Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Οξύνειας – Μικρή αναδρομή με αφορμή την κατάρρευση του ιστορικού κτιρίου του Σιδηροδρομικού Σταθμού

Με αφορμή την κατάρρευση του ιστορικού κτιρίου του Σιδηροδρομικού Σταθμού στο 18χλμ. Καλαμπάκας Οξύνειας ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Οξύνειας κάνει μια μικρή αναδρομή στην ενδιαφέρουσα και άγνωστη για το ευρύ κοινό ιστορία.

Η απόπειρα κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμπάκας Κοζάνης αναφέρεται στην περιοχή των Γρεβενών και της Κοζάνης ως το « τρένο της Καλαμπάκας » . Το « τρένο της Καλαμπάκας» είναι ένα από τα δημόσια έργα της περιόδου μεταξύ από το 1923 και τη μικρασιατική καταστροφή μέχρι την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940.

Η περίοδος αυτή ξεκινά με την Ελλάδα να είναι κατεστραμμένη στρατιωτικά μετά την ήττα στη Μικρασιατική καταστροφή και οικονομικά λόγω μακροχρόνιων πολέμων που προηγήθηκαν.

Η σύνθεση του πληθυσμού με τη συνθήκη της Λωζάνης έχει αλλάξει σημαντικά με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Κύριο μέλημα των κυβερνήσεων είναι η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού. Η οικονομία δεν είναι σε καλή κατάσταση. Οι δρόμοι και οι σιδηρόδρομοι ήταν σε κακή κατάσταση και δεν βοηθούσαν στην ανατροπή επικρατούσας τάξης.

Η έλευση των ιδιωτικών τρένων στη χώρα μας και η υποχρεωτική αναβάθμιση των γραμμών του ΟΣΕ θα αλλάξουν ριζικά τον σιδηροδρομικό χάρτη της Ελλάδας. Οι επερχόμενες εξελίξεις αναμένεται να ευνοήσουν ιδιαίτερα της μεταφορές από και προς τη Θεσσαλία καθώς εκτός των άλλων , προβλέπεται η δημιουργία
εμπορευματικού κέντρου στη Λάρισα αλλά και η σύνδεση του τρένου με το λιμάνι του Βόλου.

Με σε αυτό το περιβάλλον αναδύθηκε η σιδηροδρομική γραμμή Καλαμπάκας-Κοζάνης .

Έτσι στις 8 Οκτωβρίου 1925 η κυβέρνηση του Πάγκαλου υπογραφεί σύμβαση με Βέλγικη εταιρεία η οποία θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή δικτύου με την προμήθεια του σχετικού εξοπλισμού.

Απόκομμα από εφημερίδα της εποχής περιγράφει την έναρξη των εργασιών και δίνει τεχνικές πληροφορίες για την εν λόγω σιδηροδρομική γραμμή . « Ο αναλαβών την κατασκευήν της γραμμής Καλαμπάκας – Κοζάνης – Βέροιας , Βελγικός όμιλος ήρξατω προ τετραμήνου των εργασιών του.»

Στην πράξη οι εργασίες κατασκευής της γραμμής οδηγούν τους μηχανικούς σε κάποιες μάλλον δυσάρεστες οικονομικές διαπιστώσεις.

• Η κατασκευή της γραμμής αξιολογείται ως πολυτελή ως προς τα κτίρια των
σταθμών , τις μεγάλες ακτίνες καμπυλότητας και τα δαπανηρά υλικά.
• Δεν έχει εκπονηθεί ένα ενιαίο πλάνο κατασκευής.
• Η χάραξη δεν ήταν η πλέον οικονομική.

Με τη μακρά οικονομική κρίση το κράτος αναγκάζεται να διακόψει τις ετήσιες καταβολές στη Βελγική εταιρεία που με τη σειρά της σταματά τις πληρωμές προς τους εργολάβους το 1932 ( επί Κυβερνήσεως Τσαλδάρη). Είχε υλοποιηθεί το 67% περίπου των εργασιών του τμήματος Καλαμπάκα-Κοζάνη.

Ακολούθησε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και η κατοχή της Ελλάδας τους Ιταλούς και Γερμανούς.

Στη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου τα κομμάτια των γραμμών που είχαν ολοκληρωθεί χρησιμοποιήθηκαν από τους Γερμανούς για τις μετακινήσεις των τρένων για τα Γερμανικά συμφέροντα.

Με το τέλος του πολέμου οι Γερμανοί ξήλωσαν όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο και μέσω του λιμανιού του Βόλου το μετέφεραν στην Γερμανία. Η ζημιά για την Ελλάδα αλλά κυρίως για την Θεσσαλία και τη Δυτική Μακεδονία που θα ήταν οι άμεσα οφειλόμενες από το έργο ήταν τεράστια.

Δυστυχώς τα χρόνια πέρασαν χωρίς καμία σημαντική εξέλιξη στο θέμα. Θα μπορούσε αυτό το εγκαταλελειμμένο κτίριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού στο 18χλμ το οποίο χρησιμοποιήθηκε και σαν Σταθμός Διοίκησης από τον Ηλία Καφαντάρη στη διάρκεια της Μάχης της Μερίτσας, να είχε την ανάλογη συντήρηση και την ανάλογη αίγλη που του αρμόζει.

Αντ’ αυτού το κτίριο καταρρέει χρόνο με το χρόνο μέρα με τη μέρα και εμείς να διασχίζουμε τον δρόμο σαν απλοί θεατές.

Η πρόταση του Συλλόγου είναι να κατεδαφιστεί το κτίριο αυτό ολοσχερώς ώστε να γίνει ανοικοδόμηση έχοντας γνώμονα την παλιά αρχιτεκτονική του κτιρίου.

Ο Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Οξύνειας ευχαριστεί τον κ. Οδυσσέα Τράντο πολιτικό μηχανικό από τα Τρίκαλα ο οποίος μας παραχώρησε πολύτιμες πληροφορίες από την διπλωματική του εργασία και μας λύνει αν όχι όλες κάποιες από τις απορίες μας .Thessalia-economy.gr

Ευχαριστούμε επίσης και τον Δρ. Ευθύμιο Παπαχρήστο για την όμορφη φωτογραφία του κτιρίου του ΟΣΕ.

Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Οξύνειας “Η Μερίτσα”