Τέρμα στους αιώνιους φοιτητές…

Ξαναμπαίνει σε τροχιά και προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους η εκκαθάριση των φοιτητικών μητρώων από τους «αιώνιους». Τα Τμήματα καλούνται να ορίσουν τα προαπαιτούμενα μαθήματα, ενώ οι γραμματείες αναλαμβάνουν να καταρτίζουν κάθε Σεπτέμβριο «κατάλογο διαγραφέντων φοιτητών». Τρία υψηλής διαβάθμισης κείμενα που αντιστοιχούν σε ισάριθμα βήματα για την ολοκλήρωση των θεσμικών παρεμβάσεων στην ανώτατη εκπαίδευση διένειμε χθες στη σύνοδο των προέδρων ΤΕΙ και αύριο θα διανείμει στη σύνοδο των πρυτάνεων ο υπουργός Παιδείας, κ. Ευρ. Στυλιανίδης: ▪ Ο πρότυπος εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας των ανώτατων ιδρυμάτων αποτελεί το μοντέλο για να οργανώσουν πανεπιστήμια και ΤΕΙ τα του οίκου τους. Για πρώτη φορά θεσπίζεται Κώδικας Δεοντολογίας, με τον οποίο αλληλοδεσμεύονται όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας για την τήρηση κοινών κανόνων συμπεριφοράς. Ορίζονται υποχρεώσεις και καθήκοντα για όλους και περιγράφονται αναλυτικά οι αντίστοιχες πειθαρχικές διαδικασίες για κάθε κατηγορία του ανθρώπινου δυναμικού των ιδρυμάτων. ▪ Το νομοσχέδιο για την οργάνωση των μεταπτυχιακών σπουδών φρενάρει την ανεξέλεγκτη ίδρυση προγραμμάτων «μάστερ», προϋποθέτει μελέτες βιωσιμότητας και σκοπιμότητας, παραπέμπει σε πηγές χρηματοδότησης, μεταξύ των οποίων και τα δίδακτρα, καθιερώνει την τακτική αξιολόγηση όλων των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, κυρίως όμως παρεμβαίνει στο χώρο των διδακτορικών σπουδών. Το νομοσχέδιο έχει παρουσιάσει με αναλυτικά δημοσιεύματά του ο ΕΤ. ▪ Η μεθοδολογία για τη σύνταξη τετραετών αναπτυξιακών προγραμμάτων από τα ιδρύματα καθιερώνει νέο σύστημα χρηματοδότησης, το οποίο θα οδηγήσει σε ανακατανομή της κρατικής επιχορήγησης. Το νέο σύστημα χρηματοδότησης των ιδρυμάτων που υιοθετεί το υπουργείο Παιδείας ορίζει «ενιαία, συγκρίσιμα κριτήρια για την καλύτερη κατανομή της δημόσιας επιχορήγησης» τα εξής τέσσερα: αριθμός ενεργών φοιτητών, επιστημονικό αντικείμενο του Τμήματος, αριθμός διδασκόντων και λοιπό προσωπικό και πολυεδρικότητα του Τμήματος. Τα τρία βήματα του υπουργού Παιδείας αναμένεται ότι θα δώσουν το σύνθημα για την έναρξη νέου γύρου αντιπαραθέσεων στην ανώτατη εκπαίδευση. Οι πρυτάνεις θα δηλώσουν σε απόγνωση λόγω του σκληρού αντάρτικου που έχουν εξαπολύσει δυναμικές φοιτητικές ομάδες και θα ζητήσουν να ψαλιδιστεί η φοιτητική ψήφος στις πρυτανικές εκλογές. Τέρμα στους αιώνιους φοιτητές Σε γενική εκκαθάριση των μητρώων τους από τους αιώνιους φοιτητές μέχρι το τέλος της τρέχουσας χρονιάς υποχρεούνται τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας (πανεπιστήμια και ΤΕΙ) από τον πρότυπο εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας τους. «Με δημόσια πρόσκληση, ατομική ειδοποίηση ή με κάθε άλλο πρόσφορο τρόπο», τα ιδρύματα θα ορίσουν προθεσμίες για την υποβολή δηλώσεων από τους φοιτητές που επιθυμούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Ο νόμος τούς δίνει περιθώριο πέντε ετών για να πάρουν πτυχίο. Για τους ενεργούς φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί τον ανώτατο χρόνο σπουδών η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει. Οι ενεργοί φοιτητές έχουν στη διάθεσή τους πέντε χρόνια επιπλέον της ελάχιστης διάρκειας φοίτησης. Μετά τα Τμήματα θα μετρούν εξάμηνα και θα «κόβουν κεφάλια». Κάθε Σεπτέμβριο οι γραμματείες υποχρεούνται να καταρτίζουν λίστα διαγραφέντων, στους οποίους θα χορηγείται μία βεβαίωση για τα μαθήματα που εξετάστηκαν επιτυχώς «με ρητή μνεία ότι δεν κατέστησαν πτυχιούχοι». Υπενθυμίζεται ότι το χρονικό όριο που καθιέρωσε στις σπουδές ο νέος νόμος-πλαίσιο αντιστοιχεί στο διπλάσιο της ελάχιστης διάρκειας φοίτησης (π.χ. για τα 4ετή Τμήματα είναι 8 χρόνια, για τα Πολυτεχνεία και τις Γεωπονικές 10, για τις Ιατρικές 12). Η γενική συνέλευση κάθε Τμήματος οφείλει να ορίσει -έπειτα από σχετική εισήγηση των οικείων τομέων- τα προαπαιτούμενα μαθήματα του προγράμματος σπουδών. Προαπαιτούμενα είναι «τα υποχρεωτικά μαθήματα κατωτέρων εξαμήνων, η γνώση των οποίων είναι επιστημονικά απαραίτητη για την παρακολούθηση και επιτυχή εξέταση υποχρεωτικών μαθημάτων ανωτέρων εξαμήνων». Ο νόμος δίνει στο φοιτητή δύο ευκαιρίες για να «ξεκολλήσει» από προαπαιτούμενο. Εάν αποτύχει σε δύο συνεχόμενες εξετάσεις, μπορεί να ζητήσει παραπομπή σε τριμελή εξεταστική επιτροπή. Εάν κι εδώ αποτύχει, μπορεί να συνεχίσει να συμμετέχει στις τμηματικές εξετάσεις μόνο των μαθημάτων που δεν συνδέονται με το «κολλημένο» προαπαιτούμενο. Στο μεταξύ, ο χρόνος της ανώτατης διάρκειας φοίτησης θα τρέχει σε βάρος του. Κάθε μάθημα, πτυχιακή άσκηση ή διπλωματική εργασία θα προσδιοριστεί με πιστωτικές μονάδες από τις γενικές συνελεύσεις των Τμημάτων. Οι πιστωτικές ομάδες αντιπροσωπεύουν το φόρτο εργασίας που απαιτείται για την επιτυχή ολοκλήρωση κάθε μέρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αποτελούν τα «ταξιδιωτικά έγγραφα» των φοιτητών για να διακινούνται με αναγνωρίσιμους τίτλους στον ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης. Αποκλείεται κάθε δυνατότητα έκπτωσης του χρόνου διδασκαλίας κάτω από το όριο των 13 εβδομάδων ανά ακαδημαϊκό εξάμηνο. Δεν προβλέπεται ελαστικό εξάμηνο για τις διδακτικές απώλειες λόγω των καταλήψεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η υποχρέωση των Τμημάτων να προγραμματίζουν τις εξετάσεις του επόμενου έτους (συνολική διάρκεια και ημερομηνία εξέτασης κάθε μαθήματος) το αργότερο δύο μήνες πριν από τη λήξη του προηγούμενου ακαδημαϊκού έτους. Οι διδάσκοντες είναι υποχρεωμένοι να φυλάσσουν τα γραπτά για δώδεκα μήνες. Σε περιπτώσεις μετεγγραφών και κατατάξεων, τα τμήματα υποδοχής οφείλουν να αναγνωρίζουν στο φοιτητή τα μαθήματα που είχε περάσει στο τμήμα προέλευσης, «εφόσον ανήκουν στο ίδιο ή παρόμοιο γνωστικό αντικείμενο». Οι πειθαρχικές κυρώσεις για τους πανεπιστημιακούς Οι καθηγητές οφείλουν να παρέχουν αυτοδύναμο διδακτικό – ερευνητικό και διοικητικό έργο, να δέχονται τους φοιτητές τακτικά και να συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία των ιδρυμάτων. «Καμία διάταξη νόμου ή εσωτερικού κανονισμού δεν επιτρέπεται να εφαρμόζεται κατά τρόπο που να στερεί μέλος ΔΕΠ από την απόλαυση των ακαδημαϊκών του ελευθεριών ή να επιφέρει το διαρκή αποκλεισμό του από τα όργανα λήψης αποφάσεων». Ο πρότυπος εσωτερικός κανονισμός δεν προχωρεί σε αναλυτικότερη περιγραφή δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πανεπιστημιακών. Αφιερώνει όμως 5 σελίδες από τις 35 για την περιγραφή της πειθαρχικής διαδικασίας που καλούνται να ενσωματώσουν στους κανονισμούς τους τα ιδρύματα. Για το πειθαρχικό των φοιτητών ο κανονισμός είναι ιδιαιτέρως λιγόλογος και προσεκτικός. Ως πειθαρχικό παράπτωμα για τους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές και τους υποψήφιους διδάκτορες ορίζεται η παραβίαση εκ μέρους τους της κείμενης νομοθεσίας. Ο πρόεδρος του τμήματος μπορεί να επιβάλει στο φοιτητή μόνο την ποινή της επίπληξης. «Κάθε άλλη προβλεπόμενη από το νόμο ποινή επιβάλλεται από το Πειθαρχικό Συμβούλιο». Για τα μέλη ΔΕΠ η πειθαρχική δίωξη ασκείται είτε από τον πρύτανη είτε από τον υπουργό Παιδείας. Μετά την άσκηση πειθαρχικής δίωξης ο υπουργός με γνώμη της συγκλήτου (ή αντίστοιχου οργάνου) μπορεί να επιβάλει στον παραπεμπόμενο αποχή από τα καθήκοντά του μέχρι την έκδοση απόφασης. Επίπληξη και πρόστιμο μπορούν να επιβάλουν ο πρύτανης και ο υπουργός αλλά τις ποινές της προσωρινής και οριστικής απόλυσης μόνο το Πειθαρχικό Συμβούλιο. Οι τιμωρούμενοι με προσωρινή παύση παίρνουν τις μισές αποδοχές τους. «Η πειθαρχική ποινή της οριστικής παύσης επιβάλλεται σε ιδιαιτέρως σοβαρές περιπτώσεις παραπτωμάτων, τα οποία λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών υπό τις οποίες διαπράττονται και του διαπιστωμένου βαθμού υπαιτιότητας του διωκόμενου μαρτυρούν έλλειψη συνείδησης των βασικών του υποχρεώσεων ως μέλους ΔΕΠ ή εκθέτουν σοβαρώς το γόητρο των ακαδημαϊκών δασκάλων». Οι ρυθμίσεις που προβλέπει ο πρότυπος εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας των ανώτατων ιδρυμάτων παρουσιάζουν άμεσο ενδιαφέρον τόσο για τους εντός των τειχών όσο και για τους δεκάδες χιλιάδες που έχουν χρόνια να πατήσουν στη σχολή τους αλλά δεν θέλουν να χάσουν την τελευταία ευκαιρία να πάρουν το πτυχίο τους. Ριζικά αλλάζει επίσης ο τρόπος με τον οποίο οι νεότεροι φοιτητές μπορούν να πάρουν πτυχίο. Για όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας ορίζονται κοινοί κανόνες δεοντολογίας και εξειδικεύονται ρυθμίσεις πειθαρχικού χαρακτήρα.