Ιωάννα Χαρμπέα: Σχολικός εκφοβισμός – Γονείς το νου σας

Στην σύγχρονη κοινωνία, στην κοινωνία που ο χρόνος δεν επαρκεί να ασχοληθούμε με τα παιδιά.

Στην σύγχρονη κοινωνία, στην κοινωνία που ο χρόνος δεν επαρκεί να ασχοληθούμε με τα παιδιά.

Σε μια εποχή που οι ίδιοι οι γονείς έχουν τόσες δικές τους έννοιες και προβλήματα με κυριότερη αφορμή την δύσκολη οικονομική κατάσταση που βιώνουμε ως χώρα ο ρόλος τους στην ενασχόληση με τα παιδιά παίρνει δευτερεύουσα σημασία.
Και όμως από αυτό και μόνο το γεγονός μπορούν να ξεκινήσουν πολλά προβλήματα για το παιδί τα οποία γίνονται εμφανή στους γονείς κάποιες φορές με την ανάρμοστη συμπεριφορά των παιδιών.

Αυτή η ανάρμοστη συμπεριφορά που παρατηρείται τόσο στα πλαίσια της οικογένειας όσο και στο μεγαλύτερη κοινωνική ομάδα που ανήκουν στο ίδιο το σχολείο με την εμφάνιση του σχολικού εκφοβισμού.

Αναμφισβήτητα ο σχολικός εκφοβισμός υπάρχει περισσότερο από ποτέ στις μέρες μας και μάλιστα παρατηρείται και στις πρώτες τάξεις του σχολείου όπου τα παιδιά είναι ακόμα μικρά. Αποτελεί ένα ακόμα κοινωνικό αγκάθι στη δομή της κοινωνίας και η αναχαίτισή του θεωρείται αναγκαία αν δεν θέλουμε να φτάσουμε σε ακραίες μορφές βίας με το μεγάλωμα των παιδιών.

Ο γονέας εύκολα μπορεί να καταλάβει αν το παιδί είναι θύμα βίας αρκεί να παρατηρήσει τα παρακάτω συμπτώματα:

– Η μειωμένη διάθεσή του ή η άρνησή του να πάει στο σχολείο με πρόσχημα κάποια αδιαθεσία

– Οι αδικαιολόγητες απουσίες
– Η απροσδόκητη μαθησιακή του πτώση
– Όταν περνά στα διαλείμματα κοντά σε εκπαιδευτικούς και γραφεία
– Καθυστέρηση άφιξης στο σχολείο ή καθυστέρηση επιστροφής στο σπίτι
– Αλλαγή διαδρομών από κ προς το σχολείο ή το σπίτι
– Ρούχα συχνά σκισμένα & κατεστραμμένα
– Σημάδια και μελανιές στο σώμα του
– Απώλεια αντικειμένων του παιδιού
– Άρνηση σε συμμετοχή σχολικών εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων
– Αλλαγές στη διάθεσή του που επιμένουν
– Παράπονα για ψυχοσωματικά προβλήματα

Εάν ισχύουν κάποια από τα προηγούμενα, τότε ίσως να υπάρχει περιστατικό βίας και το παιδί να χρειάζεται άμεση βοήθεια & υποστήριξη.

Επίσης ο γονέας θα πρέπει να παρατηρήσει ότι ίσως υπάρχουν και κάποια ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως:

– Αισθήματα έντονου άγχους, ανασφάλειας, φοβίες, σχολική άρνηση, απουσία από το σχολείο τα οποία οδηγούν σε σχολική αποτυχία.
– Ψυχοσωματικά συμπτώματα: πονοκέφαλο, άλγη στην κοιλιακή χώρα, διαταραχές ύπνου, νυχτερινή ενούρηση
– Μαθησιακές δυσκολίες & Κατάθλιψη
Εφόσον βεβαιωθεί ο γονιός ότι το παδί του είναι θύμα βίας τι πρέπει να κάνει.
-Αποφυγή παρορμητικών αντιδράσεων
-Ψυχραιμία
– Συζήτηση με το παιδί
– Επιβεβαίωση του παιδιού ότι «δεν ευθύνεται το ίδιο για ό,τι έχει συμβεί»
– Υπενθύμιση ότι το νοιάζεστε & ότι είστε αυτοί που το προστατεύετε
– Στήριξη ότι μαζί μπορείτε να το αντιμετωπίσετε
– Αλλαγή η οποία θα επέλθει με «σπάσιμο σιωπής»
– Ενημέρωση του Διευθυντή και εκπαιδευτικό/ούς σχολείου
– Πρακτικοί τρόποι για αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων
– Συμβουλευτική από ειδικό ψυχικής υγείας

Πώς μπορούμε όμως σαν κοινωνία να καταπολεμήσουμε το φαινόμενο του μπούλινγκ στα σχολεία;

Αρκεί πρώτα να απαντήσουμε στο ερώτημα ποια είναι η μικρότερη μονάδα της κοινωνίας, το κύτταρο της; Λογικά από εκεί ξεκινά και συνεχίζει να επεκτείνεται. Το κύτταρο λοιπόν της κοινωνίας είναι η οικογένεια η ίδια. Είναι η πρώτη ομάδα που ανήκει το άτομο και η ομάδα που ασκεί την πρώτη επιρροή στο παιδί η οποία κρίνεται σημαντική και το ακολουθεί για ολόκληρη τη ζωή του.

Εάν λοιπόν στην οικογένεια επικρατεί αδιαφορία προς το παιδί, βία προς το παιδί ή ακόμα βία και μεταξύ των δύο γονέων ή υπερβολική προσοχή των γονέων προς το παιδί με αποτέλεσμα να γίνει κακομαθημένο και απαιτητικό τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλα αυτά θα διαμορφώσουν ένα μπόμπιρα που για παράδειγμα θα το παίζει νταής στο σχολείο προσπαθώντας να υιοθετήσει τους βίαιους ρόλους που βλέπει στο σπίτι. Θα πρέπει λοιπόν ως κοινωνία να δώσουμε έμφαση στις οικογένειες των παιδιών που αποτελούν τους θύτες γιατί χωρίς θύτες δεν υπάρχει θύμα, δεν υπάρχει μπούλινγκ.

Φυσικά απαιτείται η συνεχής ενημέρωση των γονιών από τους δασκάλους για την πορεία των παιδιών στο σχολείο. Αλλά το σημαντικότερο είναι να βρούμε τρόπους να χτυπήσουμε το κακό στη ρίζα του. Και η ρίζα του κακού είναι η παρακολούθηση των ονομαζόμενων παιδιών θύτες. Εκεί υπάρχει το πρόβλημα και εκεί πρέπει να εστιάσουμε.

Όταν συγγράφω άρθρο, παραμύθι ή μυθιστόρημα σκοπός μου είναι να αφήσω κάποια κοινωνικά μηνύματα, να διδάξω ή γιατί όχι να αλλάξω συμπεριφορές ( πράγμα πολύ δύσκολο αλλά όχι ανέφικτο). Όταν λοιπόν έγραφα το παραμύθι για το μπούλινγκ Ζαφειρένια η κόρη του πυροσβέστη σκοπός μου ήταν να ταυτιστεί το παιδί που υπόκειται σε σχολική βία με τη Ζαφερένια και για να αποφύγει όσα πέρασε η ίδια να μιλήσει αμέσως στους γονείς ή στους δασκάλους στα πρώτα στάδια του σχολικού εκφοβισμού. Βέβαια η μικρή ηρωίδα η Ζαφειρένεια δεν μιλάει στους γονείς της παρα μόνο γράφει τα όσα βιώνει στο σχολείο στο ημερολόγιο της κάθε βράδυ. Οι γονείς και οι δάσκαλοι αγνοούν με αποτέλεσμα η μικρή μας φίλη να βρίσκεται αντιμέτωπη με ολοένα και χειρότερες καταστάσεις καθημερινά.

Ώσπου μια μέρα φτάνει στο σημείο να απειλείται η ίδια της η ζωή. Ακραίο ίσως αλλά διόλου απίθανο γιατί η βία δεν έχει όρια.

Απώτερος λοιπόν σκοπός μου ήταν το παιδί εφόσον διαβάσει το παραμύθι να ταυτιστεί μεν με την ηρωίδα και σε αντίθεση με την ηρωίδα να μιλήσει κατευθείαν για τη βία που δέχεται ώστε να αποφύγει ότι πέρασε η Ζαφειρένια. Βέβαια το παραμύθι μου έχει όμορφο τέλος όπως όλα τα παραμύθια αλλά δυστυχώς στην πραγματικότητα το τέλος δεν είναι πάντα καλό και δυστυχώς έχουμε πολλά παραδείγματα. Καλό είναι λοιπόν να προλαμβάνουμε καταστάσεις γιατί η πρόληψη σώζει!

Χαρμπέα Ιωάννα ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ/ ΕΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ/ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ