«Ευρώπη και Δημοκρατία» – Άρθρο του Μικέλη Χατζηγάκη

Με την συνθήκη της Γιάλτας, 1945, η Ελλάδα είχε την τύχη να ενταχθεί στο φιλελεύθερο δημοκρατικό μπλοκ του κόσμου.

Με την συνθήκη της Γιάλτας, 1945, η Ελλάδα είχε την τύχη να ενταχθεί στο φιλελεύθερο δημοκρατικό μπλοκ του κόσμου. 

Οι γενιές αμέσως μετά τον πόλεμο ήταν ευγνωμονούσες για αυτή την εξέλιξη και γι ‘αυτό υπερασπίζονταν με πάθος τα φιλελεύθερα δημοκρατικά ιδανικά.

Όμως, καθώς περνούσαν τα χρόνια η ιστορική μνήμη ατονούσε και οι επόμενες γενιές θεωρούσαν δεδομένη την Δημοκρατία. Μεγαλώνοντας την δεκαετία του 1990 και του 2000 θυμάμαι την διαφορά των αντιδράσεων μεταξύ των παππούδων μου και συμμαθητών ή συνεργατών μου όταν τα ΜΜΕ έφερναν στο φως κάποια καταπάτηση δημοκρατικών δικαιωμάτων είτε στην χώρα μας είτε στην Ευρώπη. Στους πρώτους διαπίστωνες την έντονη ανησυχία ακόμα και από την έκφραση των ματιών τους ή τον τόνο της φωνής τους. Οι δεύτεροι με το ζόρι διάβαζαν την πρώτη παράγραφο του δημοσιεύματος.

Σήμερα πολλοί νεαροί Ευρωπαίοι είναι σχεδόν αδιάφοροι ή και ακόμα αντίθετοι με την έννοια της δημοκρατίας. Σε δημοσκόπηση του Γερμανικού Ινστιτούτου TUI (Μάιος, 2017) μόνο οι μισοί νέοι Ευρωπαίοι (52%) θεωρούν την δημοκρατία ως το καλύτερο πολίτευμα(!). Παράλληλα, είναι άκρως ανησυχητικό πως ακόμα και χώρες ταγοί της δημοκρατίας στην Ευρώπη κάνουν τα στραβά μάτια όταν η Ουγγρική ή Πολωνική κυβέρνηση καταπατάει βασικά δημοκρατικά δικαιώματα όπως π.χ. η ελευθερία του τύπου.

Συγκεκριμένα, διαβάζω άρθρα επι άρθρων τα τελευταία χρόνια για τις κατά συρροή παραβιάσεις των δημοκρατικών κεκτημένων από τον Βίκτορ Όρμπαν, τον Ούγγρο πρωθυπουργό. Ο κύριος Όρμπαν διώκει δημοσιογράφους και εφημερίδες που δεν είναι της αρεσκείας του, ενδυναμώνει τους ολιγάρχες που τον στηρίζουν σε βάρος υγειών επιχειρήσεων, τροποποιεί το εκλογικό σύστημα για να κερδίζει αυξημένες πλειοψηφίες (με κάτω από το 50% της λαϊκής ψήφου ελέγχει σχεδόν το 70% του κοινοβουλίου), προσπαθεί να κλείσει το Ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο στην Βουδαπέστη και βάζει την αστυνομία να ξυλοκοπάει του πρόσφυγες γιατί πιστεύει πως απειλούν την Χριστιανική ταυτότητα των Ούγγρων.

Η Ούγγρος Πρωθυπουργός αρχίζει να μοιάζει επικίνδυνα με την αυταρχική Τουρκία του Ερντογάν. O Βίκτορ Όρμπαν (και ο κάθε ο Όρμπαν) είναι ένα τεστ για την δημοκρατία στην Ευρώπη. Και, δυστυχώς, η Ευρώπη δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα πέραν αυστηρών παρατηρήσεων και πολιτικών δηλώσεων. Η Ουγγαρία συνεχίζει να λαμβάνει μεγάλα ποσά ευρωπαϊκών κονδυλιών (6 δις ετησίως) και να ενισχύει τον απολυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης της. Το ίδιο κάνει και η Πολωνία, η οποία προχωράει σε θέσπιση αντιδημοκρατικών μέτρων. Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίσει σε αυτό το μοτίβο θα ακολουθήσουν και άλλοι.

Όπως θα μας πουν οι παππούδες μας και θα διαβάσουμε στην ιστορία του 20ου αιώνα, κανένας δικτάτορας δεν πτοήθηκε από λόγια. Η δημοκρατία διαβρώθηκε σταδιακά. Αλλά κερδήθηκε με πολύ αίμα. Αν η Ευρώπη δεν έχει το σθένος να αντισταθεί σε κάθε είδους Όρμπαν, που μάλιστα βρίσκονται εντός των τειχών της, τότε δεν έχει κανένα μέλλον.

*Ο Μικέλης Χατζηγάκης είναι οικονομολόγος (LSE, Tufts). Σήμερα είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στην Σχολή Κέννεντυ του Χάρβαρντ.