Γιατί λέμε όχι στα Αιολικά Πάρκα στην Τριγγία και στο Χιόλι

Γιατί λέμε όχι στα Αιολικά Πάρκα στην Τριγγία και στο Χιόλι και μάλιστα όταν η τρέχουσα αντίληψη, ιδιαίτερα στους δημοσιογράφους αλλά και σε πολλούς αυτοδιοικητικούς άρχοντες, είναι ένα a priori ναι σε κάθε έργο ΑΠΕ, προτού καν λάβουν γνώση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που συντάσσονται για το καθένα από αυτά.

Γιατί λέμε όχι στα Αιολικά Πάρκα στην Τριγγία και στο Χιόλι και μάλιστα όταν η τρέχουσα αντίληψη, ιδιαίτερα στους δημοσιογράφους αλλά και σε πολλούς αυτοδιοικητικούς άρχοντες, είναι ένα a priori ναι σε κάθε έργο ΑΠΕ, προτού καν λάβουν γνώση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που συντάσσονται για το καθένα από αυτά.

Λέμε όχι στα συγκεκριμμένα Αιολικά Πάρκα, και δεν λέμε όχι γενικά στις ΑΠΕ, γιατί αφού ενημερωθήκαμε στα βασικά σημεία για τη χωροθέτηση και τα χαρακτηριστικά των έργων, έχουμε πειστεί ότι τα έργα αυτά

• θα καταστρέψουν ένα μεγάλο κομμάτι ενός πανέμορφου φυσικού περιβάλλοντος,
• θα διαταράξουν με ανυπολόγιστες συνέπειες ένα ευρύτερο ξεχωριστό οικοσύστημα της περιοχής, κυρίως λόγω των συνοδών έργων (κατασκευή δρόμων, λαθροκυνήγι, μηχανοκίνητα σπορ σε αλπικά λιβάδια)
• θα υποβαθμίσουν τον τόπο μας και θα αφαιρέσουν την οποιαδήποτε προοπτική τουριστικής ανάπτυξής του.

Και δεν αναφερόμαστε εδώ στην μεγάλη συναισθηματική αξία που έχει η Τριγγία για μας τους κατοίκους των όμορων κοινοτήτων, γιατί αυτό δεν αποτελεί πανελλήνια αξία, αλλά στην πραγματική ούτως ή άλλως αξία που έχουν τα αλπικά λιβάδια της Τριγγίας με την πλούσια σε ποικιλία και πληθυσμό χλωρίδα και πανίδα, που αποτελούν πλούτο και διαχρονική κληρονομιά για όλους τους Έλληνες.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Δασαρχείο Καλαμπάκας γνωμάτευσε αρνητικά και για τα 2 Αιολικά Πάρκα, τεκμηριώνοντας τις θέσεις του με ακριβέστατο τρόπο σε δυό σημαντικά έγγραφα που, κατά τη γνώμη μας, αξίζουν συγχαρητηρίων και δυστυχώς δεν έτυχαν σημαντικής δημοσιότητας.

Ας  φωτίσουμε, λοιπόν, τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου στην Τριγγία, σύμφωνα με την ενημέρωση που έχουμε μέχρι στιγμής, και ας αναδείξουμε τις κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν από αυτά:

1. Το Αιολικό Πάρκο στην Τριγγία θα είναι μέγιστης ισχύος 38 MW και θα αποτελείται από 19 ανεμογεννήτριες ισχύος 2 MW η καθεμιά και με διάμετρο ρότορα 90 μέτρα. Το ύψος του πυλώνα θα είναι περίπου 80 μέτρα ή μεγαλύτερο.
2. Οι ανεμογεννήτριες θα βρίσκονται διεσπαρμένες μέσα σε ένα κυρτό πολύγωνο χωροθέτησης εμβαδού περίπου 6,5 χιλιάδων στρεμμάτων!!! Οι πρώτες θα είναι στην κορυφή Γκιόναλη στην Κρανιά, κοντά θα λέγαμε στον αυχένα Γκολέμι, και οι τελευταίες κοντά στον αυχένα Κιάτρα Μπρουάστα. Γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι οι ανεμογεννήτριες θα βρίσκονται σ’ όλο το μήκος των κορυφογραμμών του συγκροτήματος της Τριγγίας, θα «καταναλώσουν» δηλαδή ολόκληρο το βουνό.
3. Θα διανοιχτεί ένα εκτεταμένο δίκτυο φαρδιών χαλικόδρομων μήκους 20 χιλιομέτρων (όσο περίπου η απόσταση Τρίκαλα – Καλαμπάκα) σε υψόμετρο από 1.400 έως 2.000 μέτρα για την μεταφορά του εξοπλισμού και την διαρκή εξυπηρέτηση του έργου. Οι δρόμοι αυτοί θα σχεδιαστούν έτσι που να εξυπηρετούν την κίνηση νταλικών μήκους 50 μέτρων ή και μεγαλύτερων!
4. Το πλάτος των δρόμων αυτών θα είναι 5-6 μέτρα και μαζί με τα ρείθρα συλλογής των νερών, τις αναβαθμίδες ή τους τοίχους αντιστήριξης και τις επιχωματώσεις κατάντη του δρόμου (δεν έχει αναφερθεί μεταφορά υλικών εκχωματώσεων), θα φτάνει ή θα υπερβαίνει τα 10 μέτρα.
5. Τα 10 χιλιόμετρα από το παραπάνω δίκτυο, θα είναι η ανάβαση από ένα υψόμετρο 1.400 μέτρων μέχρι τα 1.900 μέτρα (αυχένας) όπου αρχίζει το πολύγωνο χωροθέτησης. Στις στροφές, αν υπολογίσουμε μια διάμετρό τους 50-55 μέτρα απαραίτητη για να στρίψει η νταλίκα, μια κλίση του δρόμου 6-8% και μια κλίση του βουνού 30%, τότε θα έχουμε ένα ύψος πρανών περίπου 10-14 μέτρα, όπου θα απαιτηθούν μπετόν αντιστήριξης. Το θέαμα θα είναι απαίσιο! Σε σχετική ερώτησή μας δεν διευκρινίστηκε αν έχει συνταχθεί πίνακας με τα ύψη των πρανών των δρόμων και τα μήκη των αντίστοιχων μπετονιένιων τοίχων που θα κατασκευαστούν. Λάβαμε μόνον ως απάντηση ότι υπάρχει και η τεχνική της «σκουληκότρυπας», όχι όμως αν και που θα χρησιμοποιηθεί.
6. Συμπερασματικά, στα 1.000 έως 1.300 μέτρα υψόμετρο θα έχουμε την πανέμορφη κοιλάδα του Ασπροπόταμου (NATURA), με το στενό Κρανιώτικο ρέμα, τους στενούς γραφικούς δρόμους και τα μονοπάτια, μέ ένα πανέμορφο ελατόδασος και από τα 1.400 μέτρα και πάνω, στις γυμνές κορυφογραμμές, στον ονειρεμένο προορισμό, στο “άβατο” των αλπικών λιβαδιών με τις πηγές, στη μυστηριακή ζώνη της άγριας πανίδας, στον φυσικό χώρο της θρυλικής παραδοσιακής κτηνοτροφίας, εκεί που ο κάθε επισκέπτης – λάτρης του βουνού – θα πρέπει φεύγοντας να αφήνει το ελαχιστότατο δυνατό ίχνος, εκεί θα έχουμε την ασύμμετρη παρουσία των γιγαντιαίων ανεμογεννητριών, τους φαρδείς νταλικόδρομους, τα πρωτοφανή σε όγκο μπετά αντιστήριξης, τους χωμάτινους όγκους από το ξεκοίλιασμα του βουνού και την ηγεμονική παρουσία της μηχανοκίνητης μετακίνησης.
7. Το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα θα μεταφέρεται στο ΚΥΤ Καλαμπάκας με ένα δίκτυο μεταφοράς που θα κατασκευαστεί προς τούτο και το οποίο αρχικά θα είναι υπόγειο και από κάποιο σημείο και μετά εναέριο, με ξύλινους πυλώνες. Το μήκος του δικτύου θα είναι όσο η απόσταση Τριγγία – Καλαμπάκα (κατά το δυνατόν σε ευθεία γραμμή)! Η κατασκευή ενός μεγάλου μήκους υπόγειου δικτύου θα «τραυματίσει» αναγκαστικά και ανεπανόρθωτα το βουνό, ενώ η κατασκευή του εναέριου δικτύου θα απαιτήσει την διάνοιξη πολλών ακόμα «προσωρινών» δρόμων για να προσεγγίζονται τα σημεία τοποθέτησης των πυλώνων.

Οι τοπικές κοινωνίες και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε ρόλο συνηγόρου για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος και του τόπου τους.

Τί πρέπει να κάνουν λοιπόν, οι τοπικές κοινωνίες; Τί πρέπει να κάνει ο Δήμος Καλαμπάκας; Για την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, είναι σημαντικό να πούμε ότι ούτε οι τοπικές κοινότητες, ούτε ο Δήμος Καλαμπάκας, ούτε καν το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας είναι ο Οργανισμός που αδειοδοτεί, αλλά η Διεύθυνση Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού Θεσσαλίας. Εκ του νόμου όμως ζητείται η γνώμη των τοπικών κοινωνιών. Η οποία γνώμη θα συνεισφέρει ώστε να προκύψει η καλύτερη κρίση-απόφαση για τις επιπτώσεις και τους περιβαλλοντικούς όρους για το έργο. Επομένως, οι τοπικές κοινωνίες και τα αυτοδιοικητικά τους όργανα, πρέπει να «υπερασπιστούν» τον τόπο τους. Θα λέγαμε, μάλιστα, ότι αυτό είναι μία θεσμική τους υποχρέωση. Ακριβώς ότι κάνει ο συνήγορος σε μια δίκη. Δεν είμαστε εμείς που θα πάρουμε την απόφαση, ούτε καν δεν θα είμαστε παρόντες στην διαδικασία της τελικής απόφασης. Στις τοπικές κοινωνίες πέφτει το βάρος να πιέσουν και να εξασφαλίσουν μια γόνιμη και διεξοδική διαδικασία για την ανάδειξη των πραγματικών διαστάσεων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Να ζητήσουν μια αμερόληπτη «δίκη».Και πώς μπορούν οι τοπικές κοινωνίες να το πετύχουν αυτό αποτελεσματικά; Στη συγκεκριμμένη περίπτωση, τηρουμένων των αναλογιών, μόνο με μία αρνητική γνωμάτευση.

Αν η παραπάνω πρόταση ξενίζει κάποιους, ας αναλογιστούμε τα εξής. Οι τοπικές κοινότητες ή ο Δήμος Καλαμπάκας καλούνται να πουν τη γνώμη τους όχι γενικά για τα Αιολικά Πάρκα, ούτε καν για κάποιο αιολικό πάρκο στην Τριγγία. Καλούνται να πουν υπεύθυνα τη γνώμη τους, ως αυτοδιοίκηση, για το συγκεκριμμένο αιολικό πάρκο, με τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

• Ας υποθέσουμε, προς στιγμήν, ότι το αιολικό πάρκο ως μελλοντικό έργο δεν υφίσταται και ότι κάποιος σχεδιάζει να ανοίξει ένα δίκτυο 20 χιλιομέτρων από δεκάμετρους χαλικόδρομους στην Τριγγία, σε υψόμετρο 1900 μέτρων. Τότε ο Δήμος Καλαμπάκας δεν θά πρεπε να αντιδράσει; Εμείς λέμε, ναι. Άρα, πρέπει να το κάνει και τώρα. Πώς; Μη αποδεχόμενος αυτό το καταστρεπτικό έργο. Η δημιουργία του Αιολικού Πάρκου δεν «καθαγιάζει» αυτή την καταστροφική διάνοιξη ενός τόσο μεγάλου δικτύου νέων νταλικόδρομων, ντυμένων στο μπετόν. Η μελετητική εταιρία το εξωραΐζει, λέγοντας ότι θα εξυπηρετήσει την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Ο Δήμος Καλαμπάκας πρέπει να τονίσει την καταστροφική περιβαλλοντική του επίπτωση και να το απορρίψει (καταστροφή του τοπίου, λαθροκυνήγι, σπάσιμο της συνέχειας των ορεινών όγκων με σοβαρές επιπτώσεις στους πληθυσμούς της πανίδας και της ορνιθοπανίδας, μηχανοκίνητα σπορ, ρύπανση, αλλοίωση της φυσιογνωμίας του τόπου).
• Σε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που κυκλοφόρησε η μελετητική εταιρία, αναφέρεται απλά πως το αιολικό πάρκο δεν θα έχει καμμιά(!) αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον, ενώ οι διανοιχθησόμενοι δρόμοι θα εξυπηρετήσουν την κτηνοτροφία και τον τουρισμό!! Αν αυτό είναι το συμπέρασμά τους, αυτό σημαίνει πως η ΜΠΕ δεν ασχολήθηκε καθόλου με τις πραγματικές και τις αθροιστικές επιπτώσεις που θα έχει το όλο έργο στο περιβάλλον, με την πλήρη σημασία του όρου. Δεν θα πρέπει ο Δήμος Καλαμπάκας να απαιτήσει μία πλήρη μελέτη, απορρίπτοντας την υπάρχουσα;
• Το έργο κινείται στα όρια της νομιμότητας σε ότι αφορά τον φορέα αδειοδότησης (Ε.Υ.ΠΕ ή Δι.Πε.Χω.Σ Θεσσαλίας). Είναι 38 MW σε περιοχή εφαπτόμενη NATURA με ξεχωριστή φυσική ομορφιά και με εύθραυστο αλλά πλούσιο οικοσύστημα. Η περιοχή έχει επιλεγεί σαν μία από τις 3 περιοχές που συμμετέχει η Ελλάδα στο τετραεθνές κοινοτικό πρόγραμμα LIFE EX TRA (Life Experience transfer) για την άγρια φύση.  Αυτό το καθιστά ευάλωτο σε ενστάσεις και δικαστικές αποφάσεις. Κάποιος πρέπει να απαιτήσει να διερευνηθούν σε βάθος όλες οι πιθανές αιτίες που  μπορούν να οδηγήσουν σε μια μελλοντική εγκατάλειψη του έργου αφού έχει κατασκευαστεί, πράγμα που θα οδηγούσε σε μια ανυπολόγιστη καταστροφή.
• Ο παραπάνω κίνδυνος ενισχύεται περισσότερο από την προφανή σχέση που συνδέει την οικονομική βιωσιμότητα του έργου και την επιλεγείσα έκταση και χωροθέτηση των ανεμογεννητριών. Οι περιοχές με υψόμετρο πάνω από 1200 μέτρα είναι, σύμφωνα με το ΚΑΠΕ, ακατάλληλες για εγκατάσταση αιολικών πάρκων (μεγάλα δίκτυα νέων δρόμων και μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος, ακραίες συνθήκες και παγετός που γηράζουν και φθείρουν τον εξοπλισμό με συνέπεια αυξημένα κόστη έργων υποδομής, απώλειες στη μεταφορά του ρεύματος, αυξημένο κόστος εγκατάστασης του εξοπλισμού). Στους χάρτες μάλιστα που εκπόνησε το ΚΑΠΕ, το 2001, με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Ενέργεια Μέτρο 3.4, η Τριγγία περιλαμβανόταν στις περιοχές με οικονομικά μή εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό.

Η μελετητική εταιρία χαρακτηρίζει το έργο οριακά βιώσιμο. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι οι μελετητές προσπάθησαν αρκετά για να καταστήσουν το έργο βιώσιμο. Πώς; Πρώτον αυξάνοντας την μέγιστη ισχύ στα 38 MW (στα όρια αλλαγής του φορέα αδειοδότησης) και δεύτερον χωροθετώντας έτσι αραιά τις ανεμογεννήτριες ώστε να μηδενίσουν τις απώλειες λόγω αλληλεπίδρασης μεταξύ τους, απώλειες που συνήθως φτάνουν μέχρι και 10%. Έτσι όμως κατανάλωσαν ολόκληρο το βουνό (6,5 χιλιάδες στρέμματα πολύγωνο χωροθέτησης).

Αυτό αντίκειται όχι μόνον στο πνεύμα αλλά και στο γράμμα της κείμενης νομοθεσίας που απαιτεί πάντα εξέταση εναλλακτικών χωροθετήσεων έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι η προτεινόμενη χωροθέτηση είναι η καλύτερη δυνατή και από πλευράς ελαχιστοποίησης των επεμβάσεων στο περιβάλλον. Εδώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Για να γίνει το έργο οικονομικά βιώσιμο, όλες οι δυνατές εναλλακτικές λύσεις έγιναν μία, καθώς ήταν υποχρεωμένοι να καταλάβουν τον μεγαλύτερο δυνατό διαθέσιμο χώρο.

• Η διέλευση των νταλικών που θα μεταφέρουν τον εξοπλισμό θα γίνει και μέσα από την Κρανιά ή τον Κλεινοβό. Θα απαιτηθούν διαπλατύνσεις σε σημεία των υπαρχόντων δρόμων και πιθανότατα κάποιες απαλλοτριώσεις μέρους ιδιοκτησιών.
• Ζούμε σε μια περιοχή με εξαιρετικό φυσικό κάλλος, χλωρίδα, πανίδα και ορνιθοπανίδα, που τη γνωρίζουμε καλύτερα από τον καθένα. Η περιοχή θα πληγεί βάναυσα για λόγους γενικότερου συμφέροντος, το όλο θέμα θα τεθεί όμως σε κρίση («δίκη») με βάση τους θεσμοθετημένους κανόνες. Αυτοί που θα κρίνουν, πιθανότατα να μην έχουν καν επισκεφτεί το μέρος. Ποιός άλλος θα «συνηγορίσει» υπέρ του φυσικού κάλλους και του περιβάλλοντος, αν όχι εμείς; Αν δεν το κάνουμε, δεν θα είναι μια τυπική περίπτωση κακο«δικίας»; Πώς θα συνηγορίσουμε; Η φύση της υπόθεσης απαιτεί μόνον την αρνητική γνωμάτευση. Το «έχω σοβαρότατες επιφυλάξεις και ανησυχίες για το περιβάλλον, αλλά γνωμοδοτώ θετικά», όταν το πούμε εμείς, θα σημαίνει ότι κανείς δεν έχει αντίρρηση για το έργο.

Τέλος, ας πούμε κάτι και για το υποσχόμενο οικονομικό όφελος. Αν τα ψίχουλα που υπόσχονται στους κατοίκους και στην κοινότητα, και που δεν θα είναι και τόσα, αποτελέσουν σοβαρό κίνητρο για να πούμε ναι, αυτό θα σημαίνει ότι θεωρούμε πλούτο μόνον το χρήμα ή οτιδήποτε έχουμε στην ατομική μας ιδιοχτησία. Γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος για όλους εμάς που ζούμε στο βουνό, από το ίδιο αυτό το βουνό, την ξακουστή μας Τριγγία. Κι αυτός ο πλούτος βέβαια ανήκει σε όλους τους Έλληνες. Είναι η διαχρονική κληρονομιά ολονών μας.

Και μόνον το γεγονός ότι συζητάμε αν πρέπει να καταστρέψουμε την Τριγγία ή όχι, για μια ελάχιστη και οπωσδήποτε αμφίβολη συμμετοχή στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, χαρακτηρίζει τους καιρούς που ζούμε, καταρρακώνει κάθε έννοια αειφορίας και οικονομίας προγονικής κληρονομιάς.

Τετάρτη, 7 Σεπ. 2011

• Ζιντζόβας Βασίλης
• Καλαμπαλίκη Χριστίνα
• Καρανίκας Δημήτρης
• Κέλλας Νίκος
• Κωστίκης Χρήστος
• Παπαβασιλείου Χρήστος
• Πολύσης Γιώργος
• Τελειώνης Χρήστος
• Τζιουβάρας Γιάννης
• Τσουκαρέλης Σωτήρης