Ο κορωνοϊός αποτελεί μεγάλο πρόβλημα τόσο για την δημόσια υγεία όσο και για τα δημόσια οικονομικά. Ο Βρετανικός Independent φτάνει στο σημείο να χαρακτηρίσει την πανδημία πρωτίστως ως οικονομικό πρόβλημα!
Σήμερα, έχουμε συνθήκες μιας τέλειας καταιγίδας για την παγκόσμια οικονομία. Γιατί παράλληλά με τις ζημίες που θα προκληθούν στις επιχειρήσεις, έχουμε το κραχ στο χρηματιστήριό όπου δισεκατομμύρια χάθηκαν από τις αγορές, τον πετρελαϊκό πόλεμο Ρωσίας – Σαουδικής Αραβίας, αλλά και μια πιθανή νέα μεταναστευτική κρίση από την Συρία. Φανταστείτε τι μπορεί να συμβεί αν ενταθούν αυτά τα φαινόμενα την ίδια στιγμή. Για αυτό πρέπει να δοθεί αντίστοιχο βάρος και στην οικονομία. Όπως γράφει ο Ομαρ Χασάν, πρώην οικονομικός σύμβουλος του Μπόρις Τζόνσον, «ο ανθρώπινος πόνος μπορεί να έρθει από την αρρώστια και την απώλεια μιας ζωής. Μπορεί, όμως, να έρθει και όταν κάποιος χάνει το σπίτι του ή χρεοκοπεί το μαγαζί που έχτιζε μια ζωή».
Η μονοθεματική ειδησεογραφία των ημερών δημιουργεί πανικό όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και στην οικονομία. Και επειδή η οικονομία είναι ψυχολογία, ο φόβος των επενδυτών και των αγορών για τις επιπτώσεις του ιού – ακόμα και αν είναι υπερβολικός – θα επηρεάσει αρνητικά πολλές επιχειρηματικές αποφάσεις που θα βασιστούν σε δυσοίωνες εκτιμήσεις για τις προοπτικές ανάπτυξης. Και αυτές οι αποφάσεις θα οδηγήσουν εν τέλει σε πραγματική μείωση του ΑΕΠ και των θέσεων εργασίας. Είναι ενδεικτικό της αρνητικής ψυχολογίας πως παρότι η Ευρώπη ανακοίνωσε πακέτο 37 δις, οι αγορές δεν καθησύχασαν. Αυτό οδήγησε ορισμένους αναλυτές να μιλούν για ύφεση το επόμενο έτος.
Προσωπικά πιστεύω πως, όπως και στη περίπτωση του ιού SARS, η οικονομία δείχνει να έχει αντοχές να ανακάμψει αμέσως μετά το τέλος της πανδημίας. Μάλιστα, υπάρχουν προσδοκίες πως με την λήξη του ιού η οικονομία θα ανακάμψει τόσο απότομα όσο έπεσε. Αλλά για να γίνει αντίστοιχη ανάκαμψη η κυβέρνηση πρέπει να δράσει αποφασιστικά και να είναι έτοιμη και με τα σωστά εργαλεία να τονώσει την ζήτηση και να ενισχύσει επιχειρήσεις, εμπόρους, κτλ.
Η πραγματικότητα είναι ότι όσο σημαντικό είναι να καταπολεμήσουμε τον ιό άλλο τόσο σημαντικό είναι να θωρακίσουμε την οικονομία μας από ένα ενδεχόμενο σοκ. Ήδη η βαριά μας βιομηχανία, ο τουρισμός, έχει δεχθεί ισχυρό χτύπημα. Τα νησιά μας, τα Μετέωρα, η βόρεια Ελλάδα καταγράφουν δραματικές μειώσεις εσόδων λόγω της πτώσης του τουρισμού. Ποιος θα βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους; Το Ελληνικό κράτος οφείλει να πάρει δραστικά μέτρα και στον τομέα της οικονομίας για να στηρίξει τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους που δουλεύουν σε αυτές.
Το προλαμβάνειν εστί φιλοσοφείν και εκεί πρέπει να εστιάσουμε τώρα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίση και ως οικονομική κρίση. Και πρέπει να εφαρμόσουμε μια Κευνσιανή πολιτική ανάλογου τύπου του New Deal και του σχεδίου Μάρσαλ. Κάτι που δεν έγινε το 2008 όταν όλοι έβλεπαν την καταιγίδα να έρχεται με αποτέλεσμα να βυθιστεί ο κόσμος ακόμα περισσότερο στο χάος και πολλές οικονομίες να μην έχουν αναρρώσει ακόμα από την κρίση του 2008. Ελπίζω να κινηθούμε γρήγορα.