Μικέλης Χατζηγάκης: Η στροφή της Τουρκίας, ευκαιρία για την Ελλάδα
Πριν δύο εβδομάδες ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αποκάλεσε τους Ολλανδούς απομεινάρια των Ναζί και την προηγούμενη Δευτέρα ανέστειλε τις διμερείς επαφές με την Ολλανδία.
Πριν δύο εβδομάδες ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αποκάλεσε τους Ολλανδούς απομεινάρια των Ναζί και την προηγούμενη Δευτέρα ανέστειλε τις διμερείς επαφές με την Ολλανδία.
Πριν δύο εβδομάδες ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αποκάλεσε τους Ολλανδούς απομεινάρια των Ναζί και την προηγούμενη Δευτέρα ανέστειλε τις διμερείς επαφές με την Ολλανδία.
Λίγο παλαιότερα, Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν κατηγορήσει ευθέως τις ΗΠΑ ότι βοήθησε στο στρατιωτικό πραξικόπημα κατά του Ερντογάν, ότι οι Αμερικανοί κρύβονται πίσω από την δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και ότι η τρομοκρατική επίθεση σε νυχτερινό κέντρο στην Κωνσταντινούπολη είναι έργο των Αμερικανών.
Όπως έγραψε ένας Τούρκος βουλευτής στο Twitter: «Η (τρομοκρατική) επίθεση είναι έργο της CIA.» Επίσης, στις αρχές του Ιανουαρίου ο Μπινάλι Γιλντιρίμ, πρωθυπουργός της Τουρκίας, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι παρέχουν όπλα στους Κούρδους αντάρτες (σσ: εχθρούς της Τουρκίας) στην Συρία για να πολεμήσουν το ISIS.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει κάνει σαφή αντιδυτική στροφή με ότι αυτό συνεπάγεται για το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή μας. Και φαίνεται πως αυτή η στροφή είναι περισσότερο συνειδητή πολιτική επιλογή και λιγότερο καιροσκοπική πράξη ενόψει δημοψηφίσματος. Ίσως, στο μόνο κομμάτι που αμφιταλαντεύεται ο Ερντογάν είναι η σχέσεις της Τουρκίας με την «Αμερική του Τράμπ» – προσπαθώντας έτσι να την διαφοροποιήσει από την «Αμερική του Ομπάμα» με τον οποίο δεν είχε και τις καλύτερες σχέσεις.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι Αμερικανοί έχουν συγκεκριμένα συμφέροντα και στοχεύσεις στην περιοχή. Ο Τραμπ θα θελήσει να βάλει την δική του σφραγίδα στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, και αυτό πιθανώς να επηρεάσει τις προτεραιότητες και την τακτική που θα ακολουθήσει. Ωστόσο, τα γεωστρατηγικά και γεωοικονομικά συμφέροντα της Αμερικής στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης δύσκολα θα αλλάξουν – φαίνεται όμως ότι μπορεί να αλλάξει το σχήμα επίτευξης αυτών στο οποίο καίριο ρόλο έχει η Τουρκία. Η απομάκρυνση της Τουρκίας από την δυτικές αξίες και η στροφή του Ερντογάν στον ισλαμισμό και τον αυταρχισμό θα έχει μέσο-μακροπρόθεσμες συνέπειες που θα κλονίσουν σοβαρά την εμπιστοσύνη του δυτικού κόσμου απέναντι στην Τουρκία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει μια εξαιρετική ευκαιρία να εκμεταλλευτεί την ενδεχόμενη αλλαγή στάσης της γείτονος. Η συμμαχία της με παίκτες κλειδιά της ευρύτερης περιοχής όπως το Ισραήλ (παραδοσιακός σύμμαχος των Τούρκων παλαιότερα) μπορεί να αλλάξει ριζικά τους αμυντικούς και οικονομικούς συσχετισμούς στην περιοχή. Ένας πρώην αξιωματούχος του Ισραηλινού στρατού μου είπε χαρακτηριστικά ότι η αυξανόμενη επιθετικότητα και ο αντισημιτισμός του Ερντογάν φοβίζουν το Ισραήλ γιατί αποτελούν κίνδυνο για την ειρήνη και την σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής. Σήμερα, συνεπώς, η Ελλάδα έχει μια μοναδική δυνατότητα να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, αξιοποιώντας ιδιαίτερα την σύγκλιση των ενεργειακών, γεωστρατηγικών και γεωπολιτικών συμφερόντων της με την ΕΕ, ΗΠΑ και Ισραήλ.
Η κυβέρνηση οφείλει να μελετήσει πολύ προσεκτικά τις κινήσεις της στην σκακιέρα και να αναπτύξει ένα σαφές και λεπτομερές σχέδιο για το πως θα κινηθεί το επόμενο διάστημα.
*Ο Μικέλης Χατζηγάκης είναι οικονομολόγος – πολιτικός επιστήμων (LSE, Tufts). Σήμερα είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στην Σχολή Κέννετυ του Χάρβαρντ.