Σύμφωνα με το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών επιχειρείται, μεταξύ άλλων, η αναμόρφωση του πλαισίου που διέπει την εκπαίδευση, τη θεωρητική εξέταση και πρακτική δοκιμασία υποψήφιων οδηγών και οδηγών για τη χορήγηση αδειών οδήγησης οχημάτων.
Οι κύριοι στόχοι είναι 4:
Α. Αναβάθμιση της εκπαίδευσης των υποψηφίων οδηγών, ώστε ο οδηγός να είναι καλύτερα προετοιμασμένος για να βγει στο δρόμο, από τη στιγμή που θα πάρει το δίπλωμα οδήγησης.
Β. Ενίσχυση της Διαφάνειας, ώστε να μπει «φρένο» σε φαινόμενα διαφθοράς.
Γ. Διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας Εξέτασης.
Δ. Προαγωγή της Οδικής Ασφάλειας με πράξεις.
Τι προβλέπει το Σχέδιο Νόμου «Οδηγώντας με Ασφάλεια»
Σκοπός του μέρους του σχεδίου νόμου που αφορά στις άδειες οδήγησης είναι η αντιμετώπιση της διαφθοράς και της αδιαφάνειας του συστήματος εξετάσεων για τη χορήγηση αδειών οδήγησης, ο εκσυγχρονισμός της εκπαιδευτικής ύλης και της δοκιμαστικής διαδικασίας με γνώμονα την προαγωγή της οδικής ασφάλειας της χώρας, μέσω της διαμόρφωσης ενός σύγχρονου πλαισίου θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης και εξέτασης των υποψήφιων οδηγών και οδηγών, καθώς και του καθορισμού ενός συστήματος ελέγχου και εποπτείας των διαδικασιών και αξιολόγησης των εξεταστών.
Στο πλαίσιο επίτευξης των ανωτέρω, θεσπίζονται, μεταξύ άλλων τα εξής:
α. Θέσπιση νέου κατώτατου ορίου ηλικίας για την παρακολούθηση θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης, ήτοι τα 17 έτη, καθώς και δυνατότητας των υποψηφίων που έχουν συμπληρώσει το δέκατο έβδομο (17ο) έτος της ηλικίας τους και έχουν πραγματοποιήσει τον ελάχιστο αριθμό ωρών θεωρητικής εκπαίδευσης οχημάτων κατηγορίας Β να λάβουν μέρος στις θεωρητικές εξετάσεις, αλλά και στις πρακτικές δοκιμασίες,
β. Θέσπιση δυνατότητας οδήγησης με συνοδό σε όσους υποψήφιους οδηγούς έχουν συμπληρώσει τα 17 έτη και ολοκληρώνουν επιτυχώς την πρακτική δοκιμασία. Ειδικότερα, προβλέπεται η χορήγηση προσωρινής άδειας οδήγησης στους ανήλικους υποψήφιους οδηγούς μέχρι τη συμπλήρωση του 18ου έτους ηλικίας τους, οπότε και τους χορηγείται το κανονικό έντυπο άδειας οδήγησης. Οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις οδήγησης με συνοδό θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση, που θα εκδοθεί εντός 2 μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου (για να μην υπάρξει καμία καθυστέρηση και κανένα κενό ως προς την εφαρμογή της ρύθμισης).
γ. Ειδική θεωρητική εκπαίδευση για συγκεκριμένες κατηγορίες υποψήφιων οδηγών, όπως οι οδηγοί που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που έχουν αναγνωριστεί ως δικαιούχοι διεθνούς προστασίας και που είναι κωφοί και βαρήκοοι, με τη χρήση ειδικού εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα περιλαμβάνει ενδεικτικά εγχειρίδιο σε ψηφιακή μορφή με ήχο, εικόνες, σκίτσα, πραγματικές φωτογραφίες, κείμενο και βίντεο ακόμα και στην ελληνική νοηματική γλώσσα.
δ. Αναδιαμορφώνεται και απλουστεύεται η ύλη της θεωρητικής εκπαίδευσης, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση και την ενίσχυση της κριτικής σκέψης των υποψήφιων οδηγών και κατανόηση θεμάτων και καταστάσεων οδικής ασφάλειας, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο σχετικής υπουργικής απόφασης.
ε. Προβλέπεται η διάθεση των Ερωτηματολογίων των θεωρητικών εξετάσεων και σε άλλες γλώσσες πέραν της Ελληνικής (οι οποίες και θα καθοριστούν με την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης), στην ελληνική με χρήση ακουστικών με ήχο καθώς και στην ελληνική νοηματική γλώσσα.
στ. Αυστηροποιείται ο έλεγχος της διεξαγωγής των θεωρητικών εξετάσεων, προς αποκατάσταση των στρεβλώσεων και προβλημάτων του υφιστάμενου συστήματος, με τον καθορισμό ελέγχου ταυτοπροσωπίας σε δύο στάδια, ενώ προβλέπεται η χρήση ηλεκτρονικών μέσων για εισαγωγή στο εξεταστικό σύστημα, ήτοι η χρήση ψηφιακών διαπιστευτηρίων με δυνατότητα ταυτοποίησης δύο παραγόντων μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης.
ζ. Ενημέρωση υποψηφίων με τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού για τη διαδικασία εξέτασης, για την απαγόρευση χρήσης κινητών τηλεφώνων, ακουστικών ή οποιασδήποτε άλλης ηλεκτρονικής συσκευής επικοινωνίας, οποιασδήποτε άλλης ηλεκτρονικής συσκευής ή έξυπνης συσκευής, όπως ηλεκτρονικά ρολόγια κλπ., για την απαγόρευση απομάκρυνσης των υποψηφίων από τη θέση εξέτασης τους για οποιονδήποτε λόγο, πριν την ολοκλήρωση της θεωρητικής εξέτασης και του τελευταίου υποψηφίου, καθώς και τις επιβαλλόμενες κυρώσεις σε περίπτωση διαπίστωσης οποιασδήποτε παράβασης (όπως θα καθοριστούν με σχετική υπουργική απόφαση).
η. Δειγματοληπτικός έλεγχος ταυτοπροσωπίας υποψήφιων οδηγών και οδηγών, για τη διενέργεια του οποίου διασταυρώνεται η φωτογραφία που συμπεριλαμβάνεται στο Δ.Ε.Ε. του υποψηφίου με ψηφιακή φωτογραφία που λαμβάνεται κατά την είσοδο του υποψηφίου στο εξεταστικό κέντρο από κάμερα που χρησιμοποιείται μόνο για αυτό το σκοπό, διασφαλίζοντας την ασφαλή επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
θ. Ειδική θεωρητική εξέταση ατόμων που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και όσων δε γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα με τη βοήθεια προσωπικών ακουστικών, καθώς και ειδική θεωρητική εξέταση κωφών και βαρήκοων υποψηφίων με την προβολή βίντεο που εμφανίζεται στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή και περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τις ερωτήσεις, τις απαντήσεις, τα σχήματα και τα κείμενα μεταφρασμένα στην ελληνική νοηματική γλώσσα, καθώς και υπότιτλους.
ι. Δίνεται η δυνατότητα στους υποψήφιους οδηγούς και οδηγούς να παρακολουθήσουν μαθήματα πρακτικής εκπαίδευσης σε οχήματα νέας τεχνολογίας.
ια.Διενέργεια της πρακτικής δοκιμασίας των υποψήφιων οδηγών και οδηγών από έναν εξεταστή, η θέση του οποίου βρίσκεται στο μπροστινό τμήμα του οχήματος, στη θέση του συνοδηγού, και με την παρουσία του εκπαιδευτή του εκάστοτε υποψήφιου οδηγού, η θέση του οποίου βρίσκεται στο οπίσθιο τμήμα του οχήματος.
ιβ.Η διενέργεια της πρακτικής δοκιμασίας όλων των κατηγοριών αδειών οδήγησης υποψήφιων οδηγών και οδηγών γίνεται αποκλειστικά με τα οχήματα και τις μοτοσικλέτες των σχολών οδηγών, σε αστικές οδούς στις οποίες παρουσιάζονται βαθμοί δυσκολίας και συνθήκες παρόμοιες με αυτές που συναντά κάθε οδηγός,
ιγ.Καθορίζεται νέο πλαίσιο πρακτικής δοκιμασίας, ενώ προβλέπεται για τους υποψήφιους οδηγούς και οδηγούς το δικαίωμα ελεύθερης οδήγησης έως πέντε (5) λεπτών χωρίς να υπόκεινται σε αξιολόγηση, εφόσον το επιθυμούν, ώστε να εξοικειωθούν με το όχημα στο οποίο θα εξετασθούν.
ιδ. Για την εξασφάλιση της διαφάνειας, της αξιοπιστίας, του ελέγχου και της εποπτείας της διενέργειας της πρακτικής δοκιμασίας των υποψήφιων οδηγών αλλά και της προστασίας των προσωπικών τους δεδομένων, η πρακτική δοκιμασία καταγράφεται με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων.
Ειδικότερα, προβλέπεται η χρήση φορητής κάμερας, υψηλής ευκρίνειας, με δυνατότητα λήψης 360 μοιρών, που διαθέτει μικρόφωνο και ειδική αποσπώμενη κάρτα μνήμης, στην οποία αποθηκεύεται όλη η διαδικασία της πρακτικής δοκιμασίας. Η κάμερα εικονίζει ευδιάκριτα ολόκληρη την καμπίνα του οχήματος και τους συμμετέχοντες στη διαδικασία. Το υλικό της εξέτασης αποθηκεύεται στις κάρτες μνήμης (χωρίς να μεταδίδεται απευθείας σε συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες γραμμές της Α.Π.Δ.Π.Χ.), ενώ προβλέπονται ρεαλιστικοί και ταυτόχρονα νόμιμοι χρόνοι διατήρησής του.
ιε. Δημιουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος για την υποστήριξη και διεκπεραίωση όλων των διαδικασιών που σχετίζονται με την χορήγηση, επέκταση, ανανέωση και διαχείριση της άδειας οδήγησης ή του Πιστοποιητικού Επαγγελματικής Ικανότητας (Π.Ε.Ι.).
ιστ. Καταρτίζεται και τηρείται Μητρώο Εξεταστών Πρακτικής Δοκιμασίας Υποψήφιων Οδηγών και Οδηγών για τις ανάγκες των διενεργούμενων πρακτικών δοκιμασιών των υποψήφιων οδηγών και οδηγών από τις Υπηρεσίες Μεταφορών και Επικοινωνιών των Περιφερειών της χώρας, στο οποίο εντάσσονται μετά από αίτησή τους αφενός αυτοδίκαια οι ήδη πιστοποιημένοι από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εν ενεργεία υπάλληλοι – εξεταστές της πρακτικής δοκιμασίας υποψηφίων οδηγών και οδηγών όλων των κατηγοριών άδειας οδήγησης, και αφετέρου μετά από την επιτυχή παρακολούθηση αρχικών επιμορφωτικών προγραμμάτων όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ και ΤΕ. Στο Μητρώο Εξεταστών, επίσης, δύνανται να εγγραφούν και οι υπάλληλοι κατηγορίας ΔΕ, οι οποίοι είναι πιστοποιημένοι από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.) στην ειδικότητα «Εκπαιδευτής Υποψήφιων Οδηγών Αυτοκινήτων και Μοτοσικλετών»,
ιζ.Καταρτίζεται και τηρείται Μητρώο Εποπτών, για τις ανάγκες της εποπτείας και του ελέγχου της τήρησης των προϋποθέσεων διεξαγωγής των θεωρητικών εξετάσεων, της εποπτείας και του ελέγχου της διενέργειας των πρακτικών δοκιμασιών των υποψήφιων οδηγών και οδηγών, καθώς και της αξιολόγησης του έργου των εξεταστών, στο οποίο εγγράφονται το ένστολο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίαςκαθώς και το προσωπικό της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Σε περίπτωση αδυναμίας του ένστολου προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας να καλύψει το ανατιθέμενο σε αυτό εποπτικό έργο, στο Μητρώο Εποπτών δύναται να εγγραφεί το ένστολο προσωπικό άλλων φορέων, στις αρμοδιότητες των οποίων περιλαμβάνεται η εποπτεία εφαρμογής του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ήτοι το ένστολο προσωπικό της Δημοτικής Αστυνομίας και το ένστολο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής.
ιη. Θεωρητική επιμόρφωση των Εξεταστών και των Εποπτών από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και πρακτική επιμόρφωση των Εξεταστών που συμπεριλαμβάνει το χειρισμό του εξοπλισμού του εκπαιδευτικού οχήματος.
ιθ. Αύξηση αποζημίωσης Εξεταστών και πρόβλεψη για αποζημίωση Εποπτών για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις
κ. Σύσταση Επιτροπής Εποπτείας και Ενστάσεων, η οποία απαρτίζεται από έναν υπάλληλο που κατέχει τη θέση Προϊσταμένου Διεύθυνσης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ή Προϊσταμένου Τμήματος της Διεύθυνσης Οδικής Κυκλοφορίας και Ασφάλειας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και ένα μέλος του Μητρώου Εποπτών, συμμετέχει στο έργο της απομακρυσμένης εποπτείας και πρόβλεψη για την αποζημίωσή τους.
κα. Η απομακρυσμένη Εποπτεία συνίσταται στον απομακρυσμένο δειγματοληπτικό έλεγχο ή απομακρυσμένο έλεγχο κατόπιν καταγγελίας ή ένστασης, της πρακτικής δοκιμασίας υποψήφιων οδηγών και οδηγών, στον απομακρυσμένο δειγματοληπτικό έλεγχο ταυτοπροσωπίας των υποψήφιων οδηγών κατά τη θεωρητική εξέταση, στην εξέταση των ενστάσεων των υποψήφιων οδηγών και οδηγών κατά του αποτελέσματος της πρακτικής δοκιμασίας. Η παραπάνω διαδικασία γίνεται με πρόσβαση στο καταγεγραμμένο οπτικοακουστικό υλικό, καθώς και στις ψηφιακές φωτογραφίες της θεωρητικής εξέτασης.
Παράλληλα, και για το σκοπό της διαπίστωσης του αδιάβλητου της διαδικασίας των πρακτικών δοκιμασιών, το καταγεγραμμένο οπτικοακουστικό υλικό χρησιμοποιείται υποχρεωτικά στην περίπτωση διαπίστωσης τέλεσης ατυχήματος, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από τη διενέργεια της πρακτικής εξέτασης.
κβ. Οι υποψήφιοι οδηγοί και οδηγοί έχουν δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση κατά του αποτελέσματος, αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο, συμπληρώνοντας ειδική ηλεκτρονική προτυποποιημένη φόρμα.
κγ. Προβλέπεται σύστημα αξιολόγησης της διαδικασίας πρακτικών εξετάσεων υποψήφιων οδηγών και οδηγών, καθώς και του έργου των εξεταστών, από την αρμόδια οργανική μονάδα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
κδ. Ίδρυση ιδιωτικών Κέντρων Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιμασίας Οδήγησης για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ατόμων με κινητικά προβλήματα (τύπου «ΗΝΙΟΧΟΣ»), τα οποία αναγκάζονταν να μεταβαίνουν απ’ όλη την Ελλάδα στην Αθήνα, μιας και η διεκπεραίωση της διαδικασίας αξιολόγησης γινόταν μόνο από τον ΗΝΙΟΧΟ.
Οι Λοιπές Διατάξεις του Σχεδίου Νόμου
Με το Μέρος Ε’ του παρόντος νόμου ρυθμίζονται επείγοντα ζητήματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Συνοπτικά προβλέπονται τα εξής:
· Καθιερώνεται ενιαίο όριο ηλικίας οδηγών φορτηγών ή λεωφορείων δημοσίας ή ιδιωτικής χρήσης, ήτοι ανώτατη ηλικία 69 έτη, καθώς και ανώτατη ηλικία για τους οδηγούς σχολικών λεωφορείων τα 65 έτη.
· Επιβάλλεται εισφορά 5% επί του συνόλου των ετήσιων ακαθάριστων εισπράξεων που προκύπτουν από την εκάστοτε ισχύουσα απόφαση κομίστρου των αστικών και υπεραστικών ΚΤΕΛ Α.Ε. και ΚΤΕΛ, της Δ.Ε.Α.Σ. ΚΩ και ΡΟΔΑ για την ανανέωση των λεωφορείων και την υλοποίηση έργων υποδομής αστικών και υπεραστικών ΚΤΕΛ και καταργείται η καταβολή της εισφοράς 1% για την ενίσχυση των ασθενέστερων ΚΤΕΛ και ΚΤΕΛ Α.Ε. και την εκπόνηση μελετών και έργων εκσυγχρονισμού των φορέων αυτών, που κατατίθετο, μέχρι την ισχύ του παρόντος, στον ειδικό λογαριασμό που είχε συσταθεί στο Νέο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (πλέον EUROBANK).
· Αντί της Ρυθμιστικής Αρχής Επιβατικών Μεταφορών (Ρ.Α.Ε.Μ.), ορίζονται ως δευτεροβάθμια όργανα εξέτασης καταγγελιών για τα δικαιώματα επιβατών που δεν επιλύθηκαν από τα πρωτοβάθμια όργανα, οι Διευθύνσεις Μεταφορών και Επικοινωνιών των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων ή Περιφερειών της χώρας, ο Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (Ο.Σ.Ε.Θ.) για τις δημόσιες συγκοινωνίες που εκτελούνται εντός των ορίων της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, οι Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού (Π.Υ.Τ.), για τις διεθνείς οδικές τακτικές επιβατικές μεταφορές με χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τρίτες χώρες.
· Τα μεταχειρισμένα Ε.Δ.Χ. αυτοκίνητα ΤΑΞΙ κατηγορίας EURO 5 ή EURO V ή νεότερης τεχνολογίας που τίθενται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία από την ημερομηνία ισχύος της ρύθμισης έως και την 31.12.2021, επιτρέπεται να είναι ηλικίας μεγαλύτερης των πέντε (5) ετών, εφόσον έχει εκδοθεί πιστοποιητικό ταξινόμησης από 01.09.2021 και ύστερα και με την προϋπόθεση ότι κατά την ημερομηνία έκδοσης αυτού, δεν έχει παρέλθει πενταετία από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του οχήματος στο εξωτερικό, μη συμπεριλαμβανομένου του έτους έκδοσης του πιστοποιητικού ταξινόμησης. Η ρύθμιση κρίνεται αναγκαία δεδομένου ότι έχουν εισαχθεί στη χώρα μας οχήματα που προορίζονταν να κυκλοφορήσουν ως Ε.Δ.Χ. οχήματα, πλην όμως, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, δεν κατέστη δυνατόν να τεθούν σε κυκλοφορία, καθώς η αγορά των Ε.Δ.Χ. οχημάτων υπέστη σημαντικές οικονομικές συνέπειες λόγω της πανδημίας και δεν υπήρχε δυνατότητα αντικατάστασης του Ε.Δ.Χ. οχήματος.
· Ρυθμίζονται ενιαία θέματα σχετικά με την παραχώρηση δικαιώματος ιδανικού μεριδίου επί της άδειας κυκλοφορίας Επιβατικού Δημόσιας Χρήσης (Ε.Δ.Χ.) αυτοκινήτου.
· Ρυθμίζονται θέματα σύστασης και λειτουργίας των Πειθαρχικών Συμβουλίων για θέματα Ε.Δ.Χ. αυτοκινήτων.
· Καθορίζονται τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας ως φορείς κατάρτισης και εξέτασης του ελεγκτικού προσωπικού Δημόσιων και ιδιωτικών Κ.Τ.Ε.Ο..
· Επιχειρείται, μέσω της ανάθεσης αρμοδιότητας στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, ο έλεγχος της συμμόρφωσης των Σιδηροδρομικών Επιχειρήσεων και του Διαχειριστή Υποδομής ως προς τις υποχρεώσεις τους προς τα εκπαιδευτικά κέντρα.
· Εξασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας και της απρόσκοπτης λειτουργίας του Ο.Σ.Ε., μέσω της άμεσης καταβολής των σχετικών μηνιαίων κρατικών χρηματοδοτήσεων σε αυτόν με τη θέσπιση του ακατάσχετου των τραπεζικών του λογαριασμών στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, της απαγόρευσης συμψηφισμού των χρηματοδοτήσεων αυτών για οφειλές του Ο.Σ.Ε. προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, ασφαλιστικά ταμεία κλπ.
· Παράταση της ισχύος των κανονιστικών όρων των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας για τους φορείς του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών των οποίων η τρίμηνη παράταση ισχύος έληξε.
· Δυνατότητα του Ο.Α.Σ.Α. να προβαίνει, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων του ν. 4412/2016 (Α΄147), σε ανάθεση συμβάσεων με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση κατά το άρθρο 269 του ν. 4412/2016 με σκοπό την προμήθεια, την εγκατάσταση, τη θέση σε λειτουργία, συντήρηση και υποστήριξη εξοπλισμού για το αυτόματο σύστημα συλλογής κομίστρου προκειμένου να εξυπηρετηθεί η υγειονομικά ασφαλής λειτουργία των γραμμών των μέσων σταθερής τροχιάς.