Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παίζει με τη ζωή του συνανθρώπου του. Ο ιός δοκιμάζει τις αντοχές, δοκιμάζει την πίστη του ανθρώπου, την αγάπη του προς τον συνάνθρωπό του. Η διδασκαλία του ευαγγελίου, ο λόγος των Πατέρων και η παράδοση της Εκκλησίας ποτέ δεν έπαιξαν με τα όρια και τις αντοχές του ανθρώπου. Ακόμη και στις αμφιβολίες και δυσπιστίες του, με αγάπη αλλά και με παρρησία στάθηκαν.
Υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν πως ο ιός δεν επιβιώνει μέσα στον ναό, πως δεν κολλάς τον ιό μέσα στην Εκκλησία. Ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα, ας φερθούμε με ειλικρίνεια απέναντι σε κάθε ευσεβοφάνεια και υποκρισία που απειλεί το ανθρώπινο πρόσωπο. Είναι άλλο η Θεία Ευχαριστία και άλλο ο ναός ως κτίσμα. Ο ναός είναι ένα κτίσμα, έχει υλικά στοιχεία, τα στοιχεία του προέρχονται από τούτη την κτίση. Επομένως, ως προερχόμενα από την δημιουργία, εμπίπτουν στη δυναμική της αλλοίωσης, της φθοράς. Ο ιός σαφώς και μπορεί να επιβιώσει στα πόμολα, στις καρέκλες, παντού μέσα στον ναό. Δεν είμαστε άτρωτοι.
Είναι άλλο όμως η Θεία Ευχαριστία. Ναι μεν δύο υλικά στοιχεία, ο άρτος και ο οίνος, προέρχονται από την φύση (κτιστά), αλλά μεταβάλλονται με την ενέργεια, με την χάρη του Αγίου Πνεύματος σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Μετά τον καθαγιασμό των Δώρων εξακολουθούμε να βλέπουμε άρτο, οίνο, το Σώμα έχει τη γεύση του άρτου και το Αίμα έχει τη γεύση του οίνου (διατηρώντας τις ιδιότητές τους), όμως λειτουργούν με έναν άλλον τρόπο. Λειτουργούν με τον τρόπο του ακτίστου. Υπάρχουν με τον τρόπο του ακτίστου. Εκεί τον λόγο τον έχει το Άγιο Πνεύμα που έρχεται και μεταβάλλει τον άρτο και τον οίνο. Το είναι τους είναι ο τρόπος του ακτίστου. Εκεί, στο Σώμα και στο Αίμα δεν κολλάς κανέναν ιό, αλλά και τίποτε που να βλάπτει. Φανταστείτε να χρειαζόταν να απολογηθεί ο Χριστός στον Μυστικό Δείπνο για ένα μυστήριο που δεν ανήκει στην ανθρώπινη φύση, λογική, περατότητα.
Η Εκκλησία δεν έχει ανάγκη να απολογηθεί, ούτε να αποδείξει το μυστήριο. Εξάλλου, αυτό δεν αποδεικνύεται. Αν επιχειρηματολογήσουμε υπέρ του μυστηρίου με ενδείξεις, αποδείξεις, δεν γινόμαστε αυτό που λέει ο Καζαντζάκης στην ‘’Ασκητική’’, δηλαδή ‘’σωτήρες του Θεού’’ (salvatores dei), αλλά θεοκτόνοι, αφού προσπαθούμε να αποδείξουμε τον Θεό, να αποδείξουμε πως πρόκειται για Σώμα και Αίμα Χριστού. Ο μεγάλος φιλόσοφος Νίτσε, στα παραπάνω είδε την θεοκτονία και γι’ αυτό μίλησε για τον θάνατο του Θεού. Δεν ήταν άθεος ο Νίτσε. Στην Εκκλησία σήμερα υπάρχουν περισσότεροι άθεοι. Δεν είπε πως δεν υπάρχει Θεός, αλλά με τη φράση ‘’ο Θεός είναι νεκρός’’ έδειξε την τραγικότητα των φιλοσόφων στην προσπάθεια τους να δουν με τα μάτια του νου τον Θεό. Οι αποδείξεις σκοτώνουν τον Θεό. Επιχειρηματολογώντας πάνω σε αποδείξεις πως δεν κολλάς τον ιό στην Θεία Κοινωνία μέσα από παραδείγματα, εγκληματούμε. Σε μία τέτοια περίπτωση οδηγούμαστε στην αφαίμαξη του μυστηρίου. Το μυστήριο δεν αποδεικνύεται. Παραμένει μυστήριο. Το μυστήριο αποκαλύπτεται, βιώνεται, γίνεται ζήτημα εμπειρίας. Ζήτημα, μετοχής, κοινωνίας, μιας άλλης κατάστασης υπέρλογης, χωρίς να σημαίνει πως το υπέρλογο είναι παράλογο. Όσο προσπαθούμε εντός της Εκκλησίας να αποδείξουμε το μυστήριο, τόσο γινόμαστε θεοκτόνοι και χειροκροτητές της αντίληψης που γέννησε στη Δύση την αθεΐα, μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας της.
Αλλοπρόσαλλες φωνές ενός εγωιστικού γεροντισμού που μυρίζει αυθεντία και πνευματική αυτάρκεια, ενός φανατικού γεροντισμού που δημιουργεί οπαδούς παρά διακόνους, που τυφλώνει τους οπαδούς του και κηρύττει τον πόλεμο κατά της μάσκας μέσα στους ναούς, ενός γεροντισμού που ζητά να επιβεβαιώνεται για να δεσπόζει, ενός γεροντισμού που προφητεύει, εξορκίζει και λιγότερο μιλάει για έλεος, φιλανθρωπία, σωτηρία, ενός γεροντισμού που συνθηκολογεί με την ωραιοπάθεια του προσωπικού πνεύματος, ξεκίνησαν τον πόλεμο κατά της μάσκας μέσα στους ναούς. Αλήθεια, ποια βεβαιότητα τους αναδεικνύει άτρωτους; Ποιο δεδομένο αναπαύει τις συνειδήσεις τους; Ποιος λαμβάνει την ευθύνη των λόγων και των πράξεων τους; Ποιος λαμβάνει την ευθύνη για τον συνάνθρωπο τους; Το μόνο που γνωρίζουν είναι πώς να περιεργάζονται ακόμη δολιότερες μορφές υποκρισίας, ηθικισμού και ευσεβοφάνειας.
Όταν η ιστορία φτάσει στο τέλος της, όλα θα εξαφανιστούν. Η μόνη αληθινή ζωή θα βρίσκεται στη Βασιλεία του Θεού. Στην παρούσα φάση όλα υπόκεινται στη φθορά και στην αλλοίωση. Άνθρωποι, κτίσματα, αντικείμενα, υλικά. Όχι όμως το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Η Θεία Ευχαριστία είναι το μόνο που θα υπάρχει στη Βασιλεία του Θεού. Δεν υπόκειται στη φθορά, δεν εμπίπτει σε κινήσεις μεταδοτικές της αλλοίωσης. Είναι τιμή και ευλογία για το ανθρώπινο γένος να τρώει τον Θεό Του. Να τρώει το Σώμα Του, να πίνει το Αίμα Του. Να κοινωνεί με τον Θεό, να κοινωνεί μέσα στη Θεία Λειτουργία με τον συνάνθρωπο και να συναντιούνται όλοι μαζί στο Άγιο Ποτήριο. Δεν είναι θέμα ιδεολογίας, συγκίνησης, συναισθημάτων. Είναι θέμα εμπειρίας. Ζήτημα ενός τρόπου υπαρξιακού, χαρισματικής ενύπαρξης. Ο τρόπος του Θεού. Ο τρόπος του ανθρώπου. Μέχρι να συναντηθούν..
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (Βαλκανιολόγος, Θεολόγος)
Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Διάβας
Απάντηση από τον π. Ηρακλή Φίλιο στο σχόλιο
Κα. Ελπίδα, καλησπέρα.
Γιατί να δεχτείτε τη γνώμη μου ως αληθή; Είναι γνώμη μου; Είναι γνώμη των Πατέρων; Είναι σκέψεις; Υποθέσεις; Ο Γρηγόριος Νύσσης γράφει πως αναζητάει την αλήθεια μέσα από στοχασμούς και υποθέσεις..Φανταστείτε!
Διερωτάστε ό,τι διερωτούνται πολλοί. Και σωστά πράττετε. Και με το ερώτημά σας προβληματίζεται κι εμένα κι όλους μας καταλυτικά.
Πώς γίνεται να μην κολλάς από το Σώμα και το Αίμα αλλά να κολλάς από το υλικό που τα φέρει πάνω του; Φαντάζεστε να έλεγε ο Χριστός στους μαθητές Αυτό είναι το Σώμα Μου, δεν κολλάτε ασθένεια, Αυτό είναι το Αίμα Μου, δεν κολλάτε ασθένεια, αλλά…. δεν σας εγγυώμαι για τον τρόπο μετάδοσης; Δείτε π.χ. τον Νικόδημο Αγιορείτη, το Πηδάλιο, πρακτικές προηγουμένων ετών με την ‘’απολύμανση’’ των σκευών. Θέμα απιστίας; Φόβου; Πίστης στο Σώμα και στο Αίμα; Δυσπιστίας στα σκεύη, στο υλικό, στις συνθήκες της ύλης;
Ακόμη και να μην διατυπώνατε το εύλογο ερώτημά σας, η απάντηση είναι η πίστη στο Σώμα και Αίμα του Χριστού. Φαντάζεστε οι μαθητές να μεταλάμβαναν από το Ποτήριο στον Μυστικό Δείπνο και αυτό ή κάποιος από αυτούς να άφηνε το αποτύπωμα μιας ασθένειας ή ενός ιού και να το μετέδιδε στους άλλους ένδεκα; Ένοχος ο Χριστός; Ένοχοι οι μαθητές; Συμβολικό το Σώμα και το Αίμα;
Τα λείψανα φέρουν την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Όμως κι αυτά έχουν υπαχθεί στη φθορά του σώματος των Αγίων. Άλλα πάλι, όχι. Η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος τα κάνει να παραμένουν έτσι. Είναι όμως ύλη. Και στη Βασιλεία του Θεού όλα τελειώνουν. Υπάρχει μόνο η Θεία Ευχαριστία στη Βασιλεία. Επομένως, η Θεία Ευχαριστία τί είναι; Σώμα και Αίμα; Ύλη; Ύλη αγιασμένη, χαρισματική; Αν είναι Σώμα και Αίμα, τότε δεν κοινωνείς θάνατο. Αν είναι ύλη, ύλη που κάποτε θα εξαφανιστεί; Η απάντηση είναι τι πιστεύει κάποιος.
Και κάτι ακόμη. Δεν κοινωνείς και γίνεσαι superman, άτρωτος. Δεν λειτουργεί μαγικά η Θεία Ευχαριστία. Θέλει πίστη, θέλει προετοιμασία, καθαρότητα, εξομολόγηση, μετάνοια κ.ο.κ.. Αν πιστεύει κάποιος πως μολύνεται η λαβίδα, ας μην κοινωνήσει. Αν πιστεύει πως ο προηγούμενος άφησε στο μάκτρο τον ιό, ας μην κοινωνήσει. Ας παλέψει με τις αμφιβολίες του, τις αμφισβητήσεις του, θα βρει τον τρόπο, θα βρει τον δρόμο. Θα του τον δείξει ο Θεός. Η αλήθεια ελευθερώνει όταν την γνωρίζεις, καταπώς σημειώνει ο Χριστός.
Είναι άλλο η Θεία Ευχαριστία και άλλο τα υπόλοιπα. Αν αλλάξει ο τρόπος της Θείας Μετάληψης, θα κοινωνήσουν περισσότεροι; Αυτό εξασφαλίζει μία βεβαιωμένη αντίληψη περί του θαύματος. Σου βεβαιώνω πως το Σώμα και το Αίμα δεν θα έρθει σε επαφή με κανένα υλικό στοιχείο. Και πώς θα πιεις το Αίμα; Πώς θα λάβεις και από πού το Σώμα; Προφανώς η πίστη πως η ύλη φέρει ένα τέτοιο μεγάλο μυστήριο στα κτιστά της ‘’σπλάγχνα’’ βεβαιώνει τον πιστό. Γι’ αυτό και δεν αμφισβητεί όταν δέχεται τον Χριστό, ακόμη κι αν αλλάξει ο τρόπος που θα τον δεχτεί. Σε σχέση με τα πρώτα αποστολικά χρόνια ο τρόπος μετάδοσης άλλαξε. Δεν άλλαξε Αυτό που κοινωνείς.
Εν κατακλείδι, ο λόγος έγινε για όσους αρνούνται την μάσκα μέσα στον ναό. Δεν είναι το πρόβλημα η μάσκα. Το πρόβλημα είναι ο φόβος τους, η αίσθηση πως (κακώς) απειλούνται, η αδυναμία που τους ωθεί να ερμηνεύσουν το θαύμα και δεν αφήνουν τον Θεό να παίξει μπάλα στο γήπεδο Του…
Σύμφωνα με όσα μας λέτε πατέρα Ηρακλή, τα πάντα μέσα στο ναό μολύνονται και μολύνουν.
Αν λοιπόν δεχτούμε την γνώμη σας ως αληθή, τότε προκύπτει ένα εύλογο ερώτημα.
Γιατί να μην μολύνεται η Ιερά λαβίδα από το στόμα του πιστού που νοσεί;
Γιατί να μην μολύνεται και να μην μολύνει το μάκτρο, πάνω στο οποίο ο πιστός ακουμπά και καθαρίζει τα χείλη του από τυχόν μαργαρίτη Χριστού;
Ευχαριστώ.