Ηρακλής Φίλιος – Αγάπη κι έρωτας – Μέρος α’

Υπάρχουν αγάπες εγωιστικές, τυφλές, αγάπες που διαφθείρουν και καταστρέφουν, γιατί στο βάθος τους κρύβουν το στοιχείο της φθοράς και της ανθρώπινης ανεπάρκειας, όσο κι αν προβάλλονται ως αγνές και καθαρές κρινόμενες με ανθρώπινα μέτρα.

Υπάρχουν αγάπες εγωιστικές, τυφλές, αγάπες που διαφθείρουν και καταστρέφουν, γιατί στο βάθος τους κρύβουν το στοιχείο της φθοράς και της ανθρώπινης ανεπάρκειας, όσο κι αν προβάλλονται ως αγνές και καθαρές κρινόμενες με ανθρώπινα μέτρα.

Δεν είναι αρκετές η καλή διάθεση και ο συναισθηματισμός μας για να μας προφυλάξουν από την εκλογή λανθασμένου δρόμου, από την υπερεκτίμηση των ανθρωπίνων δυνατοτήτων, από τυχόν εκτροχιασμό και κατάληξη από αγάπη σε μη – αγάπη ή σε αδιαφορία ή ακόμη και σε μίσος!

Ήδη έγινε αντιληπτό ότι το ταξίδι μας σήμερα έχει προορισμό την αγάπη και τον έρωτα. Θα προσεγγίσουμε το θέμα θεολογικά. Κι αυτό γιατί πολλές φορές χάνουμε στον προορισμό μας την αληθινή αγάπη. Γιατί δυστυχώς έχει δημιουργηθεί η εντύπωση στην κοινωνία πως ο όρος «έρωτας» για την ορθόδοξη θεολογία είναι «απαγορευμένος καρπός». Αφορμή για τη συγγραφή του σημερινού άρθρου αποτελεί το γεγονός ότι στις 13 Φεβρουαρίου η ορθόδοξη εκκλησία τιμά την αγάπη και τον έρωτα στο πρόσωπο δύο νέων που παντρεύτηκαν και αγίασαν, των αγίων Ακύλα και Πρίσκιλλας.

Αναμφίβολα οι διαπροσωπικές σχέσεις στις μέρες μας διέρχονται κρίση. Κρίση που «αποχρωματίζει» τη ζωή του ανθρώπου και αντί να τον φέρνει αρχικά σε επαφή με την πηγή ζωής και αγάπης που είναι ο Θεός και στη συνέχεια σε επικοινωνία με τους συνανθρώπους του, τον απομακρύνει από την κοινωνικότητα και συντροφικότητα. Έτσι ο άνθρωπος μέσα από την εγωκεντρικότητα του αυτοπεριορίζεται και δεν νοείται ως μέρος του συνόλου, αλλά ως σύνολο του εαυτού του.

Αναντίρρητα οι νέοι σήμερα ψαχνόμαστε. Πολλές φορές έρχεται η απογοήτευση. Άλλες φορές έρχεται η χαρά. Η χαρά από την αγάπη που βρίσκουμε σε κάποιο πρόσωπο. Μήπως όμως δεν έχουν τοποθετηθεί τα σωστά θεμέλια και η αγάπη αυτή επιλέγεται με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και στη διάρκεια της σχέσης αποδεικνύεται το επίπλαστο; Ακούμε να λέγεται «θέλω άντρα με λεφτά, σπίτι, αυτοκίνητο, δουλειά. Ψάχνω τον τέλειο άντρα». Από την άλλη ακούμε «με ενδιαφέρει ο άντρας μου να είναι ειλικρινής, να έχει υγιή και σταθερό χαρακτήρα και φόβο Θεού».

Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει η εντύπωση της κοινωνικής καταξίωσης μέσα από τον πλούτο, αναδεικνύοντας παράλληλα τη φτώχεια, αδυναμία και κενότητα ενός χαρακτήρα που νοσεί και θέλει να καλύψει την κενότητα που έχει εσωτερικά μέσα από τον πλούτο, την επίδειξη. Στη δεύτερη περίπτωση υπάρχει η εντύπωση της υγιούς θέλησης για μια σχέση που θα βασίζεται στην ποιότητα, την ειλικρίνεια και όχι σε κάτι επίπλαστο και ψεύτικο, αλλά στην καλή ψυχή.

Τέλειος άντρας και τέλεια γυναίκα δεν είναι εκείνος ή εκείνη που ικανοποιεί τα «θέλω» μας, υπακούει στις επιταγές μας κι  εκπληρώνει ενδεχόμενες στερήσεις μας που έχουμε υποστεί στη ζωή. Στη ζωή επιβιώνει η αγάπη που έχει οικοδομηθεί πάνω στην ειλικρίνεια, υπομονή, συγχωρητικότητα, μετάνοια, «σταύρωση» του εγώ. Τότε έρχεται και η ανύψωση του «εμείς» και η ευλογία του Θεού.

Αγάπη. Πολλές φορές θα έχετε αναρωτηθεί «μα πως μπορεί η αγάπη να είναι αληθινή και να έχει συνέχεια σε μία σχέση;». Σίγουρα ανάλογα με τα βιώματα στην οικογένεια, στον κοινωνικό σας κύκλο, στην εργασία, θα έχετε εφοδιαστεί και με τις κατάλληλες αρχές που διέπουν τον τρόπο ζωής και έκφρασης σας. Σκεφτήκατε μήπως κάποια στιγμή ποια σχέση μπορεί να έχει ο Θεός με την αγάπη; Κι αν πράγματι έχουν σχέση, μήπως η αγάπη αυτή είναι η αληθινή; Και αν ναι, πως μπορεί μία σχέση να διέπεται από την αγάπη αυτή;

Ο απόστολος Παύλος στην Α’ προς Κορινθίους Επιστολή, γράφει πως «μεγαλύτερη όμως από αυτά είναι η αγάπη» (αναφερόμενος στην πίστη, ελπίδα και αγάπη). Η ιωάννεια ρήση «ο Θεός αγάπη εστί» από μόνη της είναι εκρηκτική, πληρωτική, ελπιδοφόρα. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος ταυτίζει τον Θεό με την αγάπη. Ο Θεός δεν έχει μόνο αγάπη. Είναι η αγάπη. Η όντως αγάπη. O συγγραφέας Samuel Butler λέει πως «ο Θεός είναι η αγάπη τολμώ να πω». Η αγάπη δεν είναι ηθική ιδιότητα του Θεού, αλλά το πλήρωμα, η αυτοζωή, η αυτοαλήθεια, η πηγή και κίνηση κάθε ζωής. Όταν ο άνθρωπος προσπαθεί να αγαπήσει το Θεό τηρώντας τις εντολές Του, τότε στο πρόσωπο Του αγαπά και τον συνάνθρωπο του. Έτσι λοιπόν η σχέση αυτή ανθρώπου – Θεού, ανθρώπου – συνανθρώπου, μοιάζει με τρίγωνο όπου τα 3 μέρη (άνθρωπος, Θεός, άνθρωποι), βρίσκονται σε διαρκή αγαπητική κοινωνία, χάρη στην αγάπη του Θεού. Η αγάπη αυτή του Θεού διοχετεύει στους ανθρώπους τη γνήσια αγάπη που ενώνει τους ανθρώπους, αφού οι ίδιοι ενώνονται και μυστηριακά μαζί Του στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Γιατί πολλές σχέσεις διαλύονται; Πολλές απαντήσεις μπορούν να δοθούν στο ερώτημα αυτό. Αν μία σχέση εμπνεόταν από την αγάπη του Χριστού για τον άνθρωπο, θα είχε τέλος; Όχι. Ποτέ. Γιατί; Γιατί ο Κύριος όταν αγάπησε τον άνθρωπο, θυσιάστηκε για εκείνον, ταπεινώθηκε για εκείνον, υπέμεινε για εκείνον, σταυρώθηκε, αναστήθηκε για εκείνον. Και όλα αυτά χωρίς να ζητήσει αντάλλαγμα. Όταν ο νέος ή η νέα σε μία σχέση εμπνέεται από την αγάπη του Θεού, τότε υπομένει, συγχωρεί, θυσιάζεται, σταυρώνεται και υψώνεται από τον Θεό. Δεν υπάρχει εύκολη λύση για την επιτυχία μιας σχέσης. Η σχέση είναι στίβος διαρκής σύγκρουσης των «εγώ». Όταν υπερνικά το «εγώ», η σχέση είναι εγωκεντρική, κτητική, μονοδιάστατη, άχαρη με προοπτικές διάλυσης. Η σχέση νοσεί. Όταν υπερνικά η μεταμορφωτική αγάπη του Θεού, η σχέση επιβιώνει με προοπτικές ολοκλήρωσης λόγω της χάριτος που δίνει ο Θεός.

Γράφει ο Ηρακλής Αθ. Φίλιος 

e-mail: [email protected]