ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ – 45 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Hταν η πολιτική δολοφονία που καθόρισε την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα. Eφερε την οριστική αποσύνθεση του κράτους της Δεξιάς στέλνοντας τον Καραμανλή σαν Τριανταφυλλίδη στο εξωτερικό, προκαλώντας λαϊκές αντιδράσεις που οδήγησαν στους «Λαμπράκηδες» και στην άνοδο της Ένωσης Κέντρου στην εξουσία, κάτι που «υποχρέωσε» τους αμερικάνους στην επιβολή της δικτατορίας, μπροστά στο χάσιμο του ελέγχου της κατάστασης. Ο Λαμπράκης δεν ήταν ένα «πρόβλημα» που παρουσιάστηκε αιφνίδια στο παρακράτος της εποχής. Και αλλοτε σαν βουλευτής της Αριστεράς από το 1961, άλλοτε σαν μαχητής του Κινήματος της Ειρήνης στην Ελλάδα δημιουργούσε πάντα καταστάσεις στο καθεστώς της Δεξιάς. Όμως το τελευταίο δίμηνο πριν από τη δολοφονία του είχε εξελιχθεί σε μόνιμο αγκάθι για το παλάτι και τους κάθε λογής αυλικούς του συστήματος. Τον Μάρτιο συμμετέχει σε συμπλοκή μέσα στη Βουλή με ακροδεξιό βουλευτή της ΕΡΕ και στις 21 Απριλίου του 1963 είναι ο μοναδικός διαδηλωτής που σπάει τον αστυνομικό κλοιό της απαγόρευσης και βαδίζει στην πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Τον Μάιο θα επέλθει η οριστική σύγκρουση με το πανίσχυρο παλάτι, όταν μετά την άρνηση της Φρειδερίκης να τον δεχτεί, αυτός τη ρεζιλεύει μέσα στην… έδρα της δηλώνοντας σε αγγλικά έντυπα ότι αυτή είναι ουσιαστικά υπεύθυνη για την έλλειψη ουσιαστικής δημοκρατίας σε μια χώρα που διαθέτει πολιτικούς κρατούμενους. Η Φρειδερίκη δεν θα του συγχωρέσει ποτέ αυτές τις δηλώσεις, αλλά και την άρνηση υποταγής του στο παλάτι. Στις 22 Μαΐου ο Γρηγόρης Λαμπράκης έχει ραντεβού με την ιστορία, οι παρακρατικοί με τη φρικαλέα ατραξιόν τους και η χώρα με την πολιτική εκτροπή. Τα μηνύματα που λαμβάνει ο βουλευτής της Αριστεράς από την ατμόσφαιρα της πόλης είναι όλα αρνητικά: τον ενημερώνουν ότι το κλίμα στη Θεσσαλονίκη είναι πολύ βαρύ για αυτόν και το Κίνημα Ειρήνης, το «Πικαντίλι» που είχε δεχτεί να φιλοξενήσει την ομιλία του αρνείται την τελευταία στιγμή επικαλούμενο γελοίες δικαιολογίες, ενώ κατά την διάρκεια της ομιλίας του παρακρατικοί σε αντισυγκέντωση βρίζουν, λιθοβολούν και απειλούν τον Λαμπράκη και τους συγκεντρωμένους ειρηνιστές υπό την παγερή αδιαφορία της αστυνομίας, Όταν η ομιλία τελειώνει, ο Λαμπράκης βγαίνει στον δρόμο για να διαμαρτυρηθεί στην αστυνομία για τη σύμπλευσή της με τους παρακρατικούς, ο Εμμανουηλίδης πάνω στο τρίκυκλο του Γκοτζαμάνη του καταφέρνει καίριο χτύπημα στο κεφάλι με γκλόμπ. Ο Λαμπράκης σωριάζεται στον δρόμο, ενώ ο «Τίγρης» περνάει στην ιστορία με το σάλτο του στο τρίκυκλο που οδήγησε στην αποκάλυψη της συνωμοσίας. Ο Λαμπράκης χάνει τη μάχη για τη ζωή λίγες ημέρες μετά, αλλά κερδίζει τον πόλεμο με το δεξιό παρακράτος, με τους χιλιάδες «Λαμπράκηδες» που γεννιούνται από τον χαμό του. Το «Ποιος κυβερνάει αυτό το κράτος;» του Καραμανλή δείχνει τη σύγχυση που επικρατεί σε όλη τη χώρα. Η Αριστερά λέει ότι κυβερνά το παρακράτος, το παλάτι λέει οι κομμουνιστές, η Ένωση Κέντρου λέει το παλάτι, αλλά την απάντηση σε όλους θα τη δώσουν το 1967 οι αμερικάνοι με τους στρατιωτικούς της χουντας που θα ακολουθηση.