1ο ) – Εισαγωγή και Κωνστάντιος Σχολή – Του Μιχάλη Γιαννούλα

Όταν διευθύνουν οι ανίκανοι φταίνε οι ικανοί. Κάθε λαός είναι άξιος των ανθρώπων που τον κυβερνούν. Το πρώτο απόφθεγμα είναι της κυρίας Ελένης Γλυκατζή – Αρβελέρ, της πιο διακεκριμένης ελληνίδας βυζαντινολόγου ιστορικού παγκοσμίως. Το δεύτερο, του Πλάτωνα. Αμφότερα τα γνωμικά, αποτελούν ιδιαίτερα επίπονες παραδοχές μίας αδιαμφισβήτητης αλήθειας: Εμείς, οι πολίτες, έχουμε κατά το ήμισυ δίκιο όταν κατηγορούμε τους κυβερνώντες  για τα δεινά του τόπου μας. Αν θέλουμε να βρούμε και τους υπόλοιπους που φταίνε, πρέπει  να κοιταχτούμε στον καθρέπτη. Και από δεινά η Καλαμπάκα, σε σχέση πάντα με το μικρό της μέγεθος, έχει πολλά. Ειρωνικό δεν είναι; Βρισκόμαστε στο κέντρο της ηπειρωτικής Ελλάδας με τον εύφορο θεσσαλικό κάμπο από τη μία και τα μαγευτικά και πλούσια βουνά μας από την άλλη. Πάνω από τα κεφάλια μας δεσπόζει ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που θα μπορούσε να μας κάνει η φύση, τα Μετέωρα. Το χέρι του ανθρώπου, κυρίως με την κατασκευή των μοναστηριών μας, έβαλε στο πέρασμα των αιώνων την σφραγίδα του σε αυτά τα βράχια και στις μέρες μας ο τόπος μας απολαμβάνει «διασημότητα» σε κάθε γωνιά της γης. Το βιοτικό επίπεδο του μέσου συμπολίτη μας θα έπρεπε να είναι ιδιαίτερα αυξημένο και η πόλη του θα έπρεπε να είναι άψογη από κάθε άποψη. Θα έπρεπε, είναι όμως έτσι;

Αν ήταν, δεν θα έμπαινα στον κόπο να γράψω. Σπάνια ασχολούμαστε με κάτι όταν αυτό προχωρά σωστά. Όταν κάτι πάει λάθος, όταν υπάρχουν προβλήματα, τότε γράφουμε. Είναι απόλυτα φυσιολογικό, η ανάγκη επίλυσης των προβλημάτων γεννά την ανάγκη επικοινωνίας μεταξύ μας. Οφείλουμε να γράφουμε. Και να αντιδρούμε. Και να ασχολούμαστε με τα κοινά. Έχουμε φτάσει στο έσχατο σημείο της δημοκρατίας. Ασχολούμαστε με τα κοινά μία φορά στα τέσσερα χρόνια που ψηφίζουμε. Καλά, το πώς ψηφίζουμε ας το αφήσουμε προς το παρών. Αφού ρίξουμε το ψηφοδέλτιο, μετά μόνο απαιτούμε. Και γκρινιάζουμε. Συνειδητά, δεν λαμβάνουμε μέρος σε αυτά, αφού έχουμε γαλουχηθεί με γνώμονα την απόλυτα «κλισέ» φράση: Μα καλά τι κάθεσαι και ασχολείσαι, αυτά είναι για τους πολιτικούς, και η πολιτική είναι βρωμιά.  Και με αυτόν τον πολύ βολικό τρόπο αφήνουμε τους τοπικούς άρχοντες να αποφασίζουν για τα πάντα χωρίς να τους προβάλλεται καμία αντίσταση. Είμαστε λάθος αγαπητοί αναγνώστες. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος ζει και δραστηριοποιείται σε μία κοινωνία είναι εκ’ φύσης ον πολιτικό. Έχουμε πολιτικό λόγο και πρέπει πάντοτε να τον εκφράζουμε γιατί είμαστε πολίτες. Στην αρχαία Ελλάδα αυτούς που δεν ασχολούνταν με τα κοινά τους έλεγαν «ιδιώτες», λέξη που δανείστηκαν οι Ρωμαίοι για να χαρακτηρίσουν τον… ηλίθιο (idiot).

Για το σημερινό άνθρωπο η δεκαετία των είκοσι συνοδεύεται από ορμή, εξερεύνηση των δυνατοτήτων και ορίων του που σηματοδοτούν το προσωπικό μονοπάτι που θα ακολουθήσει. Στη δεκαετία των τριάντα συνήθως ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι η βατότητα του μονοπατιού που επέλεξε επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη δράση και λειτουργία του συνόλου στο οποίο ανήκει, το χωριό, η πόλη, ο δήμος κλπ. Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι σπάνια μπαίνουμε στον κόπο να ασχοληθούμε με τα κοινά πριν τα τριάντα μας. Πριν έντεκα χρόνια, όταν αποφάσισα να γυρίσω στην πόλη μου την Καλαμπάκα και να ξεκινήσω το δικό μου μονοπάτι, ούτε που φανταζόμουν ότι σήμερα, στα τριάντα τρία μου χρόνια, η συνολική (κοινωνική, οικονομική, πολιτική) αποσύνθεση του τόπου μου θα ήταν τόσο μεγάλη, που θα με εξωθούσε να γράψω τούτο εδώ το άρθρο. Και πιθανώς τα επόμενα που θα ακολουθήσουν.

Ανησυχώ. Αρχικά, ανησυχώ για την εικόνα της πόλης μας, για την σοβαρότατη έλλειψη υποδομών και υπηρεσιών που παρέχονται τόσο στους πολίτες της όσο και στους ξένους επισκέπτες μας. Ανησυχώ για την μιζέρια που εκπέμπουμε λόγω του έντονου κυκλοφοριακού προβλήματος, της ολοένα αυξανόμενης ηχορύπανσης, των άτυχων τετράποδων που τριγυρνούν αδέσποτα. Ανησυχώ που η οικονομία, η παραγωγή και το εμπόριο του τόπου μας διακρίνεται όχι απλά από στασιμότητα, αλλά από συνεχή επιδείνωση. Ανησυχώ που κάθε τόσο μαθαίνω ότι ακόμη ένας συνομήλικος μου έφυγε από τη Καλαμπάκα ή από το χωριό μου για ένα καλύτερο μέλλον, όταν θα έπρεπε να μην υπάρχει άνεργος νέος σε αυτό το μέρος που ζούμε. Ανησυχώ για το μέλλον του μνημείου μας, που με το πέρασμα των χρόνων πληρώνει βαρύ το τίμημα της διασημότητας του. Ανησυχώ για το είδος του τουρισμού που δεχόμαστε, όπου με την κυρίως μαζική και «φαστ-φουντάδικη» νοοτροπία του αφήνει μεγάλο αποτύπωμα στο μνημείο, χωρίς να αφήνει και τα αντίστοιχα έσοδα στον τόπο. Ανησυχώ και για αυτούς που κοντά τρεις δεκαετίες τώρα, αυτοανακηρύχθηκαν μάνατζερ του μνημείου θεωρώντας οικόπεδο τους έξι χιλιάδες στρέμματα παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς έχοντας μετατρέψει σε εντολοδόχο τους, την τοπική αυτοδιοίκηση. Ανησυχώ για το κυπαρίσσι ορόσημο της ντόπιας ιστορίας  μας που επιβίωνε περήφανο στη πόλη μας για αιώνες και κάποιοι το ξερίζωσαν μέσα σε δύο ώρες. Ανησυχώ για τα χωριά μας, που κάθε χρόνος που περνά παραμελούνται όλο και περισσότερο, γερνάν και αυτά όπως και ο λιγοστός πληθυσμός τους. Ανησυχώ που οι ισχυροί και οι προύχοντες αρπάζουν τα βοσκοτόπια και τα δάση των χωριών μας δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την διαβίωση των συνδημοτών μας…

Μα πιο πολύ ανησυχώ για την στάση της τοπικής αυτοδιοίκησης προς τους πολίτες που την εξέλεξαν. Πιο πολύ ανησυχώ που σε μείζονα θέματα του τόπου μας, οι τοπικοί άρχοντες με πρωτοφανή και σκανδαλώδη αυταρχισμό συνεχίζουν ως και σήμερα να γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους, όλους εμάς τους ενεργούς πολίτες που θέλουμε να δούμε τον τόπο μας να βγαίνει από τη μιζέρια και τον σκοταδισμό, που θέλουμε να δούμε τους συμπολίτες μας να προκόβουμε όλοι μαζί χωρίς να φιλάμε κανενός τη ποδιά. Πιο πολύ ανησυχώ που μας φτύσανε κατάμουτρα μέσω των αποφάσεων που πήρανε για το επικείμενο προεδρικό διάταγμα, για την αδόμητη ζώνη, για το πρόβλημα των αδέσποτων, για τη Κωνστάντιο και άλλα πολλά και σε λίγους μήνες θα έχουν το θράσος να μας κοιτάξουν στα μάτια ζητώντας μας να τους ξαναψηφίσουμε. Πιο πολύ ανησυχώ για τον κοινωνικό διχασμό που ενώ και πολλά χρόνια υπήρχε, φρόντισαν να του δώσουν τεράστιες πλέον διαστάσεις. Πιο πολύ ανησυχώ που πολλοί θα τους ξαναψηφίσουμε. Πιο πολύ ανησυχώ που ζω σχεδόν όλη μου τη ζωή εδώ και η πόλη μας δεν έχει αναβαθμιστεί σε κανένα επίπεδο, έχει εγκλωβιστεί σε ένα σκοτεινό πέπλο στασιμότητας και καλούμαι να μεγαλώσω τον βυζανιάρικο ακόμη γιο μου μέσα σε αυτή…

Και ξέρω πολύ καλά ότι για όλα τα παραπάνω ανησυχούν πολλοί ακόμη συμπολίτες μου, τα ακούμε συνέχεια, στους δρόμους της πόλης, στα μαγαζιά, στα χωριά, παντού. Για αυτό αποφάσισα να μην τα ακούω και τα λέω μόνο, να τα γράφω κιόλας και να τα τεκμηριώνω. Για όλες τις παραπάνω ανησυχίες πολλά μπορούν να γραφτούν, και εν’ καιρώ θα γραφτούν.  Οι ΜΕΤΕΩΡΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ του δήμου Μετεώρων δυστυχώς είναι πολλοί και για όλους αυτούς, μαζί με αυτούς, οφείλουμε να γράφουμε και να αντιδρούμε. Η δυσφορία και η απογοήτευση, σήμερα, είναι μεγάλη. Η θέληση για αυτοκριτική και αλλαγή, αύριο, είναι;

Αλλαγή λοιπόν ναι, αλλά με ποια πρότυπα; Ο νέος μητροπολίτης Σταγών και Μετεώρων Θεόκλητος, στην πρόσφατη συνέντευξη του στην τοπική μας εφημερίδα το έθεσε πολύ εύστοχα: «Με τόσο κόσμο έπρεπε η Καλαμπάκα να είναι μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή πόλη. Επομένως, πρέπει λίγο η νοοτροπία να γίνει πιο Ευρωπαϊκή, να αναπτυχθεί, να ανοίξουμε το μυαλό μας και να έχουμε περισσότερα οράματα…» Συμφωνώ απόλυτα μαζί του και χαίρομαι για αυτή του την απόκριση. Η πραγματική έννοια της Ευρώπης, είναι  ένα όραμα που μέσα της πρωταγωνιστούν οι έννοιες της ισότητας, ελευθερίας του λόγου, δημοκρατίας κλπ.

Στο τελευταίο δημοτικό συμβούλιο για το θέμα της ανταλλαγής της Κωνστάντιου Σχολής, η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη για άλλη μια φορά. Διαβάστηκαν κείμενα και ακούστηκαν φωνές πολιτών πάρα πολύ σχετικές με το θέμα της ανταλλαγής, ειπώθηκαν πράγματα που ο ίδιο το ΔΣ θα όφειλε να τα πει, και όχι να φτάνουμε σε σημείο να ενημερώνουν πολίτες τον Δήμο Μετεώρων για την κρατική επιδότηση ανακαίνισης και τις προϋποθέσεις της… Οι πολίτες αντιδράσανε , η αντιπολίτευση αντέδρασε και αποχώρησε, αλλά ο δήμαρχος και τα στελέχη του εκεί, να την επικυρώσουν την ανταλλαγή, ούτε καν να αναβάλλουνε το θέμα, αφού υπήρχανε τόσες αντιδράσεις, για ένα άλλο ΔΣ… Ήταν οφθαλμοφανές ότι θέλανε πάση θυσία να λήξει το θέμα εκεί και δεν τους ένοιαξε που για μια άλλη φορά συμπεριφέρθηκαν τόσο αυταρχικά.. Η αναβολή του θέματος και η ενδελεχής έρευνα όλων των παραμέτρων για να παρθεί η σωστή απόφαση σε δύο βδομάδες ή σε ένα μήνα, θα ήταν μια καλή ευκαιρία να δείξει ο δήμαρχος και το επιτελείο του έμπρακτα ότι προσπαθούν για την ενότητα του κόσμου και την εξαφάνιση της διχόνοιας… Εξάλλου με τον αυταρχισμό της, η δημοτική αρχή προσπαθώντας να ξεπουλήσει άρον άρον τη Κωνστάντιο, υποπίπτει σε σωρεία λαθών που το μόνο που κατορθώνουν είναι να δυσχεραίνουν όχι μόνο τη σχέση της με τους πολίτες αλλά και την σχέση του ποιμνίου με την Μητρόπολη, αφού μετά από όλα αυτά έχει παγιωθεί η αίσθηση ότι η Μητρόπολη μας «γέλασε» και ότι το deal είναι καλό μονάχα για αυτή.

Αν η Ευρώπη έβλεπε τις παραπάνω συμπεριφορές και πρακτικές των τοπικών αρχόντων απλώς θα γελούσε. Στην ίδια συνέντευξη σεβασμιότατε λες ότι πικράθηκες πολύ από την συμπεριφορά αυτών που εναντιώθηκαν στην ανταλλαγή της Κωνστάντιου, και ότι συμπεριφέρθηκαν με τρόπο οικτρό. Τι είναι οικτρό, όταν οι άνθρωποι λένε τη γνώμη τους στους εκπροσώπους τους ή μήπως όταν οι εκπρόσωποι τους συμπεριφέρονται τυραννικά και δεν τους δίνουν σημασία ;  Τι είναι οικτρό, όταν οι πολίτες ενημερώνουν τον εκπρόσωπο για ένα θέμα που αυτός θα ψηφίσει ή μήπως όταν ο εκπρόσωπος δεν ξέρει (ή δεν θέλει) να ενημερώσει τους πολίτες; Τι είναι οικτρό, όταν θέλουμε τους συμπολίτες μας να φωνάζουν και να διεκδικούν τα δικαιώματα τους, ή μήπως όταν θέλουμε τους συμπολίτες μας ήσυχους αμνούς δεχόμενους τελεσίγραφα του ποιμένα τους; Σεβασμιότατε Μητροπολίτη μας, αν εσύ πικράθηκες μία φορά, εμείς πικραθήκαμε δέκα. Πικραθήκαμε γιατί  αναφέρεσαι στο ποίμνιο χαρακτηρίζοντας ένα σημαντικό μέρος του οικτρό, γιατί απλά απαίτησε ενημέρωση και ακρόαση στο δημοτικό συμβούλιο στο οποίο και εκπροσωπείται. Τελικά, ποια έκδοση της Ευρώπης έχεις κατά νου; Και μιας και το έφερε η κουβέντα είναι η δεύτερη φορά που μας πικραίνεις. Σε μια άλλη σου βιντεοσκοπημένη συνέντευξη, σε τρικαλινό κανάλι, ελάχιστο χρόνο μετά την ενθρόνιση σου, συμφώνησες με τα λεγόμενα του δημοσιογράφου προς μερίδα του ποιμνίου σου, λεγόμενα που μας χαρακτηρίζουν πάρα πολύ άσχημα, χωρίς καν να μας έχεις γνωρίσει. Αλλά ας το αφήσουμε αυτό για τώρα, δεν είναι επί του παρόντος.

Σε κάθε περίπτωση, η Μητρόπολη έχει κάθε δικαίωμα να αιτείται ανταλλαγές κτιρίων με το Δήμο. Όμως και οι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να αμφισβητούν και να θέτουν ερωτήματα. Ο δε Δήμος, έχει την υποχρέωση να απαντήσει στα ερωτήματα, να κάνει την έρευνά του και μετά να πάρει της αποφάσεις του. Εδώ έγινε για άλλη μια φορά γης Μαδιάμ. Γιατί δεν γνωστοποιήθηκε στο ΔΣ η παλαιότερη απόφαση για κρατική επιδότηση ανακαίνισης της Κωνσταντίου για συγκεκριμένη χρήση; Γιατί ενώ η μουσική σχολή πήγε δωρεάν στον 1ο όροφο του κτιρίου προς ανταλλαγή, πληρώνει τώρα ένα χιλιάρικο το μήνα; Θα τρελαθούμε εντελώς, χίλια ευρώ το μήνα εκεί κάτω στη ποταμιά, όταν τα νοίκια για τα καταστήματα στην Τρικάλων αγγίζουν ακόμη και τα τριακόσια ευρώ; Γιατί δεν συζητήθηκε διεξοδικά η περίπτωση να μεταφερθεί η μουσική σχολή σε ένα από τα υπόλοιπα ακίνητα του Δήμου, να γυρίσει πίσω σε αυτό που ήταν, αφού πρώτα σουλουπωθεί; Γιατί άραγε η Μητρόπολη θέλει ένα χώρο 120 τετραγωνικών, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν αρκεί να χωρέσει τις ανάγκες της και δεν χρησιμοποιεί τον 1ο όροφο του κτιρίου που της ανήκει, το οποίο είναι μισό στρέμμα; Γιατί προσπαθούνε να μας κοροϊδέψουν λέγοντας μας πως πρόκειται για δίκαιη ανταλλαγή, ενώ δεν είναι παρά ένα φθηνό ξεπούλημα; Και ποιοι είναι αυτοί που θα κοστολογήσουν αντικειμενικά ένα τέτοιο ιστορικό και προστατευμένο κτίριο, που παρεμπιπτόντως δεν ανεγέρθηκε και δωρίστηκε από την Εκκλησία, άλλα όπως διαβάζουμε από τις πλέον αδιαμφισβήτητες πηγές, η δημιουργία του κτιρίου υλοποιήθηκε από τον Κωνστάντιο σχεδόν μία δεκαετία αφού εκθρονίστηκε από τα ηγουμενικά του καθήκοντα…

Να μας συγχωράς λοιπόν δέσποτα, αλλά θα συνεχίζουμε να αμφιβάλλουμε και να αμφισβητούμε, γιατί πρωτίστως είμαστε ελεύθεροι άνθρωποι. Εξάλλου όπως έχει πει και ο κορυφαίος Γάλλος στοχαστής του Διαφωτισμού, Ντιντερό, η αμφιβολία είναι το πρώτο βήμα στο δρόμο της φιλοσοφίας, άρα και κύριο χαρακτηριστικό του ελεύθερα σκεπτόμενου ανθρώπου…

Μιχάλης Γιαννούλας