«Βελτιωμένα» ψάρια κατά των καρδιακών παθήσεων

Ερευνητές εμπλουτίζουν την τροφή των ψαριών ιχθυοτροφείου με ουσίες που προστατεύουν την καρδιά μας! Ουσίες σε τρόφιμα της Μεσογειακής Διατροφής που αναστέλλουν τον σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας και κατ’ επέκταση προστατεύουν από τις καρδιοπάθειες έχουν βρει Έλληνες ερευνητές του τμήματος Βιοχημείας και Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ουσίες σε τρόφιμα της Μεσογειακής Διατροφής που αναστέλλουν τον σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας και κατ’ επέκταση προστατεύουν από τις καρδιοπάθειες έχουν βρει Ελληνες ερευνητές του τμήματος Βιοχημείας και Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τέτοιες ουσίες ανιχνεύτηκαν στην ελιά, στον μούστο, στο κρασί και γενικότερα στα λάδια, σε αρκετά ψάρια και θαλασσινά (π.χ. γαύρος, τσίρος, χταπόδι, μπακαλιάρος και τσιπούρα) και στο μέλι.

Οι ερευνητές Γιάννης Ζαμπετάκης (λέκτορας της Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Κωνσταντίνα Νασοπούλου (υποψήφια διδάκτωρ της Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών), της ομάδας του καθηγητή κ. Δημόπουλου και σε συνεργασία με την κ. Σ. Αντωνοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Βιοχημείαςστο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, θέλοντας να αξιοποιήσουν αυτά τα ευρήματα για το… καλό της διατροφής και της υγείας μας, βελτίωσαν την ιχθυοτροφή των ψαριών ιχθυοτροφείου, ώστε οι νέες ποικιλίες σε τσίπουρα και λαβράκι να προστατεύουν την καρδιά μας!

Από καρπό ελιάς
Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες εμπλουτίζουν την ιχθυοτροφή με εκχυλίσματα από τον καρπό της ελιάς που περιέχουν ουσίες με αποδεδειγμένη αντι-αθηρωματική δράση.

Ο σκοπός τους είναι να δημιουργηθούν νέες ποικιλίες ψαριών -τσιπούρα και λαβράκι- που να προστατεύουν την καρδιά μας από καρδιαγγειακά νοσήματα, αλλά και να καταρρίψουν τις φοβίες του κοινού σχετικά με τη διατροφική αξία των ψαριών που παράγονται σε ιχθυοτροφεία.

Οι ουσίες αυτές που έχουν μελετηθεί πειραματικά σε κουνέλια, και όχι μόνο, αναστέλλουν τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, αλλά «γιατρεύουν» και κουνέλια που έχουν στένωση των αρτηριών τους, δηλαδή αποφράσσουν τις αρτηρίες τους. Σε ανθρώπινο επίπεδο, οι καρδιοπαθείς θα μπορούν με την κατανάλωση αυτών των ψαριών να θεραπεύονται και έτσι να γίνεται πράξη η ρήση του Ιπποκράτη «το φάρμακό σου η τροφή σου».

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα θεωρούνται ότι είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελούν την κλινική έκβαση της αθηροσκλήρωσης.

Στη χώρα μας έχουμε τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας σ’ όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία και είναι πρόδηλο ότι δεν τρεφόμαστε με τις σύγχρονες διαιτητικές απαιτήσεις. Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Παχυσαρκίας, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται παγκόσμια στις πρώτες θέσεις σε ποσοστά νοσογόνου παχυσαρκίας.

22,5% παχύσαρκοι
Η νοσογόνος παχυσαρκία είναι η πλέον σύγχρονη μάστιγα στον ανεπτυγμένο κόσμο, καθώς πάνω από ένα δισ. υπολογίζονται οι παχύσαρκοι παγκοσμίως, ενώ στη χώρα μας το 22,5% του πληθυσμού (18,2% των γυναικών και 26% των ανδρών) είναι παχύσαρκοι.

Τρώμε σε άτακτα χρονικά διαστήματα. Μάλιστα, τις πιο πολλές φορές ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν μας αφήνει τον χρόνο για να παρασκευάσουμε σε οικιακή κλίμακα το φαγητό μας και καταφεύγουμε σε έτοιμα ή ημιέτοιμα γεύματα (τα λεγόμενα «ready to eat»).

«Ο μύθος ότι στην Ελλάδα ακολουθούμε κάποιες αρχές της Μεσογειακής Διατροφής δεν ισχύει πια», αναφέρει στο «Εθνος της Κυριακής» ο κ. Ζαμπετάκης.

«Δεν τρώμε, πλέον, αρκετά φρούτα και λαχανικά και κάνουμε υπερκατανάλωση κρέατος και τροφίμων με υψηλά ποσοστά λιπαρών. Αποτέλεσμα αυτής της άναρχης διατροφικής μας καθημερινής πρακτικής, είναι να έχουν αυξηθεί τα άτομα με προβλήματα καρδιοπάθειας».

ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ
Στα εργαστήρια Βιοχημείας και Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), η ομάδα του κ. Δημόπουλου ασχολείται πάνω από 15 χρόνια με την ανάλυση των τροφίμων της μεσογειακής διατροφής.

«Για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο βρήκαμε ουσίες σε τρόφιμα της Μεσογειακής Διατροφής που αναστέλλουν τη δράση του λιποειδούς PAF, και κατά συνέπεια τον σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας», εξηγούν οι ερευνητές Γιάννης Ζαμπετάκης και Κωνσταντίνα Νασοπούλου.

«Αυτές οι ουσίες προστατεύουν από τις καρδιοπάθειες. Τέτοιες ουσίες έχουν βρεθεί στον καρπό της ελιάς και στο ελαιόλαδο, σε σπορέλαια (π.χ. σησαμέλαιο, ηλιέλαιο και αραβοσιτέλαιο), στον μούστο, στο κόκκινο κρασί, σε αρκετά ψάρια και θαλασσινά (π.χ. γαύρος, τσίρος, χταπόδι, μπακαλιάρος και τσιπούρα), στο γιαούρτι και στο μέλι. «Αξιοποιήσαμε αυτά τα ευρήματα εστιάζοντας στα πιο εμπορικά ψάρια που παράγονται με ιχθυοκαλλιέργειες στη χώρα μας, την τσιπούρα και το λαβράκι».

Τετραετής έρευνα
Στο πλαίσιο των πειραμάτων που διεξάγονται σχετικά με την τσιπούρα και το λαβράκι από τους ερευνητές εδώ και μια τετραετία στο εργαστήριο έχει γίνει αρχικά η εργαστηριακή σύγκριση των ψαριών ιχθυοτροφείου και ελεύθερης αλιείας (δηλ. τα άγρια) ως προς τη βιολογική τους δράση, δηλαδή την ικανότητά τους να αναστέλλουν τη δράση του PAF, που δεν είναι άλλη από τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων.

Συγκεκριμένα, από το βρώσιμο μέρος του ψαριού (λευκός ιστός) λαμβάνονται τα λιποειδή, τα οποία στη συνέχεια εξετάζονται ως προς την ικανότητά τους να αναστέλλουν τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων που προκαλεί ο PAF σε αιμοπετάλια που έχουν απομονωθεί από κουνέλια.

«Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα ψάρια ιχθυοτροφείου δεν υπολείπονται σε διατροφική αξία των ψαριών ελεύθερης αλιείας και επιπλέον έχουν σημαντική βιολογική δράση, αφού αναστέλλουν τη δράση του ΡΑF», τονίζει ο κ. Ζαμπετάκης.

Οι ερευνητές θέλησαν να προχωρήσουν το θέμα των ψαριών ιχθυοτροφείου ένα βήμα πιο πέρα… Επεμβαίνουν στην τροφή των ψαριών ιχθυοτροφείου εμπλουτίζοντάς τη με ουσίες που αναστέλλουν τη δράση του PAF και άρα σταματούν την αθηρογένεση.

Πιο συγκεκριμένα, εμπλουτίζουν την ιχθυοτροφή με εκχυλίσματα από τον καρπό της ελιάς που περιέχουν ουσίες με αποδεδειγμένη αντι-αθηρωματική δράση. Η αναστολή της αθηρωματικής πλάκας διαπιστώθηκε όταν σε μια ομάδα κουνελιών χορηγήθηκε για καθορισμένο χρονικό διάστημα αθηρογόνος δίαιτα (δηλ. τροφή που είναι αναμεμειγμένη με χοληστερόλη και η οποία προκαλεί τον σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας) και στη δεύτερη ομάδα κουνελιών χορηγήθηκε για το ίδιο χρονικό διάστημα τροφή που περιέχει χοληστερόλη και τα λιποειδή του καρπού της ελιάς.

Μετά το πέρας του πειράματος, διαπιστώθηκε ότι η αθηρωματική πλάκα που δημιουργήθηκε στην αρτηρία των κουνελιών που τράφηκαν με αθηρογόνο δίαιτα είχε μεγαλύτερο πάχος από εκείνη των κουνελιών που τράφηκαν με τροφή που περιείχε χοληστερόλη και τα λιποειδή του καρπού της ελιάς, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι ουσίες που υπάρχουν στον καρπό της ελιάς αναστέλλουν τη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας.

Τα πειράματα αυτά γίνονται σε συνεργασία με μία από τις πρωτοπόρους εταιρείες του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας και σε λιγότερο από 2 χρόνια υπολογίζεται οι νέες ποικιλίες ψαριών να είναι εμπορικά διαθέσιμες», προσθέτουν οι δύο ερευνητές.

ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΛΙΠΟΕΙΔΕΣ ΡΑF
Το πρώτο βήμα στις καρδιαγγειακές ασθένειες είναι η αθηρογένεση που εξελίσσεται σε αθηροσκλήρωση.

Η επικρατέστερη θεωρία σχηματισμού της αθηρωματικής πλάκας (της αθηρογένεσης) είναι η θεωρία που δέχεται ότι στο εσωτερικό του αγγείου προκαλείται μια φλεγμονή. Η ανωτέρω ερευνητική ομάδα ασχολείται πάνω από 15 χρόνια με την αθηρογένεση και έχει πιστοποιήσει τον φλεγμονώδη παράγοντα που προκαλεί τη φλεγμονή στο αγγείο.

Πρόκειται για τον Παράγοντα Ενεργοποίησης Αιμοπεταλίων (Platelet Activating Factor – PAF) που όταν αυξηθεί στο αίμα ευνοεί την πρόκληση των καρδιαγγειακών παθήσεων. Η αύξηση του παράγοντα αυτού στο αίμα προκαλείται εκτός των άλλων και από τη (κακή) διατροφή μας. Είναι επομένως εύλογο ότι η αναστολή της δράσης του PAF θα είχε προστατευτική δράση έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Η δημιουργία αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών έχει ως αποτέλεσμα τη στένωσή τους ή ακόμα και το φράξιμό τους, εμποδίζοντας την κυκλοφορία του αίματος στο εσωτερικό τους και προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο καρδιαγγειακές ασθένειες, όπως έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Φρούτα – λαχανικά
Αποτελούν καλή πηγή αντιοξειδωτικών και άλλων βιταμινών (βιταμίνες Α, C, βιταμίνες συμπλέγματος Β, κ.λπ.).

Ελαιόλαδο
Είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου.

Γαλακτοκομικά προϊόντα
Αποτελούν πηγή τόσο ανόργανων στοιχείων και βιταμινών, με πιο γνωστό το ασβέστιο, όσο και πρωτεϊνών υψηλής διατροφικής αξίας.

Ψάρια
Περιέχουν μεγάλες ποσότητες Ω3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων.

Πουλερικά
Παρέχουν στον οργανισμό πρωτεϊνες υψηλής διατροφικής αξίας και σίδηρο, εύκολα αφομοιώσιμο από τον οργανισμό.

Αβγά
Τα αβγά είναι τροφή πλούσια σε πρωτεϊνες υψηλής βιολογικής αξίας, βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία.

Οσπρια – ξηροί καρποί
Δίνουν ενέργεια, έχουν χαμηλά λιπαρά, πολλές φυτικές ίνες και είναι πολύ πλούσια σε πρωτεϊνες και σε σίδηρο. Οι ξηροί καρποί έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης.

Πατάτες
Παρέχουν ενέργεια και αποτελούν σχετικά καλή πηγή βιταμίνης C. Η μεγάλη κατανάλωσή τους όμως έχει συσχετιστεί με κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.

Γλυκά
Τα γλυκά περιέχουν συνήθως ζάχαρη, της οποία η κατανάλωση έχει συσχετισθεί με εμφάνιση τερηδόνας.

Κόκκινο κρέας
Περιέχει πρωτεϊνες υψηλής διατροφικής αξίας, σίδηρο και βιταμίνες. Περιέχει, όμως, και κορεσμένα λιπαρά οξέα, τα οποία έχουν δυσμενείς επιδράσεις στην υγεία.

ΜΑΡΙΝΑ ΖΙΩΖΙΟΥ

ethnos.gr