Με αφορμή την πρόσφατη απόπειρα ανδροκτονίας και αναλογιζόμενη το μυθιστόρημα μου ένοχες γόβες όπου κύρια ιδέα είχε την κακοποίηση του άνδρα χωρίς βεβαίως να μετριάζω και την βία κατά της γυναίκας γράφω αυτό το άρθρο για να διευκρινίσω ότι πάντα το νόμισμα έχει δύο όψεις! Ως κοινωνιολόγος/εγκληματολόγος δεν μπορώ να παραβλέψω την κακοποίηση που συμβαίνει στον ανδρικό φύλο μόνο και μόνο επειδή είναι αφανής στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ότι δεν φαίνεται δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται. Η συγκάλυψη του φαινομένου πολλές φορές από το ίδιο το θύμα τον άνδρα γίνεται για καθαρά λόγους τιμής και υπόληψης
Η χειραφέτηση των γυναικών θα μπορούσε να δικαιολογήσει την αυξανόμενη βίαιη συμπεριφορά από μέρους τους: οι γυναίκες κινούνται όλο και περισσότερο στους κόσμους των ανδρών, κερδίζουν χρήματα, ανεξαρτητοποιούνται και ανταγωνίζονται με επιθετικότητα και σθένος, όπως ακριβώς και οι άνδρες συνάδελφοί τους.
Η ενδοοικογενειακή βία κατά των ανδρών εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού, αλλά παρατηρείται αύξηση των ανδρών αυτών που αναζητούν βοήθεια, όπως αναφέρει ο Mark Brooks, πρόεδρος μιας βρετανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης για άνδρες – θύματα. Πιστεύεται πως τα χρήματα και η απιστία είναι οι δύο βασικοί λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν σε γυναικεία ενδοοικογενειακή βία.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι περισσότεροι άνδρες παραμένουν σε αυτές τις καταχρηστικές σχέσεις για χρόνια όντας αδύναμοι να αποχωρίσουν.
Η ενδοοικογενειακή βία συναντάται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως εισοδήματος, μορφωτικού επιπέδου και ηλικίας.
Ο λόγος για τον οποίο οι άνδρες σπανίως σπάνε τη σιωπή τους και μιλούν για τη βία που υφίστανται είναι γιατί αισθάνονται ντροπή, αφού η κοινωνία προσδοκά από τους άνδρες να είναι «σκληροί» και να έχουν τον έλεγχο.
Πώς θα την αναγνωρίσουμε;
Η ενδοοικογενειακή βία με θύματα άνδρες δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, αλλά αποτελεί μία σοβαρή απειλή.
Η βία κατά των ανδρών μπορεί να λάβει ποικίλες μορφές, συμπεριλαμβανομένης της συναισθηματικής, σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης αλλά και απειλές για κακοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, η σωματική κακοποίηση μπορεί να εκδηλωθεί με χαστούκια, χτυπήματα, κλοτσιές ή καταναγκαστικό σεξ, ενώ η μη σωματική κακοποίηση εκφράζεται με απειλές, υποτιμητικά σχόλια και ελεγκτική συμπεριφορά.
Δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωριστεί η βία κατά των ανδρών. Στο ξεκίνημα της σχέσης, η σύντροφος μπορεί να συμπεριφέρεται ευγενικά, γενναιόδωρα και προστατευτικά με τρόπο που στη συνέχεια γίνεται ελεγκτικός και τρομακτικός. Αρχικά, η κακοποίηση μπορεί να εμφανίζεται με μεμονωμένα περιστατικά. Ο σύντροφός σας μπορεί να ζητήσει συγγνώμη και να υποσχεθεί πως δεν θα επαναληφθεί το συμβάν.
Σε ορισμένες σχέσεις, η ενδοοικογενειακή βία κατά των ανδρών μπορεί να είναι αμφίδρομη με τη χρήση σωματικής βίας και από τους δύο όταν θυμώνουν και κανένας από τους δύο συντρόφους δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως κακοποιημένο ή ελεγχόμενο. Αυτό το είδος της βίας, ωστόσο, μπορεί να καταστρέψει τη σχέση, προκαλώντας σωματικές, συναισθηματικές και ψυχολογικές βλάβες.
Ενδέχεται να βιώνετε ενδοοικογενειακή βία, εάν ο/η σύντροφός σας:
- Χρησιμοποιεί υποτιμητικές και προσβλητικές λέξεις για να σας χαρακτηρίσει
- Σας αποτρέπει από το να πηγαίνετε στην εργασία σας
- Δεν σας επιτρέπει να βλέπετε φίλους ή συγγενείς
- Προσπαθεί να ελέγξει πώς ξοδεύετε τα χρήματά σας, πού θα πάτε ή τι θα φορέσετε
- Είναι ζηλιάρης, κτητικός ή συνεχώς σάς κατηγορεί ότι είστε άπιστος
- Θυμώνει όταν πίνει αλκοόλ ή κάνει χρήση ναρκωτικών
- Σας απειλεί με βία ή όπλο
- Χτυπάει, κλοτσάει, σπρώχνει, σφαλιαρίζει, πνίγει ή με οποιοδήποτε τρόπο προκαλεί σωματικό πόνο σε εσάς, στα παιδιά σας ή στα κατοικίδια ζώα σας
- Επιτίθεται ενώ κοιμάστε, έχετε πιει ή προσπαθείτε να τον αγνοήσετε
- Σας εξαναγκάζει να έχετε σεξουαλικές επαφές παρά τη θέλησή σας
- Κατηγορεί εσάς για τη βίαιη συμπεριφορά του ή λέει ότι το αξίζετε
- Παρουσιάζει τη βία ως αμοιβαία και συναινετική
Ψυχολογικές επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής κακοποίησης στους άνδρες
Η ενδοοικογενειακή βία συνδέεται με σοβαρές και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ανδρών. Σύμφωνα με τον Dr. Reid, οι γυναίκες είναι πιθανό να βιώσουν πιο σοβαρή σωματική κακοποίηση σε σύγκριση με τους άνδρες, αλλά και η μη σωματική κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά.
– Οι άνδρες που κακοποιούνται από τις συντρόφους τους μπορεί να υποφέρουν από κατάθλιψη, παρουσιάζοντας διαταραγμένη σκέψη ή συγκέντρωση, συνεχή συναισθήματα θλίψης ή απελπισίας, αισθήματα αναξιότητας, μειωμένη λειτουργικότητα και κούραση, κοινωνική απόσυρση, ευερεθιστότητα και θυμό, αλλαγές στην όρεξη και στον ύπνο.
– Η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι εξαιρετικά συνήθης στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας με θύματα τους άνδρες. Μπορεί να εκδηλωθεί με τα παρακάτω συμπτώματα: αναδρομές στο παρελθόν, ενοχλητικές εικόνες, εφιάλτες, άγχος, συναισθηματικό μούδιασμα, αϋπνία, υπερεπαγρύπνηση και αποφυγή των τραυματικών εφαλτηρίων.
– Πολλοί κακοποιημένοι άνδρες καταφεύγουν στην κατάχρηση αλκοόλ, ναρκωτικών, τσιγάρου ή φαγητού για να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη αυτή κατάσταση.
– Δεν είναι λίγοι οι άνδρες που κάνουν σκέψεις αυτοκτονίας αλλά και απόπειρες.
Οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας στα παιδιά
Αναμφίβολα, η ενδοοικογενειακή βία επηρεάζει ιδιαίτερα τα παιδιά, ακόμα κι αν είναι απλοί μάρτυρες. Εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας τα παιδιά ενδέχεται να παρουσιάσουν αναπτυξιακά προβλήματα, ψυχιατρικές διαταραχές, προβλήματα στο σχολείο, επιθετική συμπεριφορά και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να ανησυχείτε πως αν ζητήσετε βοήθεια, θα θέσετε σε κίνδυνο εσάς και τα παιδιά σας ή ότι θα μπορούσε να διαλυθεί η οικογένειά σας. Οι πατέρες που κακοποιούνται, φοβούνται πως οι καταχρηστικοί σύζυγοι τους θα πάρουν τα παιδιά μακριά τους. Ωστόσο, η αναζήτηση βοήθειας είναι ο καλύτερος τρόπος να προστατέψετε τόσο τα παιδιά όσο και τον εαυτό σας.
Επειδή παραδοσιακά θεωρείται πως οι άνδρες είναι από τη φύση τους ισχυρότεροι από τις γυναίκες, είναι λιγότερο πιθανό να μιλήσουν ή να αναφέρουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στη σχέση τους εξαιτίας της αμηχανίας και του φόβου γελοιοποίησης. Μπορεί, επίσης, να ανησυχούν πως η κακοποίηση που υφίστανται δεν θα έχει τόση βαρύτητα λόγω του ότι είναι άνδρες. Επιπρόσθετα, αν αναζητήσουν βοήθεια, μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με την έλλειψη φορέων και οργανώσεων που ασχολούνται με άνδρες – θύματα ενδοοικογενειακής βίας
Τα Μεγάλα Καυτά ερωτήματα:
Γιατί δεν υπάρχει καταφύγιο προστασίας που θύματα είναι άνδρες-μπαμπάδες ?
Χρηματοδοτεί το κράτος μόνο γυναικείες οργανώσεις ?
Γιατί δεν εφαρμόζεται η Αρχή της Ισότητας των Φύλων ?
Γιατί δεν υπάρχει Εθνική Γραμμή Βοήθειας για Άνδρες-Μπαμπάδες ?
Γιατί η Δικαιοσύνη δίνει διαφορετικούς χαρακτηρισμούς από τους πραγματικούς, στα εγκλήματα Ενδοοικογενειακής Βίας που θύματα είναι Άνδρες-Μπαμπάδες ?
Από που, πώς και με τι ποσά χρηματοδοτούνται οι γυναικείες οργανώσεις και τα καταφύγια γυναικών ?
Γιατί δεν «λαμβάνονται» υπόψη οι νεότερες μελέτες και έρευνες για την κακοποίηση των Ανδρών ?
Γράφει η κα. Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγος/εγκληματολόγος
