Ενημέρωση από την προσωρινή Επιτροπή Ελλήνων Αναρριχητών για τα Μετέωρα

Είμαστε η προσωρινή Επιτροπή Aναρριχητών για τα Μετέωρα και θεωρούμε ότι εκφράζουμε

Είμαστε η προσωρινή Επιτροπή Aναρριχητών για τα Μετέωρα και θεωρούμε ότι εκφράζουμε χιλιάδες Έλληνες αναρριχητές, μέλη της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας – Αναρρίχησης.

Το θέμα της αναρρίχησης στα Μετέωρα έχει λάβει πρόσφατα μερική δημοσιότητα από τρίτους, ή μεμονωμένους, εν τούτοις αυτή είναι η πρώτη, επίσημη και ακριβής πληροφόρηση εκ μέρους της κοινότητας των αναρριχητών της χώρας.

Τα Μετέωρα είναι για μας ο ιερός χώρος της Ελληνικής αναρρίχησης, από την άποψη ότι ως περιβάλλον είναι ιδιαίτερα σεβαστό και η δράση μας εκεί διέπεται από αυστηρούς κανόνες προστασίας των βράχων και μηδαμινών παρεμβάσεων, κατά τις αρχές της ιδιαίτερης – γνωστής και ως αγγλοσαξονικής- ορειβατικής δεοντολογίας και κουλτούρας, χάρη στην οποία έχουν διασωθεί πάρα πολλά ευαίσθητα οικοσυστήματα στην Ευρώπη και αλλού. Διόλου τυχαία, η προσέγγιση αυτή ακολουθήθηκε και εδραιώθηκε ήδη από την δεκαετία του ’70 και στα Μετέωρα, με πρωτοστάτες Γερμανούς αναρριχητές, οι οποίοι μάλιστα ήρθαν σε συνεννόηση με την τότε αρμόδια εφορία αρχαιοτήτων, τον Μητροπολίτη και τα μοναστήρια, από όπου εξασφάλισαν συγκατάθεση για τις αναβάσεις τους.

Ο αναρριχητής στα Μετέωρα εκτός από το να μην αφήσει σχεδόν κανένα ίχνος από το πέρασμά του στα βράχια οφείλει επίσης, να έχει αναπτύξει με επάρκεια ιδιαίτερες ψυχικές και σωματικές δεξιότητες. Σε αντίθεση με άλλα γνωστά αναρριχητικά πεδία, ο αναρριχητής εδώ στηρίζεται λιγότερο στην τεχνολογία και περισσότερο στις δικές του δυνατότητες. Μια δοκιμασία για το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή είναι για μας τα Μετέωρα. Έτσι, η δραστηριότητα διατηρεί την εσωτερικότητα που είχε για τους πρωτοπόρους η αναμέτρηση με το κάθετο, το άγνωστο, το απροσπέλαστο. Αίσθηση, που ίσως δε διαφέρει και πολύ από αυτή των πρώτων αναχωρητών που επέλεξαν τους βράχους στην αναζήτηση τους για το θείο, όπως μαρτυρούν οι σχετικές πηγές. Τα θαυμαστά τους έργα που ο χρόνος δεν έχει σβήσει ακόμη και που αποτυπώνουν με τον καλύτερο τρόπο τη δύναμη της πίστης τους, απλώνονται στα μεγάλα βράχινα συγκροτήματα των Μετεώρων και υποδηλώνουν με κάποιο τρόπο ότι η αναρρίχηση ήταν και γι’ αυτούς τρόπος ζωής. Μερικά από τα έργα τους στα πιο απόκρημνα σημεία, μόνο ο αναρριχητής μπορεί να τα προσεγγίσει, να τα θαυμάσει, να τα εκτιμήσει. Κανείς άλλος πια!

Οι σύγχρονοι αναρριχητές «ανακάλυψαν» τους βράχους πριν από τέσσερις δεκαετίες, όμως η αναρρίχηση στον τόπο αυτό αποτελεί μια βαθιά ριζωμένη παράδοση. Το μεγαλείο των Μετεώρων εκτός από τους μοναχούς προκαλούσε και συνεχίζει να προκαλεί και τους απλούς ανθρώπους. Η προφορική παράδοση έχει διατηρήσει μνήμες από ριψοκίνδυνους βοσκούς και κυνηγούς που επιχειρούσαν αναβάσεις στους πιο κάθετους βράχινους πύργους. Λαϊκά έθιμα, όπως οι αναρριχήσεις του “Αι Γιώργη του Μαντηλά” και στο “Μικρό Άγιο Πνεύμα”, που επιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας δείχνουν την ιδιαίτερη σχέση των ντόπιων με το φυσικό τους περιβάλλον. Σχέση που επίσης εκφράζεται από το πλήθος εκείνων που περιστασιακά ή τακτικά ασχολούνται με την μοντέρνα αναρρίχηση. Δεν είναι εύκολο για όλους να αποφύγουν την έλξη των βράχων στη σκιά των οποίων ζουν, να μη θελήσουν ποτέ να αντικρύσουν τον κόσμο από τη κορυφή τους…

Αυτή η πολύχρονη, πλούσια και ιδιαίτερη αναρριχητική παράδοση των Μετεώρων όμως φαίνεται ότι απειλείται στις μέρες μας. Η αρχή έγινε με τη δημοσιοποίηση από την 19η εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων σχεδίου περιορισμού των δραστηριοτήτων εντός του χώρου των Μετεώρων, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ιερός τόπος και μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Το σχέδιο περιελάμβανε εξόφθαλμες ανακρίβειες για τις δραστηριότητες μας και ουσιαστικά πρότεινε την απαγόρευση της αναρρίχησης στους περισσότερους και πλέον αξιόλογους βράχους, στο όνομα μιας κάποιας υποτιθέμενης προστασίας της φύσης και της μοναστικής ζωής. Κατά το ίδιο πνεύμα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο πρόσφατα έκρινε αρνητικά αίτημα της Ομοσπονδίας ορειβασίας για τη διοργάνωση διεθνούς αναρριχητικού φεστιβάλ στη περιοχή, ενώ επίκειται και Προεδρικό Διάταγμα που θα εξειδικεύει παλαιότερη νομολογία για τη χρήση της γης στον ιερό χώρο. Το περιεχόμενο του ΠΔ δεν είναι ακόμη γνωστό. Όμως όλοι μας έχουμε πολλούς λόγους να ανησυχούμε, κυρίως γιατί ως τώρα δεν κοινοποιήθηκε το σχέδιο ΠΔ και δεν ζητήθηκε από κανέναν η γνώμη για αυτό, όχι μόνο των αναρριχητών, αλλά ούτε καν των τοπικών αρχών, όλων αυτών δηλαδή που γνωρίζουν καλύτερα το φυσικό περιβάλλον των Μετεώρων και τα προβλήματα του. Ανησυχούμε επίσης γιατί οι κάθετες απαγορεύσεις εξακολουθούν σε αυτή τη χώρα να προβάλλονται ως η μόνη λύση για την προστασία ιδιαίτερων περιοχών. Την ώρα που σε όλες τις πολιτισμένες χώρες γίνεται μια φιλότιμη επαναδιαπραγμάτευση των όρων πρόσβασης στο φυσικό περιβάλλον, σε δημόσιες ή ιδιωτικές εκτάσεις, εμείς ακόμη μιλάμε για απαγορεύσεις. Τα αποτελέσματα των κάθετων απαγορεύσεων όμως τα έχουμε δει σε τόσες και τόσες περιπτώσεις: καταπατήσεις και αυθαιρεσίες. Τι νόημα άραγε έχουν μέτρα που δε μπορούν να εφαρμοστούν; Μια περιοχή σαν τα Μετέωρα έχουν σκεφτεί πώς θα την αστυνομεύσουν; Το πιο εύκολο στην αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων είναι οι απαγορεύσεις, το δύσκολο είναι η πραγματική προστασία, o διάλογος, η συνεννόηση, ο συμβιβασμός. Αυτά απαιτούν ωριμότητα.

Ενημερώνουμε λοιπόν ότι:

1. Συνυπάρχουμε αρμονικά με τους μοναχούς εδώ και μισόν αιώνα με τήρηση των συμφωνιών να μην ανεβαίνουμε ποτέ στα έξι βράχια που υπάρχουν ενεργές μονές. Συνεχίζουμε την μακρόχρονη Αναρριχητική παράδοση του τόπου, η οποία είναι ζωντανή και με τοπικά έθιμα και με δραστηριότητες όπως οι αυθόρμητες αναρριχήσεις των παιδιών που γεννιούνται δίπλα στα βράχια ή το ανέβασμα ζώων για βόσκηση πάνω σε κορφές ή και δράσεις μοναχών που θέλουν να λειτουργήσουν σε απροσπέλαστους ναούς, και γίνεται αυτό με την συνδρομή μας.

2. Κηρύσσουμε επί της αρχής και δια των αναμφίβολων πράξεων μας τον απόλυτο και αδιαπραγμάτευτο σεβασμό του χώρου και της φύσης από τους αναρριχητές. Είμαστε οι πλέον φανατικοί υποστηρικτές της προστασίας ειδικότερα αυτού του χώρου και λόγω της δραστηριότητας μας είμαστε οι μόνοι που γνωρίζουμε κάθε σπιθαμή γης, βράχων, φυτών, και υπολειμμάτων ανθρώπινης δραστηριότητας πάνω και δίπλα σε αυτά, διαθέτουμε τεκμήρια και στοιχεία διαχρονικά για κάθε τι, τα οποία κανείς άλλος δεν είναι σε θέση να διαθέτει.

3. Θα συνεχίζουμε να σκαρφαλώνουμε στα Μετέωρα, γιατί αυτό εκφράζει την ανάγκη μας για ´προσευχή´ με τον δικό μας ιδιαίτερο τρόπο που έχει κοινά σημεία με αυτόν των μοναχών αναρριχητών, σεβόμενοι απόλυτα τον αρχαιολογικό, φυσικό, πολιτιστικό και ιερό χώρο των Μετεώρων και τηρώντας την ισχυρή εγκαθιδρυμένη δεοντολογία για την προστασία και διατήρηση του.

4. Ζητάμε να γίνει σοβαρή και πολιτισμένη συζήτηση για το θέμα και επιφυλασσόμαστε μέχρι αυτή να διεξαχθεί με όρους δημοκρατίας, σεβασμού των πολιτών και επιστημονικών επιχειρημάτων από όλες τις πλευρές.

Προσωρινή Επιτροπή Ελλήνων Αναρριχητών για τα Μετέωρα

Άρης Μητρονάτσιος Πρόεδρος Ορειβατικής Λέσχης Καλαμπάκας, Βοηθός Εκπαιδευτής Ορειβασίας ΕΟΟΑ, μόνιμος κάτοικος Καλαμπάκας.

Γιώργος Βουτυρόπουλος Πολιτικός Επιστήμων, Οδηγός Βουνού – Εκπαιδευτής Ορειβασίας ΕΟΟΑ
Δώρα Νούσια Μηχανικός Η/Υ & Πληροφορικής, Βοηθός Εκπαιδευτής Ορειβασίας ΕΟΟΑ

Βασίλης Θεοδώρου Τεχνικός αερίων καυσίμων, Νοσηλευτής-διασώστης, πρ. Πυροσβέστης, Βοηθός Εκπαιδευτής Αναρρίχησης ΕΟΟΑ, μόνιμος κάτοικος Καλαμπάκας