Κωνσταντίνος Αθανασούλας – Φωνολογικές διαταραχές στη σχολική ηλικία

Οι αρθρωτικές και οι φωνολογικές διαταραχές είναι διαταραχές οι οποίες χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στην ορθή παραγωγή των ήχων της ομιλίας σε ηλικίες που αυτές οι δυσκολίες θα έπρεπε να έχουν ξεπεραστεί.

Από admin Δημοσίευση Ιαν 19, 2012 -4:37

Οι ήχοι θα έπρεπε να απαλείφονται, να αντικαθίστανται ή να παραμορφώνονται.

Επίσης οι ήχοι μπορεί να μην έχουν κατακτηθεί από το παιδί ή μπορεί να έχουν κατακτηθεί και να απαλείφονται ή να αντικαθίστανται υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Οι αρθρωτικές και οι φωνολογικές διαταραχές δεν έχουν ακριβή αίτια, ωστόσο κα΄ποια στοιχεία δείχνουν να είναι σταθερά:

α) Οι φωνολογικές διαταραχές πλήττουν περισσότερο αγόρια παρά κορίτσια

β) Γενετική προδιάθεση εχει υποδειχθεί αλλά δεν έχει αποδειχθεί

γ) Οι φωνολογικές διαταραχές δεν υποδεικνύουν χαμηλότερη νοημοσύνη στο παιδί

δ) Οι ήπιες και χαμηλού βαθμού φωνολογικές διαταραχές δεν φαίνεται να σχετίζονται με τις μετέπειτα σχολικές επιδόσεις του παιδιού

ε) Υπάρχει κάποια συσχέτιση των φωνολογικών διαταραχών με απώλεια ακοής. Γενικά, σοβαρού βαθμού απώλεια ακοής ή ακόμα και μικρή απώλεια στην περίοδο της κατάκτησης των ήχων σχετίζονται με αυτές τις διαταραχές.

Εξέλιξη της άρθρωσης

1 – 6 μήνες: Το παιδί προφέρει όλα τα φωνήεντα και τα λαρυγγικά σύμφωνα κ, γ,χ, γκ

7 – 12 μήνες: Το παιδί προφέρει όλα τα τα χειλικά σύμφωνα μ, π, μπ και τα οδοντικά τ, ν, ντ

13 – 23 μήνες: Το παιδί προφέρει 50 λέξεις περίπου, χρησιμοποιεί την προσωπική αντωνυμία εγώ και την κτητική δικό μου. Χρησιμοποιεί πρόταση δύο λέξεων.

2 – 3 ετών: Προφέρει τα 2/3 συμφώνων, μισά περίπου συμπλέγματα (διπλά) και το 1/3 περίπου τριπλών συμπλεγμάτων.

4 – 5 ετών: Προφέρει σχεδόν όλα τα σύμφωνα καθώς έχει ολοκληρώσει και την ανάπτυξη των συμπλεγμάτων.

Σύμφωνα με τα παραπάνω ένα παιδί πρέπει να έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη της ομιλίας στην ηλικία των 3 ετών. Αν το παιδί φτάσει σε αυτή την ηλικία και δεν έχει ολοκληρώσει την ομιλία τότε μιλάμε για καθυστέρηση λόγου, η οποία μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες όπως η διγλωσσία, πρόωρα παιδιά, λάθος γλωσσικό πρότυπο, οι αναπτυξιακές διαταραχές, η ανωριμότητα, οι οργανικές και αισθητηριακές δυσλειτουργικές (σχιστίες, σύνδρομα, νευρολογικές βλάβες, βαρηκοΐα, κώφωση).

Οι τυπικές διαταραχές επικοινωνίας περιλαμβάνουν:

Τραυλισμός: διακοπές στη ροή της ομιλίας προερχόμενες από μη φυσιολογικά σταματήματα, επιμηκύνσεις ήχων, εμβόλιμες λέξεις και επαναλήψεις ήχων, συλλαβών και λέξεων.

1. πππ πάμε βόλτα

2. το το το παιδί

3. και πήγαμε και αγοράσαμε ένα και παιχνίδι και χάρηκα πολύ

4. κακακάτσε κοντά μου

Διαταραχές λόγου: δυσκολίες στην κατανόηση του προφορικού λόγου και στην έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων. Οι διαταραχέ λόγου επηρεάζουν το επίπεδο της γραμματικής και σύνταξης, του λεξιλογίου και της χρήσης αυτών

1. Παιδί που μπερδεύει τα γένη ή τον αριθμό πχ η μπαμπάς, το παιδιά

2. Παιδί που παραλείπει τα άρθρα

3. Παιδί που δυσκολεύεται στην ανάκληση λέξεων ή έχει φτωχό λεξιλόγιο πχ πως το λένε εεε;

4. Παιδί που δυσκολεύεται στο σχηματισμό πρότασης πχ έβαλε πάνω το χέρι το αγόρι στο τραπέζι.

5. Παιδί που δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές εντολές.

6. Παιδί που κάνει λάθη στη δομή των ρημάτων πχ ξεκινίζει αντί ξεκινάει

Διαταραχές φωνής: Όταν ο τόνος και η ένταση της φωνής είναι πολύ ψηλά ‘η χαμηλά ή όταν η χροιά της φωνής έχει επηρεαστεί πχ αφωνία, δυσφωνία, βραχνή φωνή
Διαταραχές μάσησης και κατάποσης γνωστές ως δυσφαγίες
Οι πιο συνηθισμένες φωνολογικές διαταραχές είναι:
Πτώση προτονικής ή μετατονικής συλλαβής πχ η λέξη μπανάνα γίνεται μπάνα ή η λέξη μπάλα γίνεται μπα
Πτώση τελικού συμφώνου πχ η λέξη κήπος γίνεται κήπο
Πτώση φθόγγων και συμπλεγμάτων πχ η λέξη κότα γίνεται ότα
Ολικός ή μερικός αναδιπλασιασμός πχ η λέξη ντομάτα γίνεται μαμάτα
Εμπροσθοποίηση πχ αντικαθιστά το κ με το τ πχ η λέξη κότα γίνεται τότα
Οπισθοποίηση πχ αντικαθιστά το τ με το κ πχ η λέξη μάτι γίνεται μάκι
Στιγμικοποίηση πχ αντικαθιστά το χ με το κ, πχ η λέξη χήνα γίνεται κήνα
Ουρανικοποίηση πχ αντικαθιστά το σ με το κ ή το ρ με το γ, η λέξη σούπα γίνεται κούπα ή η λέξη ρόδα γίνεται γιόδα
Ηχηροποίηση ή αηχοποίηση πχ αντικαθιστά το π με το μπ ή το ζ με το σ πχ η λέξη πόρτα γίνεται μπόρτα ή η λέξη ζώνη γίνεται σώνη
Χειλική δυσκολία οδοντικών συμφώνων πχ αντικαθιστά το θ με το φ ή το δ με το β πχ η λέξη θάλασσα γίνεται φάλασσα ή η λέξη δέντρο γίνεται βέντρο

Σκοπός της λογοθεραπείας είναι μέσω συγκεκριμένων τεχνικών και μεθόδων να εκμαιεύσει το φθόγγο που υπολείπεται, να εξασκήσει και εν συνεχεία να αυτοματοποιήσει τις κινήσεις εκείνες του συστήματος της ομιλίας όπως και τη βελτίωση της ακουστικής διάκρισης των φθόγγων για τη γρηγορότερη κατανόηση και σωστότερη αναπαραγωγή τους.