Ηρακλής Φίλιος – Πορεία προς τη Σταύρωση και την Ανάσταση
Αναντίρρητα η Μ. Εβδομάδα δημιουργεί σε κάθε άνθρωπο ένα δέος. Οι μέρες αυτές φέρνουν στο νου του καθενός τα πάθη του Θεανθρώπου και τα αναγνώσματα των ιερών ακολουθιών καθώς και τα τροπάρια της εκκλησίας, συγκινούν την ψυχή του ανθρώπου και πολλές φορές αναστατώνουν ευχάριστα τις υπαρξιακές του ανησυχίες, μέσα από τη διαζευκτική εναρμόνιση της χαράς και της λύπης.
Αναντίρρητα η Μ. Εβδομάδα δημιουργεί σε κάθε άνθρωπο ένα δέος. Οι μέρες αυτές φέρνουν στο νου του καθενός τα πάθη του Θεανθρώπου και τα αναγνώσματα των ιερών ακολουθιών καθώς και τα τροπάρια της εκκλησίας, συγκινούν την ψυχή του ανθρώπου και πολλές φορές αναστατώνουν ευχάριστα τις υπαρξιακές του ανησυχίες, μέσα από τη διαζευκτική εναρμόνιση της χαράς και της λύπης.
Αναντίρρητα η Μ. Εβδομάδα δημιουργεί σε κάθε άνθρωπο ένα δέος. Οι μέρες αυτές φέρνουν στο νου του καθενός τα πάθη του Θεανθρώπου και τα αναγνώσματα των ιερών ακολουθιών καθώς και τα τροπάρια της εκκλησίας, συγκινούν την ψυχή του ανθρώπου και πολλές φορές αναστατώνουν ευχάριστα τις υπαρξιακές του ανησυχίες, μέσα από τη διαζευκτική εναρμόνιση της χαράς και της λύπης.
Πολλοί έχουν εκφράσει την άποψη πως η Μ. Εβδομάδα περιέχει ύψιστα νοήματα και πλούσιες πνευματικές ευκαιρίες ώστε ο καθένας να πλησιάσει τον εσταυρωμένο, να αντιληφθεί τη δική του ζωή υπό το πρίσμα της σταυραναστάσιμης πορείας του θεανθρώπου και να ελπίζει στην ανάσταση της ελπίδας. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα το γεγονός ότι ιδίως την εβδομάδα αυτή πλήθος πιστών συρρέει στους ιερούς ναούς, όπου οι κατανυκτικοί ύμνοι γίνονται το δάκρυ του καθενός, η προσευχή η ελπίδα και το μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας η ανάσταση.
Την Μ. Πέμπτη η εκκλησία μεταξύ των άλλων ανακαλεί στη μνήμη μας τη νίψη των ποδών των μαθητών από τον Κύριο. Η πράξη αυτή έχει ένα βαθύ νόημα. Όπως γράφει ο πανεπιστημιακός π. Ιωάννης Σκιαδαρέσης «με την πράξη αυτή του δεν αποδεικνύεται απλά ένας αξιοπρεπής στοργικός φίλος, πρόθυμος να εξυπηρετεί σε ανθρώπινο επίπεδο…ήταν πράξη ενός που είχε εξουσία … έκανε ότι και με την ενανθρώπιση. Ήταν μια φυσική πράξη ενταγμένη στο μυστήριο της εκούσιας κένωσης». Η πράξη λοιπόν αυτή του Χριστού αντιβαίνει την τυπική διάταξη του νόμου. Οι δούλοι ήταν εκείνοι που έπλεναν πριν το δείπνο τα πόδια των κυριών τους. Ο Χριστός όμως κάνει πράξη τα λόγια του «μάθετε απ’ εμού, ότι πράος είμι και ταπεινός τη καρδία» και «λεντίω ζωννύμενος» διακονεί τον άνθρωπο, δείχνοντας του τον δρόμο για τη διακονία του συνανθρώπου, του άλλου, του ξένου, του διαφορετικού.
Έπαθε για τον άνθρωπο, για να νικήσει τον θάνατο και να προσφέροντας του την αιωνιότητα. Και όλα αυτά τα έκανε κινούμενος από αγάπη προς τον άνθρωπο. Η συγγραφέας του 14ου αιώνα Julian του Norwich, αναφέρει σχετικά με τη θυσία του Κυρίου πως «η αγάπη ήταν το νόημα του. Ποιος στο έδειξε; Η αγάπη. Τι σου έδειξε εκείνος; Αγάπη. Γιατί στο έδειξε; Από αγάπη».
Ο θάνατος καταργήθηκε «παρά μόνο από το Σταυρό του Κυρίου», όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Ήταν δυνατόν ο θάνατος να αποτελέσει το τέλος της ζωής όταν ο ίδιος ο Θεάνθρωπος είναι η όντως ζωή; Μήπως ο Χριστός δεν είχε τη δύναμη να κατέβει από το Σταυρό και να νικήσει τους εχθρούς του; Προτίμησε να πράξει το θέλημα του Πατέρα Του, όπως και στον κήπο της Γεσθημανή. Ο Χριστός δίδαξε, πολέμησε την θρησκευτική υποκρισία και τις τυπικές διατάξεις του ιουδαϊκού λατρευτικού τυπικού όταν οδηγούσαν στην αποδόμηση του ανθρώπου από το ελεύθερο πνεύμα και τον εκτροχιασμό του από την τελειωτική πορεία προς τη λύτρωση. Συγχώρεσε εκείνους που τον πίκραναν, που τον οδήγησαν στον Σταυρό. Και δίδαξε αυτό να κάνουμε κι εμείς. Καθόλου εύκολο, αφού απαιτεί άρνηση του «εγώ», επίπονους ψυχικούς αγώνες και συνεχείς «σταυρώσεις». Έκανε θαύματα. Συκοφαντήθηκε. Χλευάστηκε. Μαστιγώθηκε. Χτυπήθηκε. Σταυρώθηκε. Αναστήθηκε.
Κι ερχόμαστε στο σήμερα. Σε μία σύγχρονη εποχή όπου οι λαβύρινθοι ιδιοσυγκρασιών, σκέψεων, ενεργειών, ιδεών, συνθέτουν ένα πολυδιάστατο ψυχικό κενό. Απόρροια όλων αυτών είναι ο άνθρωπος να βαδίζει σε δρόμους ψευδαισθήσεων. Ο άνθρωπος στη σημερινή εποχή, ο κάθε άνθρωπος, φέρει στους ώμους του σταυρό, σταυρούς … Οι δοκιμασίες είναι πολύ περισσότερες από τη δυνατότητα της όμορφης θέας της πέρα όχθης μετά την ανηφόρα και σίγουρα κάθε απάντηση του στυλ «ο Θεός μας δοκιμάζει για να σωθούμε», «είναι θέλημα Θεού να γίνει αυτό», δεν ανακουφίζει την πονεμένη ψυχή. Όμως αυτές οι δοκιμασίες είναι μία σκληρή πραγματικότητα και κάθε αναφώνηση της φράσης «γιατί Θεέ μου σε μένα», αναδεικνύει έναν εγωισμό ανθρώπινο που εντούτοις υπάρχει η δυνατότητα ψυχικής ίασης. Ίσως όμως … ίσως όμως όταν αυτές τις μέρες ο άνθρωπος δει τη ζωή του παράλληλα με τη ζωή του Θεανθρώπου, ίσως να ανακουφιστεί για λίγο. Όπως ο Χριστός υπέφερε μέχρι θανάτου σταυρικού και έπαθε τόσα για τη σωτηρία της ανθρωπότητας, έτσι κι ο καθένας που υποφέρει για τους δικούς του λόγους, μπορεί να βαδίσει το δρόμο προς τον Γολγοθά, να «σταυρωθεί», να προδοθεί, να ταπεινωθεί, να πονέσει, αλλά και να αναστηθεί. Δεν είναι εύκολο, όχι όμως και ακατόρθωτο. Κι αυτό γιατί την πορεία αυτή σε δύσβατα μονοπάτια την έχει ήδη διαβεί ο Θεάνθρωπος. Κάθε οικογένεια βιώνει το δικό της Γολγοθά, έχει το δικό της τραύμα, έχει τον δικό της πόνο. Η εκκλησία κάνει αυτόν τον πόνο, πόνο σωτήριο, δάκρυ ευχαριστιακής ηδονής και πνευματικής μέθεξης στην «ανοιξιάτικη» μυσταγωγική ευωδία της σταύρωσης και της ανάστασης που σαν έαρ παραδεισένιο ξεχειλίζει τους χυμούς της στην ψυχή μας και ανασταίνει την ύπαρξη μας.
Όπως μας λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος «Αν είσαι Σίμων Κυρηναίος, σήκωσε το σταυρό και ακολούθησε Τον. Κι αν είσαι Νικόδημος, ο νυκτερινός θεοσεβής, ενταφίασε τον με μύρα. Κι αν είσαι κάποια Μαρία ή η άλλη Μαρία ή η Σαλώμη ή η Ιωάννα, δάκρυσε πρωί – πρωί. Κι αν σαν Θωμάς χωρισθείς απ’ τους συγκεντρωμένους μαθητές στους οποίους εμφανίζεται ο Χριστός, όταν τον δεις μην απιστήσεις».
Σας εύχομαι με όλη μου την ψυχή καλή Ανάσταση και κάθε προσωπική και οικογενειακή ευτυχία!
Ηρακλής Αθ. Φίλιος
(e–mail: filios@trikalabiz.gr)
