Σπήλαιο της Θεόπετρας – Εντάσσεται στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας με προϋπολογισμό 2 εκατ. ευρώ
Ανοίγει ξανά το Σπήλαιο της Θεόπετρας, ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους και το πρώτο ανασκαφικό σπήλαιο της Θεσσαλίας, με ευρήματα που αρχίζουν στη μέση της παλαιολιθικής εποχής και διαρκούν μέχρι το τέλος της νεολιθικής περιόδου, χωρίς χρονικά κενά.
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός έδωσε την έγκριση για την ένταξη στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014-2020 του έργου «Βελτίωση επισκεψιμότητας Σπηλαίου Θεόπετρας» με προϋπολογισμό 2.018.285 ευρώ. Δικαιούχοι του έργου είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η Περιφέρεια Θεσσαλίας. Φορέας Λειτουργίας και Συντήρησης του είναι η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας.
«Σε συνεργασία με την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, τον αντιπεριφερειάρχη Τρικάλων Χρήστο Μιχαλάκη, τους περιφερειακούς συμβούλους και τις υπηρεσίες μας προχωράμε σε έργα για την επαναλειτουργία με όρους απόλυτης ασφάλειας του σπηλαίου της Θεόπετρας» τονίζει ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός. «Πρόκειται για έναν μοναδικό αρχαίο μνημείο, που σε συνδυασμό με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Τεκμηρίωσης Σπηλαίου Θεόπετρας που χρηματοδότησε η Περιφέρεια και λειτουργεί σε κοντινή απόσταση, προσφέρει μια ολοκληρωμένη τουριστική εμπειρία στον επισκέπτη. Το σπήλαιο της Θεόπετρας είναι αρκετά πιθανό να είναι το μοναδικό το οποίο περιέχει, μέσα σε ένα ενιαίο χώρο, στοιχεία δύο πολύ σημαντικών πολιτιστικών μεταβάσεων: την αντικατάσταση του Νεάντερταλ από τον σύγχρονο άνθρωπο, αλλά και τη μετάβαση από τον άνθρωπο-τροφοσυλλέκτη στον άνθρωπο-γεωργό, την ίδια την εξέλιξη από τον παλαιολιθικό στον νεολιθικό τρόπο ζωής, στο τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων. Η θέση του σπηλαίου, δίπλα στην πόλη της Καλαμπάκας και ακριβώς απέναντι από τους βράχους των Μετεώρων αποτελεί ακόμη ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την αναβάθμιση του πολιτιστικού χάρτη της περιοχής, την ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος και την αύξηση της επισκεψιμότητας. Tα μνημεία οφείλουμε να τα αποδώσουμε στις τοπικές κοινωνίες. Πρέπει να εντάσσονται στην καθημερινότητα του πολίτη γιατί μόνο έτσι προστατεύονται. Ο πολιτισμός είναι βαθιά αναπτυξιακό εργαλείο και οικονομικό μέγεθος που συμβάλλει καθοριστικά στην βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην καθημερινότητα του πολίτη» προσθέτει ο Περιφερειάρχης.
Το έργο εντάσσεται στην Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ) της διαδρομής Πολιτισμού – Τουρισμού που περιλαμβάνεται στο εγκεκριμένο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας 2014 – 2020. Η διαδρομή καλύπτει σημαντικά, αναγνωρισμένα μνημεία της Θεσσαλίας και εκτείνεται χωρικά από την περιοχή της Δυτικής Θεσσαλίας (Τρίκαλα – Μετέωρα) ως την Ανατολική (Μαγνησία).
Το σπήλαιο
Το σπήλαιο της Θεόπετρας βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα έξω από την Καλαμπάκα και αποτελεί σημαντικό αρχαίο μνημείο, αφού διασώζει συνεχείς ανθρωπογενείς επιχώσεις που ξεκινούν από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (περίπου πριν 130.000 χρόνια) και φθάνουν μέχρι το τέλος της Νεολιθικής Εποχής (3.000 π.Χ.). Στο σπήλαιο βρέθηκαν πυκνά αρχαιολογικά κατάλοιπα των εν λόγω περιόδων που δίνουν πολύτιμα στοιχεία γι’ αυτές. Μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας υλοποιήθηκαν έργα ανάπλασης και ανάδειξης του χώρου με την κατασκευή διαδρόμου επισκεπτών σε υψηλότερη στάθμη από τις ανεσκαμμένες επιχώσεις.
Το σπήλαιο από το 2010 είναι επισκέψιμο για το κοινό και σταδιακά εξελίσσεται σε σημαντικό αξιοθέατο της ευρύτερης περιοχής. Δυστυχώς, τον Ιούνιο του 2016, σημειώθηκαν βραχοπτώσεις μπροστά από την είσοδο του σπηλαίου, εξαιτίας των οποίων ανεστάλη η λειτουργία του.
Οι παρεμβάσεις
Το έργο «Βελτίωση επισκεψιμότητας Σπηλαίου Θεόπετρας» αποτελείται από 2 υποέργα: το πρώτο με τίτλο «Εργασίες προστασίας και ανάδειξης του σπηλαίου Θεόπετρας» έχει δικαιούχο την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας και το δεύτερο με τίτλο «Στερέωση βραχωδών πρανών στο Σπήλαιο Θεόπετρας» έχει δικαιούχο την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
«Εργασίες προστασίας και ανάδειξης του σπηλαίου Θεόπετρας»:
– Εκπόνηση μελέτης για την προστασία των ανασκαφικών τομών από τη σταγονορροή και άλλους παράγοντες διάβρωσης.
– Εφαρμογή μέτρων για την προστασία των ανασκαφικών τομών στο εσωτερικό του σπηλαίου. Στεγανοποίηση διαδρόμου επισκεπτών και τοποθέτηση ιδιοκατασκευών σε επιλεγμένα σημεία για την αποστράγγιση των υδάτων, όπως αυτές θα προσδιοριστούν από τη μελέτη.
– Αρχαιολογικός καθαρισμός των παρειών των τομών που έχουν καταρρεύσει ή κρίνονται επισφαλείς. Τοποθέτηση πλεγμάτων συγκράτησης των χαλαρών επιχώσεων σε συγκεκριμένα σημεία των ανασκαφικών τομών.
– Εκπόνηση Η/Μ μελέτης για τη βελτίωση του ηλεκτροφωτισμού του σπηλαίου.
– Εργασίες βελτίωσης του ηλεκτροφωτισμού του σπηλαίου.
– Εκπόνηση μελέτης για την απομάκρυνση της επιλιθικής χλωρίδας από το μητρικό βράχο του σπηλαίου και τις ανασκαφικές τομές.
– Εφαρμογή των μέτρων καθαρισμού της επιλιθικής χλωρίδας.
– Αναβάθμιση διαδρομής επίσκεψης (βελτίωση κιγκλιδωμάτων διαδρόμου, στομίου σπηλαίου).
– Βελτίωση αναβατορίων ΑμΕΑ
-Εργασίες ευπρεπισμού του σπηλαίου (βελτίωση ενημερωτικών πινακίδων με πρόβλεψη και για ΑμεΑ, αντικατάσταση ξύλινων κλιμάκων από το εσωτερικό των τομών).
– Παραγωγή έντυπου ενημερωτικού υλικού (και σε γραφή Braille)
«Στερέωση βραχωδών πρανών στο Σπήλαιο Θεόπετρας»:
– Εργασίες αντιστήριξης βραχόμαζας
– Καθαιρέσεις επικρεμάμενων βραχωδών τεμάχων
– Αγκυρώσεις μεμονωμένων τεμάχων στα εξωτερικά πρανή πρόσβασης και παρειών του σπηλαίου
– Τοποθέτηση φραχτών ανάσχεσης βραχοπτώσεων
– Τοποθέτηση αγκυρωμένου πλέγματος επένδυσης του βραχωδών πρανών