ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

Η οστεοπόρωση είναι ένα μεταβολικό νόσημα, που εξαρτάται άμεσα από την ηλικία, και σήμερα, επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο των κόσμο.
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από ελάττωση της οστικής μάζας και κατάργηση της αρχιτεκτονικής του οστού με αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα για κάταγμα.

Η οστεοπόρωση είναι ένα μεταβολικό νόσημα, που εξαρτάται άμεσα από την ηλικία, και σήμερα, επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο των κόσμο.
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από ελάττωση της οστικής μάζας και κατάργηση της αρχιτεκτονικής του οστού με αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα για κάταγμα.

  

Τι είναι κορυφαία οστική μάζα;
Κορυφαία οστική μάζα ονομάζουμε τη μέγιστη κατά τη διάρκεια της ζωής αποκτώμενη οστική μάζα.
Η ηλικία που επιτυγχάνεται η κορυφαία οστική μάζα διαφέρει ανάλογα με τη σκελετική θέση και τον τρόπο της μέτρησης.
Οι παράγοντες που ρυθμίζουν την κορυφαία οστική μάζα είναι: γενετικοί, διατροφικοί, μηχανικοί και ορμονικοί.

Παράγοντες και αίτια
Πολλοί είναι οι παράγοντες που επιδρούν στην εμφάνιση της οστεοπόρωσης, όπως:

• αναίτια κατάγματα
• ιστορικό κατάγματος του ισχίου της μητέρας
• ηλικία > 65 ετών
• πρώιμη εμμηνόπαυση
• παρατεταμένη αμηνόρροια
• χορήγηση κορτιζόνης (χρόνια)

νόσοι που προδιαθέτουν για οστεοπόρωση κ.α.   αλλά ο ποιο σημαντικός είναι η αυξημένη απώλεια της οστικής μάζας με την πρόοδο της ηλικίας. Αυτή η απώλεια στις γυναίκες αρχίζει νωρίτερα, κατά την εμμηνόπαυση.

Η μεγαλύτερη επίπτωση της οστεοπόρωσης στις γυναίκες έναντι των ανδρών οφείλετε στο ότι οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο περισσότερο από τους άνδρες, κατά τη διάρκεια της ζωής τους υφίστανται μεγαλύτερη οστική απώλεια λόγω της εμμηνόπαυσης, αλλά και εξαρχής (κατασκευαστικά) παρουσιάζουν χαμηλότερη αντοχή των σπονδύλων τους λόγω μικρότερου μεγέθους από τους άνδρες. Ο κίνδυνος κατάγματος σε φυσιολογικές γυναίκες είναι 4 φορές μεγαλύτερος έναντι των ανδρών. Η διαφορά αυτή αυξάνετε σημαντικά όταν αφορά οστεοπορωτικές  γυναίκες.  

Μερικά από τα προδιαθεσιακά αίτια είναι:

– πρώιμη εμμηνόπαυση(προ των 40 ετών) στις γυναίκες.

– αφαίρεση ωοθηκών

– λεπτή σωματική κατασκευή

– μεγάλη ηλικία

– χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

– ακινησία ή αποφυγή σωματικής άσκησης

– μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου με την τροφή

– κάπνισμα ή αλκοολισμός

– υπερβολική κατανάλωση καφέ

– προηγηθέντα κατάγματα

 Διαγνωστικός έλεγχος ασθενούς με οστεοπόρωση Ο έλεγχος περιλαμβάνει πλήρες ιστορικό και φυσική εξέταση, καθώς επίσης και εργαστηριακές εξετάσεις.

Οι εξετάσεις έχουν μια ορισμένη σειρά που πρέπει να γίνουν:

Πρώτα πρέπει να γίνει ο ακτινολογικός έλεγχος, κατόπιν η μέτρηση της οστικής μάζας, και στη συνέχεια θα ζητηθούν οι οστικοί βιοχημικοί δείκτες.

Η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων δέκα ετών έχει καταστήσει δυνατή τη διάγνωση της οστεοπόρωσης πριν συμβεί το κάταγμα. Πράγματι, η απώλεια της οστικής μάζας μπορεί να ανιχνευθεί όταν είναι ακόμα μικρή οπότε, η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να ανατρέψει την περαιτέρω οστική απώλεια και να ελαττώσει τον κίνδυνο ενός μελλοντικού κατάγματος, έτσι προσφέρεται σε όλο και περισσότερες γυναίκες  η δυνατότητα- μετά από προσεκτική εκτίμηση και κατάλληλη αντιμετώπιση  – να βοηθηθούν πράγματι, σημαντικά.

Τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης.

Η οστεοπόρωση εξελίσσεται σιωπηλά. Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται παρά μόνο όταν το ποσοστό απώλειας υπερβεί το 30% της οστικής μάζας.
Η πρώτη κλινική ένδειξη της νόσου είναι συνήθως ένα κάταγμα ενός σπονδυλικού σώματος, του κάτω άκρου της κερκίδας ή του άνω άκρου του μηριαίου οστού.
Ο πόνος ο οποίος είναι το κύριο σύμπτωμα είναι οξύς ή χρόνιος, αναλόγως του είδους του κατάγματος.
Επίσης , η οστεοπόρωση  χαρακτηρίζεται από την προοδευτική κύφωση (καμπούρα) και την απώλεια του ύψους.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Το είδος της πρόληψης αποφασίζετε ανάλογα με το στάδιο της φυσικής ιστορίας της πάθησης κατά του οποίου πραγματοποιείται η παρέμβαση. 

Η πρωτοβάθμια πρόληψη απευθύνετε σε άτομα που δεν παρουσιάζουν ενδείξεις πάθησης.
Η δευτεροβάθμια πρόληψη απευθύνετε στα άτομα των οποίων η πάθηση είναι δυνητικά αναστρέψιμη.
Η τριτοβάθμια πρόληψη απευθύνετε στα άτομα που έχουν την πάθηση.

Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις       

Πολλές μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις μπορούν να μειώσουν το κίνδυνο κατάγματος αυξάνοντας την κορυφαία οστική μάζα, όπως:

Με σωματική άσκηση και με αποφυγή καταχρήσεων καφέ, καπνού,  οινοπνεύματος και με τους διατροφικούς παράγοντες. 

Διατροφικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κορυφαία οστική μάζα, την απώλεια του οστού με την ηλικία και τη μυική δύναμη είναι το ασβέστιο, η βιταμίνη D, οι πρωτεΐνες  και μια σειρά από άλλα διατροφικά στοιχεία, που παίζουν μεγάλο ρόλο στην παθογένεια και στις συνέπειες του κατάγματος του ισχίου στους ηλικιωμένους.
Ημερήσιες δόσεις ασβεστίου για ηλικίες από 30 ετών και άνω είναι 1200mg/24h  π.χ  ένα ποτήρι γάλα εχει 205mg, ένα κοματι τυρί 20g έχει 150-285mg.

Περιεκτικότητα τροφών σε ασβέστιο είναι:
Γάλα, ξινόγαλο, γιαούρτι, τυρί (Εmmental, Edam, Gouda)
Λαχανικά, φρούτα, μαλακοί καρποί και σπόροι.  
Ψάρι ( Σαρδέλες με κόκαλα)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΕΤΕ ΤΗΝ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

• Τρώτε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο.
• Να γυμνάζεστε τακτικά.
• Μερικές γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν από μια ορμονοθεραπεία, για μερικά χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.
• Αν καπνίζεται, σταματήστε. Το κάπνισμα προκαλεί πρόωρη εμμηνόπαυση, πράγμα που μειώνει τη πυκνότητα των οστών. Ελαττώστε το αλκοόλ και την καφεΐνη, που μπορούν να εξασθενήσουν τα οστά

 

 

 

ΚΕΦΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ Τ.Ε.Ι.

Γ.Ν.ΤΡΙΚΑΛΩΝ