Φένια Φίλιου – Κακοποίηση των παιδιών
Εάν κληθούμε να μετρήσουμε τις περιπτώσεις των παιδικών κακοποιήσεων τα τελευταία χρόνια, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα πολύ μεγάλο αριθμό περιστατικών που έχουν δημοσιευθεί στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αλλά και άλλα τόσα που παραμένουν στην αφάνεια…
Εάν κληθούμε να μετρήσουμε τις περιπτώσεις των παιδικών κακοποιήσεων τα τελευταία χρόνια, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα πολύ μεγάλο αριθμό περιστατικών που έχουν δημοσιευθεί στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αλλά και άλλα τόσα που παραμένουν στην αφάνεια…
Εάν κληθούμε να μετρήσουμε τις περιπτώσεις των παιδικών κακοποιήσεων τα τελευταία χρόνια, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα πολύ μεγάλο αριθμό περιστατικών που έχουν δημοσιευθεί στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αλλά και άλλα τόσα που παραμένουν στην αφάνεια…
Η παιδική κακοποίηση θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αυξανόμενα περιστατικά παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί στην αναζήτηση ειδικών φορέων για την προστασία των παιδιών. Θα πρέπει λοιπόν, οι φορείς αυτοί να είναι πάντα ειδικά οργανωμένοι, με διευρυμένες εξουσίες και να απασχολούν ειδικούς επιστήμονες που θα παρέχουν την απαιτούμενη και κατάλληλη ψυχική στήριξη. Φυσικά χρειάζονται και τα κατάλληλα κοινωνικά μέτρα με τη δημιουργία ειδικών επιμορφωτικών προγραμμάτων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και πολλά άλλα .
Αυτό βέβαια που θα πρέπει να γίνει είναι οι ειδικοί στο χώρο της ψυχικής υγείας να εντοπίσουν και να παρουσιάσουν περισσότερα τεκμηριωμένα επιστημονικά στοιχεία τα οποία δείχνουν τη σοβαρότητα του προβλήματος αυτού καθώς και τις επιπτώσεις του στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Το σημείο όμως που θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα, είναι οι επιπτώσεις της παιδικής κακοποίησης στη φυσιολογία του εγκεφάλου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με μία έρευνα σε ένα αμερικάνικο επιστημονικό περιοδικό η κακοποίηση ή η εγκατάλειψη κατά την παιδική ηλικία προκαλεί μόνιμες αλλαγές στη φυσιολογία του αναπτυσσόμενου παιδικού εγκεφάλου. Οι αλλαγές αυτές στη δομή του εγκεφάλου είναι σημαντικές και προκαλούν διάφορα ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα, αλλά και διαταραχές της προσωπικότητας στο κακοποιημένο παιδί κατά την εφηβική του ηλικία και όταν ενηλικιωθεί. Αξίζει να εστιάσουμε την προσοχή μας στις «απίστευτες» συνέπειες που προκαλούνται από αυτό το φαινόμενο.
Άτομα λοιπόν που έχουν εγκαταλειφτεί σε μικρή ηλικία, ή έχουν κακοποιηθεί, δεν έχουν φυσιολογική ανάπτυξη του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφαλικού τους φλοιού και αυτή η εγκεφαλική ανωμαλία συνδέεται άμεσα με συμπτώματα κατάθλιψης και προβλήματα μνήμης. Προκαλούνται ανωμαλίες και σε ένα τμήμα του εγκεφάλου, το οποίο βρίσκεται μέσα και γύρω από το μεσεγκέφαλο και παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των συναισθημάτων και των κινήτρων, (στεφανοειδές σύστημα). Επιπλέον, η ανώμαλη ανάπτυξη του στεφανοειδούς συστήματος προκαλεί κρίσεις παρόμοιες με αυτές της επιληψίας που συνοδεύονται από έντονα συναισθήματα θλίψης, τρόμου, ντροπής, ενοχής και μάλιστα, ορισμένες φορές από έντονο γέλιο, χωρίς όμως το άτομο να νιώθει χαρούμενο.
Κάτι άλλο που πρέπει να τονιστεί ιδιαιτέρως και το οποίο εντοπίστηκε σε μία πολύ σημαντική έρευνα που έγινε με τον Martin Teicher και τους συνεργάτες του, είναι ότι όταν τα δύο ημισφαίρια του ανθρώπινου εγκεφάλου, (δεξί και αριστερό), δεν λειτουργούν ενιαία και εναρμονισμένα, αυτό οφείλεται σε σημαντική μείωση του μεγέθους του μεσολοβίου, (μεσολόβιο= μία δέσμη από νευρικές ίνες οι οποίες συνδέουν τα δύο ημισφαίρια μεταξύ τους και μέσω αυτών ανταλλάσσονται δεδομένα και εναρμονίζονται οι λειτουργίες τους). Η έρευνα αυτή διαπίστωσε μία σημαντική διαφορά μεταξύ των αντρών και των γυναικών.
Ο κύριος παράγοντας μείωσης του μεγέθους του μεσολοβίου στους άντρες είναι η εγκατάλειψη κατά την παιδική ηλικία, ενώ η σεξουαλική κακοποίηση δεν έχει καμία επίδραση. Αντίθετα, στις γυναίκες η σεξουαλική κακοποίηση έχει άμεση σχέση με τη μείωση του μεγέθους του μεσολοβίου, ενώ η εγκατάλειψη δεν παίζει κανένα ρόλο!!! Τέλος αναφέρουμε μία ακόμα ανωμαλία που έχει εντοπιστεί σε εγκεφαλογραφήματα που έχουν γίνει σε άτομα τα οποία υπέστησαν κακοποίηση κατά την παιδική τους ηλικία. Συγκεκριμένα, η ανωμαλία αυτή σχετίζεται άμεσα με την επιθετικότητα και τις τάσεις καταστροφής, με λίγα λόγια δηλαδή έχεις άμεση σχέση με τη βιαιότητα και την εγκληματικότητα.
Μελετώντας όλα τα παραπάνω, αναμφίβολα γίνεται σε όλους μας αντιληπτό και κατανοητό το πόσο μεγάλες είναι οι συνέπειες που προκαλούνται από αυτό το φαινόμενο, και οι οποίες έχουν να κάνουν με ανωμαλίες του ανθρώπινου εγκεφάλου, ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτει ένας άνθρωπος…
Τα προβλήματα λοιπόν της παιδικής κακοποίησης είναι πολύ βαθύτερα από όσο θα μπορούσαμε να φανταστούμε!
Συμπέρασμα; να ληφθούν άμεσα δραστικά μέτρα από τους φορείς κυρίως της κοινωνίας για να μην καταλήξουμε να γίνουμε μία κοινωνία αποτελούμενη από κακοποιημένα παιδιά και ενήλικες που κακοποιούν, βιαιοπραγούν και δυσλειτουργούν λόγω άλλων ψυχικών νοσημάτων!
Δασκάλα Ειδικής Αγωγής στην Α΄ Βάθμια Εκπαίδευση